واکنش جمشید مشایخی به حواشی «پنج‌کیلومتر تا بهشت»: متاسفانه در سریال‌ها بدآموزی‌ جایگزین ترویج جوانمردی شده است

این سریال در ماه رمضان‌ سال ٩٠ روی آنتن رفت و در آن شخصیت اصلی با بازی مهدی سلوکی بعد از آن‌که به کما می‌رود، روحش از بدنش جدا می‌شود و با حضور در رویاهای معشوقه خود، سعی می‌کند او را مطلع سازد که در گندمزاری در ۵ کیلومتری بهشت زهرا درحال مرگ است، اما در اواسط پخش این سریال، رسانه‌ها خبر بسیار شوکه‌کننده‌ای را منتشر کردند. محمدمهدی کوهی پسر ١٣ساله‌ای که می‌خواست همچون شخصیت اصلی «پنج کیلومتر تا بهشت» تبدیل به روح شود تا به همه جا سر بکشد، با قلاب کردن روسری به میله بارفیکس، خود را حلق‌آویز کرد و به دلیل مرگ مغزی درگذشت.
با گذشت چندین روز از خودکشی محمدمهدی کوهی، خانواده او اعلام کردند به دلیل پخش این سریال از صداوسیما شکایت خواهند کرد و اتفاقا بعد از پخش این مجموعه، بساط سریال‌های ماورایی که تا آن زمان طرفداران بسیاری هم داشت، برچیده شد.
احضار پورمحمدی، افخمی و ‌هاشمی مقدمه‌ای شد برای توجه دوباره به نظام رده‌بندی سنی محتواهای فرهنگی تولیدشده. جامعه‌شناسان، روانشناسان و هنرمندان هر یک از دریچه تخصص خود به این مسأله می‌نگرند.
جای خالی مفاهیم اخلاقی در سریال‌ها
جمشید مشایخی، استاد هنر نمایش و سینما در ایران در گفت‌وگو با «شهروند» درباره محتواهای ارایه شده در سریال‌هایی از این دست می‌گوید: «متاسفانه به جای تبلیغ و ترویج جوانمردی و بزرگ‌منشی و رفتارهای مثبت انسانی بسیاری از سریال‌هایی که در یک دهه اخیر در تلویزیون تولید شده‌اند به سمت اتفاقات ماورایی و مواردی رفته‌اند که تأثیر مخربش را بر جامعه شاهد هستیم. تلویزیون به‌عنوان فراگیرترین رسانه کشور ما باید کاری کند که دردهای اجتماعی مطرح شود، از بیکاری و اعتیاد و طلاق و دلایل ایجادش صحبت شود اما در بسیاری از موارد این موضوعات جای خودشان را به چیزهایی داده‌اند که نه‌تنها در سال‌های اخیر دوری مردم از تلویزیون را باعث شده بلکه در مواردی هم که مردم پای سریال‌ها می‌نشینند بدآموزی‌هایی را از آن دریافت می‌کنند. این راه درست استفاده از امکانات نیست. سریال‌های ما باید به سراغ همان موضوعاتی بروند که امروز در جامعه ما کمرنگ شده است. باید ارزش‌ها را دوباره مطرح و تبلیغ کنند.»
درک خانواده‌ها از تأثیر رسانه
از سوی دیگر امیرحسین جلالی از منظر روانپزشکی مسأله به وجود آمده را بررسی کرد. او با طرح این سوال که «آیا می‌شود گفت پخش محتواهای خشونت‌آمیر، پخش محتواهایی شبیه آن سریال می‌تواند باعث شود افراد خودکشی کنند یا دست به خشونت بزنند یا اصولا روی روان و سلامت روان تأثیرات بگذارد یا نه؟» گفت: پاسخ این سوال به‌طورکلی می‌تواند مثبت باشد. یعنی رسانه می‌تواند این قابلیت را داشته باشد. اصولا علت این‌که نظام درجه‌بندی محدوده سنی در کشورهای مختلف دنیا و خصوصا در آمریکا رواج دارد، علم به این نکته است که محتوای جنسی، خشونت‌آمیز و... می‌تواند در بعضی از گروه‌های سنی تأثیر منفی داشته باشد.
او در ادامه برای توضیح بیشتر تأثیراتی که رسانه‌ها می‌توانند بر گروه‌های سنی مختلف داشته باشند، افزود: «دستگاه روان ما برای این‌که بتواند چیزی را تجزیه‌وتحلیل و خیال را از واقعیت جدا کند و به آسانی تحت‌تأثیر اتفاقات بیرونی قرار نگیرد، آرام‌آرام به دست می‌آید. یک نوجوان یا یک کودک ممکن است به اندازه یک فرد بزرگسال این قابلیت را نداشته باشد که مرزها را به خوبی شناسایی کند، خود بتواند تصمیم‌گیری کند یا حتی بتواند برخی از محتواها را حذف کند. به همین خاطر هم هست که نظام درجه‌بندی وجود دارد و اصولا این‌که در کشور ما یک چنین چیزهایی دارد مطرح می‌شود یعنی جامعه به این درجه از آگاهی رسیده که این تأثیر و تأثر وجود دارد. بنابراین از نظر من می‌شود از این به بعد انتظار داشت در بقیه محتواهای فرهنگی تولید شده این ملاحظات صورت بگیرد و تلویزیون، مدیران سینما و حتی مطبوعات ما با تشخیص این‌که یک محتوای خاص می‌تواند برای گروه سنی خاصی آسیب‌زا باشد، حتما به شیوه مناسبی این هشدار را بدهند. البته که ممکن است اگر این هشدار داده می‌شد هم این اتفاق می‌افتاد. مسأله بر سر مسئولیت است. اگر هشدار داده شود، بقیه مسئولیت با والدین است.»