مزد وفاداری چشم بادامی‌ها در سال‌های تحریم

حوری قاسمی، خبرنگار اقتصادی آنا: مناقشه بر سر پرونده هسته‌ای ایران در چند سال گذشته، سبب شد تا ایران در تجارت بین‌المللی منزوی شود و ارتباط اقتصادی محدود، فرصت دسترسی ایران به شرکای مناسب را اگرفت. اما در همین گیر و دار معدود کشورهایی بودند که روابط خود را با ایران قطع نکردند تا زندگی در پهنه کشوری که با سخت‌ترین تحریم‌های اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کرد و همزمان از مدیریت ناکارآمد داخلی رنج می‌برد، بیش از این سخت نشود.

البته این کشورها نیز در حفظ روابط اقتصادی با ایران یا به دنبال منافع سیاسی خود بودند یا با چشم داشت به منابع خدادادی ایران، سود اقتصادی را دنبال می‌کردند.

اما چین به عنوان قدرت اقتصادی نوظهور جهان، به دنبال هر دو اینها در بازار ایران بود. از سویی به دنبال بالا بردن قدرت خود در چانه‌زنی‌های سیاسی و همنوایی با روسیه در حمایت کژدار و مریز از ایران و از جهت دیگر، کسب جایگاه نخست شریک‌ خارجی در اقتصاد ایران را در سر می‌پروراند. کاری که با وجود جای خالی شرکت‌های بزرگ و مطرح جهان در تمامی حوزه‌ها از خودرو تا صنایع نفت و گاز در ایران بسیار آسان به نظر می رسید.

با اعمال این تحریم‌ها بود که شرکت‌های چینی یک به یک راهی ایران شدند تا هرکدام به فراخور زمینه فعالیت خود سهمی از کیک بزرگ اقتصادی ببرند که بی‌مشتری مانده بود.

هرچند حضور چینی‌ها در بسیاری از مسائل کارساز شد و توانست باری از دوش اقتصاد رو به احتضار آن سال‌های ایران بردارد،در مواردی نیز دولت وقت ا وجود آنکه تکیه بر توان داخلی را شعار‌گونه تکرار می‌کرد، به شرکت‌های دست چندم چین اطمینان کرد و بر همین اساس ایران بازار محصولات بی‌کیفیت کشور اژدهای زرد شد.

در این بین صنعت نفت و گاز ایران یکی از جذاب‌ترین حوزه‌هایی بود که چشم بادامی‌ها را به ایران کشاند.

با وجود آنکه چینی‌ها بی‌رقیب فعالیت خود را در میدان‌های نفت و گاز ایران آغاز کردند، در اغلب موارد نتوانستند کارنامه روشنی را به ثبت برسانند.

در میدان آزادگان جنوبی تعلل آنها در توسعه این میدان مشترک با عراق، فرصت ایران را در برداشت و تولید نفت از میان برد تا آنجا که با روی کار آمدن دولت یازدهم، چینی‌ها از آزادگان جنوبی خلع‌ید شدند و شرکت‌های ایرانی توسعه آن را ادامه دادند.

حتی در این میان شایعاتی در خصوص فروش اطلاعات مخزن به کشور همسایه مطرح شد هرچند که این شایعات هیچگاه مهر تایید نخورد.

پس از دولت دهم که اقتصاد ایران را به دلیل مواضع سیاسی به پرتگاه نزدیک کرده بود، دولت تدبیر و امید با شعار بهبود جایگاه ایران در جهان و ایجاد ارتباط سالم با دنیا روی کار آمد و ظرف دوسال توانست مسئله هسته‌ای را حل و دیپلماسی را جایگزین شعار کند.

با اجرایی‌شدن برجام، خیابان طالقانی تهران، محل ساختمان مرکزی وزارت نفت یکی از پر رفت و آمدترین خیابان‌های ایران برای شرکت‌های خارجی و هیات‌های سیاسی شد تا سهمی از بازار نفت و گاز ایران ببرند.

د ر همان روزها بود که وزیر نفت اعلام کرد از این پس ایران دست بالا را در انتخاب شریک تجاری دارد و گمانه‌زنی‌هایی برای حضور شرکت‌های بزرگ از اروپا و حتی آمریکا در ایران مطرح شد.

با وجود این، ایران اعلام کرد که چین را همچنان شریک موثر خود در اقتصاد می‌داند و همکاری‌های این کشور را در سال‌های سیاه تحریم فراموش نخواهد کرد.

همین وفاداری چین در سال‌های تحریم بود که با وجود برخی کوتاهی‌ها در صنعت نفت ایران، جای پای این کشور را در میدان‌های غرب کارون که از مهمترین میدان‌های مشترک نفتی کشور به شمار می‌رود، محکم کرد تا خبر تداوم همکاری شرکت‌های سی‌ان‌پی‌سی و سینوپک چین در فاز دوم توسعه میدان‌های آزادگان شمالی و یادآوران و مذاکره برای توسعه هر چه بیشتر همکاری‌های دو کشور، سوغات شانزدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران-چین در حوزه نفت باشد.

در همین زمینه غلامرضا منوچهری، معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در امور توسعه و مهندسی با تشریح دستاوردهای برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و چین که هفته گذشته در پکن برگزار شد، گفت: در این سفر، در ملاقات‌هایی که با وزیر بازرگانی چین، معاون نخست وزیر چین و هیات‌های اقتصادی عالی رتبه این کشور برگزار شد، طرف‌های چینی ضمن تاکید بر حل و فصل مسائل موجود میان دو کشور، نسبت به سرمایه‌گذاری در پروژه‌های صنعت نفت ایران در بخش های بالادست و پایین‌دست ابراز علاقه کردند.

وی تصریح کرد: منابع مالی عظیم شرکت‌های بزرگ چینی مانند سی‌ان‌پی‌سی، سینوک و ... از یک سو و نیاز ایران به جذب سرمایه از سوی دیگر و همچنین راهبردهای توسعه همکاری‌های دو کشور ایجاب می‌کند، صنعت نفت کشورمان با رویکرد حداکثرسازی منافع ملی، از این فرصت به نحو مطلوب بهره‌مند شود.

منوچهری به دیدارهای جداگانه با مدیران ارشد شرکت های سی‌ان‌پی‌سی و سینوک در سفر اخیر به چین اشاره کرد و افزود: بر اساس مذاکرات صورت گرفته، همکاری با شرکت سی ان پی سی در فاز دوم توسعه میدان آزادگان شمالی و شرکت سینوپک در فاز دوم توسعه میدان یادآوران ادامه می‌یابد و در سفری که هیات چینی طی هفته‌های آینده به تهران خواهند داشت، مذاکرات مربوط به بخش‌های بازرگانی، اقتصادی و فنی مرتبط با توسعه این میدان‌ها نهایی می‌شود.

وی با بیان اینکه شرکت ملی نفت ایران، خواهان بازنگری چارچوب توافق‌های صورت گرفته پیشین برای فعالیت در فاز دوم توسعه میدان‌های نامبرده است، ادامه داد: زمانبندی مناسب و به‌کارگیری فناوری‌های روز دنیا از موارد مورد تاکید شرکت ملی نفت ایران در فاز دوم توسعه میدان‌های آزادگان شمالی و یادآوران است و همکاری با شرکت‌های چینی در این طرح‌ها در ادامه قراردادهای بیع‌متقابلی که فاز نخست توسعه در قالب آن انجام شد، دنبال می‌شود.

معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در امور توسعه و مهندسی با اشاره به اجرای فاز نخست توسعه میدان‌های آزادگان شمالی و یادآوران و تولید طبق برنامه از این میدان‌ها، عنوان کرد: این ٢ میدان مشترک نفتی در آستانه بهره‌رداری رسمی قرار دارند و فرایند بازپرداخت به پیمانکاران این ٢ طرح از سه ماه چهارم امسال آغاز می‌شود.

منوچهری از تمایل شرکت‌های چینی برای افزایش واردات نفت خام از ایران خبر داد و گفت: همچنین در سفر اخیر، ٢ طرف برای همکاری در اجرای طرح ازدیاد برداشت نفت از میدان مسجد سلیمان توافق کردند.

وی ابراز امیدواری کرد که با توجه به ابراز علاقه شرکت‌های چینی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های صنعت نفت ایران و تمایل متقابل ما به جذب سرمایه، امکان تعامل هرچه بیشتر طرفین در طرح‌ها و پروژه‌های مختلف حوزه نفت فراهم شود.

چندی پیش نیزعلی کاردر درباره آخرین وضع واگذاری توسعه فازدوم میدان نفتی یادآوران و فاز دوم آزادگان شمالی به شرکت‌های چینی گفته بود که آنها بر اساس قرارداد، در توسعه فاز دوم این میدان‌ها در اولویت هستند و طرح‌ها و پیشنهاد‌های خود را برای توسعه این میدان‌ها ارائه‌ کرده‌اند، اما هنوز نهایی نشده است.

توسعه فازهای نخست دو میدان آزادگان شمالی و یادآوران را که جزو بزرگ‌ترین میدان‌های نفتی ایران به شمار می‌روند، شرکت‌های چینی انجام داده‌اند و با توجه به متن قرارداد، برای واگذاری فاز دوم این میدان ها، آنها باید در اولویت قرار بگیرند.

این دو میدان، جزو میدان‌های نفتی غرب کارون هستند که در غرب کشور در کنار مرزهای عراق قرار دارند. با توجه به سرمایه‌گذاری هنگفت عراقی‌ها با کمک شرکت‌های بین‌المللی برای بهره‌برداری از این میدان‌های مشترک، وزارت نفت، توسعه هر‌چه سریع‌تر این میدان‌ها را جزو اولویت‌های کاری خود اعلام کرده است.