پروانه مالکیت فقط اعتبار عرفی دارد/ آمار فروش فیلم‌ها دقیق نیست

به گزارش گروه فرهنگی آنا، دهمین نشست پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با عنوان «امنیت بازار سینمای ایران» عصر روز سه‌شنبه ۹ شهریورماه در محل این مدرسه برگزار شد. این نشست با ارائه خلاصه‌ پژوهشی از حمید باقریان آغاز و علیرضا داودنژاد و منوچهر محمدی نیز به عنوان سخنران و سعید قطبی‌زاده به عنوان مجری- کارشناس در این نشست حضور داشتند.

حمید باقریان در ابتدای پژوهش خود به یک تقسیم‌بندی اقتصادی اشاره کرد که سینما همیشه به عنوان یک کالای لوکس در نظر گرفته می‌شود و قدرتی تقریباً انحصاری برای تهیه‌کننده و توزیع‌کننده ایجاد می‌کند.

وی با توجه به بررسی‌هایی که انجام داده است به این نتیجه رسیده که هر فیلم باید یک قیمت مخصوص به خود را داشته باشد و نه اینکه تمامی فیلم‌ها با یک قیمت بلیت به فروش برسند چون سطح تقسیم‌بندی بازار سینما، از نوع رقابت انحصاری است. فیلم‌های متفاوت، فصل و روزهای متفاوت هفته، مراحل مختلف زندگی، تقاضای فیلم خاص و تقاضای فصلی از مواردی هستند که در تعیین قیمت بلیت باید لحاظ شوند. به عنوان مثال برای دانشجویان و سربازان باید یک قیمت جداگانه در نظر گرفته شود. یعنی باید پژوهش‌هایی صورت گیرد که افراد و خانوارها را از نظر درآمدزایی و معیشت تقسیم‌بندی کنند و توانایی هرکدام را از جهت سینما رفتن بسنجند و متناسب با آن، برای فیلم‌ها قیمت تعیین شود.

منوچهر محمدی از تهیه‌کننده‌گان باسابقه و قدیمی سینما است که در این‌باره گفت: ما در سینما فقط مالکیت بر حقوق داریم، به طوری که یک فیلم بعد از ۲۵ تا ۳۰ سال به عنوان اموال عمومی تلقی می‌شود. امنیت بازار سرمایه در سینمای ایران طبیعتاً بخشی از یک اقتصاد بزرگ‌تر است که به آن اقتصاد کلان می‌گوییم. ما طبق برآوردهای جهانی به لحاظ شفافیت اقتصادی میان ۱۸۰ کشور، جزو کشورهای آخر جهان هستیم. پاره‌ای از دردهای سینمای ما غیرقابل علاج هستند. سینمای ما مثل فرزندی می‌ماند که مادرش در زمان بارداری سوءتغذیه و بیماری داشته و حالا نسخه خاصی نمی‌توان برای درمان این کودک پیچید. قیمت تمام شده تولید یک فیلم را اگر با قیمت تورم در کشور همسان‌سازی کنیم، متوجه می‌شویم که قیمت تولید سیر صعودی بسیار زیادی نسبت به خیلی چیزها از جمله بلیت سینما داشته است.

وی با اشاره به نبود شفافیت در این باره گفت: این نبود شفافیت، چند ریشه اصلی دارد که یکی از آن‌ها اقتصاد تک‌محصولی ما است که متکی به نفت است. بخشی از آن به معادلات اقتصادی جهان برمی‌گردد که از عهده ما و حتی وزارتخانه‌ها خارج است. ساختار بوروکراتیک در ایران از دوره قاجاریه به این سو به نوعی است که مدیران انقلابی دارای دیدگاه نو را زمین‌گیر می‌کند.

علیرضا داودنژاد معاون آموزشی مدرسه و همچنین یکی از سخنرانان نشست، در مورد رابطه تولید و جشنواره اظهار کرد: قضیه این‌گونه بود که بعد از انقلاب، با وجود حضور سالن‌های سینما، به دلیل مشکلاتی که سر راه تولید و اساساً کمبود موضوع برای ساخت فیلم به وجود آمده بود، کسی انگیزه‌ای برای آوردن سرمایه به داخل سینما نداشت و به همین جهت فارابی خودش متولی شد و به کارگردان‌ها پول می‌داد تا فیلم بسازند و دادن وام‌ از آنجا پاگرفت و چرخ تولید راه افتاد. بالا رفتن میزان تولید هم کم‌کم تهیه‌کننده‌ها را مشتاق به ساخت فیلم کرد.

داودنژاد در مورد بازار سینما گفت: بازار سینما چند بخش شامل سالن، بازار ویدیو، بازار تلویزیون، ماهواره و اینترنت دارد. برای شناخت نوع و امنیت بازار سینمای‌مان باید هر کدام از این اجزا را به طور خاص بررسی کنیم. در نشست اول پژوهشی بررسی اقتصاد سینما متوجه شدیم که از ۲۵۰ سینما که در کشور داریم، ۹۳ درصد فروش‌مان متعلق به ۵۰ سالن سینماست و بالای ۳۰۰ سالن سینمای ما تنها ۷ درصد فروش کل را به خود اختصاص داده‌اند یعنی بعد از ضرب و تقسیم به این نتیجه می‌رسیم که بعضی از سالن‌ها در کشور با روزی ۲۰ هزار تومان همه هزینه‌های خود را می‌دهند. این یعنی ما یک فضای غیرشفاف و مبهم داریم که شاید متاثر از نداشتن آمار فروش دقیق باشد. این مساله احساس نبود امنیت و اطمینان ایجاد می‌کند. اصلا فیلم‌ها در شهرستان‌ها تبلیغ نمی‌شوند. وقتی بیشترین میزان فروش سینماهای ما متعلق به سه پردیس سینمایی در پایتخت است پس «پخش» چه معنایی دارد؟ مرحله بعد، پس دادن هزینه از طرف سینمادارهاست. سالن‌ها پول برنمی‌گردانند. بنابراین روند مطمئنی برای فروش، کسب درآمد و بازگشت و گردش مالی وجود ندارد.

محمدی نیز در پایان در واکنش به صحبت های داودنژاد از نبود مالکیت قطعی بر فیلم‌ها گفت و تصریح کرد: پیش از این تک برگ پروانه نمایش به عنوان تنها سند مالکیت بر فیلم بود. یکی از غیرقابل خدشه‌ترین مسائل، موضوع مالکیت است. یک مقاومت پنهانی در این موضوع وجود دارد که نمی‌گذارد یک تهیه‌کننده مالکیت مطلق و کامل بر فیلمش را داشته باشد. من همه تلاش‌هایم را کردم و طرح یک پروانه مالکیت را دادم اما حالا این پروانه مالکیت فقط اعتبار عرفی دارد نه اعتبار حقوقی و این، بحث اعتبار و امنیت بازار است.

دهمین نشست پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با حضور رئیس، معاونان، اعضای دپارتمان‏‌های‌ آموزشی مدرسه ملی، جمعی از تهیه‌کنندگان سینما همچون مرتضی شایسته، فرید فرخنده‌کیش رئیس انجمن سینمای جوانان ایران و مشاور مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران محمدرضا بهشتی‌منفرد، اساتید و دانشجوهای دانشگاه‌ها و خبرنگاران برگزار شد.