سنتز نانوحامل هوشمند جهت دارورسانی به بافت‌های سرطانی در دانشگاه علوم پزشکی تبریز

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد ویژه توسعه نانو، بیماری سرطان یکی از اصلی‌ترین بیماری‌هایی به شمار می‌رود که در اقصی نقاط جهان سلامت بشر را تهدید می‌کند. از این ‌رو تحقیقات در حوزه دارو برای مهار و درمان این بیماری در حال انجام است. در حال حاضر سرطان دومین عامل مرگ‌ و میر در جهان محسوب می‌شود که پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آینده به اولین عامل مرگ‌ و میر تبدیل شود. بنابر این ارائه و معرفی داروها و راه‌های متفاوت جهت درمان سرطان ضروری به نظر می‌رسد.

دکتر حامد همیشه‌کار ضمن بیان این مطلب که داروهای ضد سرطان به‌صورت غیرانتخابی عمل می‌کنند و با تخریب بافت غیرسرطانی موجب عوارض گسترده می‌شوند، در رابطه با اهداف طرح حاضر گفت: «هدف از انجام این کار سنتز نانوذرات مغناطیسی با قابلیت بارگیری و حمل داروی ضد سرطان ۶- مرکاپتوپورین بوده است. این دارو جز یکی از داروهای مؤثر ضد تومور در طی 59 سال گذشته است که به طور گسترده جهت درمان و مهار سرطان خون در کودکان، پیشگیری از پس زدن عضو پیوند می‌یابد و بیماری‌های التهابی مورد استفاده قرار می‌گیرد».

وی ادامه داد: «استفاده از نانوحامل سنتز شده در این طرح به‌منظور دارورسانی هدفمند به بافت توموری موجب می‌شود، اثرات جانبی دارو روی بافت‌های سالم اطراف تومور به‌طور مؤثری کاهش‌ می‌یابد و اثربخشی دارو افزایش پیدا کند».

همیشه‌کار توضیح داد: «خاصیت آب‌گریزی داروی ۶- مرکاپتوپورین امکان استفاده از آن را تا حدودی محدود می‌کند. اما با محبوس کردن این دارو در نانوذرات سنتزشده با پوشش پلیمری که قابلیت اتصال کووالانسی این دارو را داراست، می‌توان آن را تا رسیدن به بافت هدف محافظت و در آنجا توسط آنزیم‌ها آزاد کرد».

در طرح حاضر در ابتدا کوپلیمرهای پاسخگوی سه‌گانه با قابلیت اتصال به نانوذره مغناطیسی و بارگیری داروی ضد سرطان ۶- مرکاپتوپورین و پس از آن نانوذرات مغناطیسی به روش همرسوبی سنتز شده است. در ادامه نانوذرات پلیمری و مغناطیسی به اصطلاح انکوبه شد و نانوحامل هوشمند سنتز شده است. در مرحله بعد میزان بارگیری و آزادسازی دارو در شرایط متفاوت دما، pH و ریدوکس محیط بررسی شده است. در انتها اثربخشی سامانه تولید شده در رده‌های سلولی سرطانی مورد ارزیابی قرار گرفته است.

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر حامد همیشه‌کار، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دکتر علی‌اکبر انتظامی و دکتر ناصر ارسلانی، اعضای هیأت علمی دانشگاه تبریز، مرجان قربانی، دانشجوی مقطع دکترای دانشگاه تبریز، و حامد حاجی پور، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی تبریز، است.