در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
تأملی بر روز ملی صادرات ؛
بادبان‌های صادرات در انتظار باد تولیدگرایی!
روز ملی صادرات از آن روزهایی است که فعالان و مسئولان حوزه تولید را برای یک روز هم که شده به فکر «تولید» گرایی می‌اندازد. در روزگاری که برچسب «مصرف» گرایی به پیشانی جامعه ایرانی خورده، روز ملی صادرات می‌تواند تلنگری باشد برای کسانی که اقتصاد را صرفا با عینک مصرفی می‌بینند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، سازمان توسعه تجارت ایران به عنوان متولی بخش صادرات، هر سال با هدف توسعه فرهنگ صادرات کشور و تشویق صادرکنندگان و فعالان اقتصادی و بازرگانی کشور نسبت به برگزاری روز ملی صادرات اقدام می‌کند. امسال هم قرار است رئیس جمهور با حضور در روز ملی صادرات در سال 95، شخصا از آن دسته از بنگاه‌های صادراتی که اهتمام مطلوب تری نسبت به صادرات دارند، تقدیر کند.
روز ملی صادرات در واقع مجالی است که می‌توان رکوردها و کارکردهای یک سال بخش صادرات را در ترازوی سنجش گذاشت و درجه موفقیت‌ها را تحلیل کرد. به ویژه در دوران پسابرجام که صادرات جان تازه‌ای گرفته، آینده را می‌شود روشن دید. هر چند هنوز هم قوانین دست و پا گیر پتانسیلهای صادراتی را از حرکت پرشتاب محروم کرده و باید چاره ای برای آن اندیشید.
فراموش نکنیم که اگر به دنبال رشد اقتصادی 5 الی 8 درصدی هستیم، باید سوخت ماشین صادرات را فراهم کنیم؛ اگر فرمولی که برای ماشین صادرات در نظر گرفته‌ایم درست از آب در نیاید آن وقت نباید انتظار رشدی پر و پیمان را داشت.
رشد مثبت صادرات در نیمه نخست سال جاری
بررسی وضعیت تجارت کالایی بدون در نظر گرفتن آمار و ارقام مربوط به صادرات نفت نشان میدهد که در نیمه نخست سال ۱۳۹۵، صادرات کشورمان تکانی مثبت خورده و اعداد ثبت شده، حاکی از بهبود عملکرد است.
واردات کالا هم که در یک سال گذشته روندی کاهشی را طی می‌کرد، ناگهان در تیر ماه 95 ساز مخالف زد و بر موج افزایشی سوار شد. اما پس از عبور از ایستگاه‌های تیر و مرداد، دوباره در شهریور ماه، واردات فروکش کرد و تراز تجاری، مثبت شد. در آخرین ماه دومین فصل سال، واردات، کاهشی ۳.۸ درصدی را نسبت به مرداد ماه تجربه کرد و از سرعت کاهش صادارات هم کاسته شد.
افزایش واردات از کشورهای اروپایی و برزیل
صادرات در دوران پسا تحریم فضای جدیدی را با توجه به برداشته شدن موانع و تحریم ها تجربه می‌کند؛ تا جایی که شاهد حضور بسیاری از هیات‌های خارجی در ایران بوده‌ایم، از جمله کشورهایی که واردات از آنها از لحاظ ارزشی رشد داشته که می‌توان به آلمان، برزیل، ایتالیا، فرانسه، هلند و انگلستان اشاره کرد.
میزان صادرات از برنامه توسعه عقب است
بر خلاف اینکه تصور می‌شد وضعیت صادرات کشور در دوران بعد از برجام بسیار پیشرفت کرده باشد، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران چند روز پیش، در نشستی خبری از عقب بودن صادرات کشور، گلایه کرد و گفت: بر اساس عملکرد 6 ماهه نخست سال جاری، ۲۱.۷ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته ایم که این رقم سال گذشته ۲۰.۴ میلیارد دلار بوده است و اعلام کرد که متاسفانه از برنامه ریزی های صورت گرفته، عقب هستیم و اگر می خواهیم به میزان ۵۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی در سال جاری برسیم باید خود را به نقطه صادرات ۲۵ میلیارد دلاری می رساندیم.
صحبتهای خسرو تاج حاکی از آن است که هرچند توانسته ایم از نظر وزنی رشدی ۲۵ درصدی در بخش صادرات غیرنفتی را تجربه کنیم، اما در بخش رشد ارزشی تنها 6 درصد رشد کرده ایم و این به معنای آن است که باید تلاش بیشتری داشته باشیم.
ارائه ۳۰۰ میلیارد تومان تسهیلات صادراتی با بهره ۱۶ درصد
رئیس سازمان توسعه و تجارت همچنین گریزی به مشوق‌های صادراتی زد و روی ابزارهای حمایتی دست گذاشت و اعلام کرد که طبق مصوبات، به شرکت‌هایی که در عراق پروژه اجرا کرده‌اند و هنوز نتوانسته‌اند پول خود را دریافت کنند ۲۰۰ میلیون دلار وام تعلق گرفته که از این رقم ۱۰۰ میلیون دلار محقق شده و ۱۰۰ میلیون دلار دیگر نیز در دست بررسی قرار دارد. به طور کلی این اقدام در مورد صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی مطلوب بوده و دولت عراق نیز اعلام کرده پس از بررسی‌های انجام شده پرداخت‌ها را صورت خواهد داد.
وی همچنین از در نظر گرفتن تسهیلات به کسانی که صادرات صنعتی دارند خبر داد و گفت در سال گذشته ۳۰۰ میلیارد تومان با نرخ سود ۱۴ درصد توسط بانک توسعه صادرات برای آنها در نظر گرفته شده است و در سال جاری نیز ۳۰۰ میلیارد تومان دیگر با نرخ ۱۶ درصد تسهیلات ارائه می‌شود.
چین، نخستین مشتری محصولات ایرانی
با توجه به افزایش صادرات از میان کشورهایی که مقصد صادرات ایرانی ها هستند چین در 6 ماهه سال جاری رتبه نخست مقصدهای صادراتی با ارزش حدود 4 میلیارد دلار و سهمی 18 درصدی از کل ارزش صادرات را به خود اختصاص داد که از نظر وزنی 31 درصد و از نظر ارزشی 2 درصد افزایش را نشان می دهد. امارات متحده عربی نیز با رقم 4/3 میلیارد دلار و سهم 16 درصدی از کل صادرات، در رتبه دوم قرار دارد . جایگاه سوم اما به عراق اختصاص یافته که با حدود 3 میلیارد دلار و سهمی 14 درصدی پشت سر امارات قرار گرفته است.
کره جنوبی با 976 درصد، تایوان با ۵۴۶ درصد، عمان با 176 درصد، آذربایجان با ۱۴۸ درصد و تایلند با ۱۱۱ درصد جزو کشورهایی هستند که در 6 ماهه نخست امسال خرید کالاهای ایرانی را بیش از دو برابر افزایش داده‌اند. از سوی دیگر مصر با منفی ۳۰ درصد، ترکمنستان با منفی ۱۶ درصد، ارمنستان با منفی ۱۴ درصد، ترکیه با منفی هشت درصد، عراق با منفی پنج درصد و ژاپن با منفی دو درصد جزء کشورهایی به شمار می‌روند که سهم‌شان در این بازه زمانی نسبت به نیمه نخست سال گذشته کمتر شده است.
البته در این میان تقریبا برای همه این مشتریان، کالای ایرانی ارزان‌تر شده است و جالب‌تر اینکه صادرات محصولات ایرانی در برخی کشورهای به طور چشمگیری افزایش یافته است.
آمار گمرک، چه می‌گوید؟
بر اساس آمار گمرک طی شش ماهه 1395 معادل 59132 تن کالای غیر نفتی با احتساب میعانات گازی و با ارزش 21706 میلیون دلار صادر شده است؛ این رقم، نسبت به مدت مشابه سال قبل 25،5 درصد از لحاظ وزن و 6 درصد از نظر ارزشی، افزایش داشته است. در بخش میعانات گازی ۳.۵ میلیارد دلار ( ۱۳ درصد کاهش ارزشی)، پتروشیمی ۸.۶ میلیارد دلار (رشد ارزشی ۲۲ درصدی)، صنعت ۷.۳ میلیارد دلار (یک درصد رشد ارزشی)، فرش و صنایع دستی ۴۶ میلیون دلار، محصولات کشاورزی ۱.۵ میلیارد دلار (هفت درصد کاهش ارزشی) و در بخش معدن ۵۷۶ میلیون دلار (۴۱ درصد رشد ارزشی) داشته ایم.
کجای راهیم و به کجا می رویم؟!
حتی اگر نقشه راهی که در برنامه توسعه در نظر گرفته شده را هم فاکتور بگیریم، باید در دوران پسابرجام تلاش بیشتری برای افزایش حجم و ارزش صادرات صورت بگیرد. همان طور که پیشتر اشاره شد، رشد اقتصادی بالا مستلزم افزایش تولید و صادرات است. امروز بیشتر موانع تحریمی از سر راه شریان‌های صادراتی مثل کشتیرانی برداشته شده و راه بیش از گذشته برای صادر کردن کالاهای ایرانی به نقاط مختلف دنیا از جمله اروپا و آمریکا هموار شده است. اگر بخواهیم به صورت مصداقی اشاره کنیم، می شود از صادرات پررنگ فرش ایرانی در نیمه نخست سال جاری حرف بزنیم که موفق ظاهر شده است. در کنار فرش، می‌توان روی کالاهایی دیگر مثل پسته، زعفران، خاویار و ... حساب کرد که قابلیت های نسبی زیادی برای صادرات دارند. البته پیش از اینکه چشمی به صادرات درست و درمان داشه باشیم باید نگاهی حرفه ای تر به زیرساخت‌های قبل از صادرات داشته باشیم؛ مثل صنایع بسته بندی، بازاریابی مدرن و پیدا کردن بازارهای جدید. اساساً موتور صادرات، گرم شده و اگر بتوانیم با همین فرمانی که حرکت را آغاز کرده ایم، به راه صادرات ادامه دهیم و قطعا نتایج مطلوبی خواهیم گرفت. پیش بینی می‌شود در سال 96، صادرات کشور افزایشی چشمگیر را تجربه کند و «ثبات اقتصادی» به توسعه پایدار اقتصاد و صادرات، کمک شایانی کند. به هر حال به نظر می رسد که برگزاری چنین دورهمی هایی نباید به یک این موضوع منتهی شود که فقط در طول سال، یکبار به بحث مهم صادرات توجه شود؛ بلکه صادرات و تولیدگرایی بایستی در طول تمام روزهای سال به اصلی بنیادین تبدیل شده و از حالت نمادین خارج شود تا صادرکنندگان هم برای افزایش تولیدات با کیفیت انگیزه کافی را پیدا کنند.
انتهای پیام/
