در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
نتیجه آسیب‌شناسی اصولگرایان/ محتوا: ثابت- فرم: متغیر
ابلاغ سیاست‌های کلان انتخابات توسط مقام معظم رهبری بار دیگر دغدغه تشکیل حزب فراگیر و انتخابات حزبی را در میان فعالین سیاسی زنده کرده است.
به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از اعتماد، آنها که سال‌هاست به دنبال تقویت احزاب و شکل‌گیری چند حزب قدرتمند در کشور هستند این‌بار با استناد به سیاست‌های کلی انتخابات می‌خواهند راه تازه‌ای برای تحزب در کشور بیابند.
این موضوع البته منحصر و محدود به یک جریان خاص نیست. اصلاح‌طلبان و اصولگرایان در مقاطع مختلف برای تشکیل یک حزب قدرتمند در جریان سیاسی خود تئوری‌پردازی کرده و راهکار ارایه کرده‌اند اما هیچ کدام تاکنون نتوانسته‌اند کوچک‌ترین اقدام عملیاتی در این راستا انجام دهند.
اصلاح‌طلبان یک بار در سال ٨٧ توسط محمد علی نجفی با پیشنهاد پارلمان اصلاحات شانس خود را برای دستیابی به یک حزب قدرتمند امتحان کردند اما آن پیشنهاد هم عملیاتی نشد و بعدها در کوران حوادث پس از انتخابات ٨٨ به کلی فراموش شد.
با این حال اصلاح‌طلبان به دلیل آنکه از گذشته خود را مقید به کار تشکیلاتی می‌دانستند با تاسیس شورای عالی سیاستگذاری انتخابات تلاش کردند تا همه جریانات و چهره‌های ملی خود را زیر یک سقف جمع کنند؛ امری که در آن توفیق خوبی داشتند و بالاخره در انتخابات سال ٩٤ ثمره‌اش را با تغییر چهره مجلس دیدند. آنها با وجود نقدهایی که به ساز و کارشان وارد بود توانستند با ضریب قابل قبولی تمامی تفکرات اصلاح‌طلبی را دور هم جمع کنند و حالا در گام بعدی به سراغ انتخابات شوراهای شهر و روستا در سال ٩٦ رفته‌اند.
اصلاح‌طلبان اگرچه نتوانستند یک حزب واحد تأسیس کنند اما با شورای عالی سیاستگذاری فعلا امورات سیاسی خود را پیش می‌برند.
تجربه شکست خورده جبهه پیروان
در مقابل اصولگرایان نیز با تاسیس جبهه پیروان امام و رهبری می‌خواستند به یک ائتلاف سراسری از تمامی تشکل‌های اصولگرا دست یابند اما محمود احمدی‌نژاد تمام رشته‌های‌شان را پنبه کرد. او اگرچه با حمایت اصولگرایان به قدرت رسید اما ظرف چند سال آسیب‌هایی به آنان وارد کرد که نه تنها وحدت‌شان به هم خورد بلکه با به میدان آمدن تشکل‌های فصلی مثل آبادگران و احزاب دایمی مانند جبهه پایداری موسم هر انتخابات با مشکل تکروی و بی‌نظمی مواجه شدند. آنها حتی در جبهه پیروان نیز نتوانستند یکپارچگی لازم را حفظ کنند و احزاب عضو جبهه پیروان هر کدام ساز خود را کوک می‌کنند حتی همین حالا که نزدیک به ٧ ماه تا انتخابات باقی مانده است حزب دیرپایی مانند موتلفه بی‌توجه به جبهه پیروان مشغول بررسی گزینه‌های کاندیداتوری برای انتخابات ریاست‌جمهوری است. در سوی دیگر هم جبهه پایداری بی‌توجه به اقدامات کلی اصولگرایان اعلام کرده به زودی ٥ کاندیدای خود را به ترتیب اولویت معرفی خواهد کرد.
رویای باهنر
در میان اصولگرایان محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین بیش از دیگران رویای حزب فراگیر را در سر می‌پروراند. او در آذرماه سال ٨٧ و هنگامی که مجوز تاسیس یک روزنامه را دریافت کرده بود، در این باره گفت: راه‌اندازی حزب جزو آرزوهای بنده است و به دنبال آن هستیم تا ببینیم چه زمانی می‌توانیم آن را راه بیندازیم. هنوز نامی برای آن تعیین نکرده‌ایم که ا‌ن‌شاء‌الله به زودی به نتیجه لازم می‌رسیم. تلاش می‌کنیم این حزب در سطح کشور و به طور فراگیر باشد. این حزب حتما روزنامه خواهد داشت.
اما حدودا ٧ سال بعد از آن مصاحبه که قرار بود مقدمات حزب فراگیر باهنر به زودی انجام شود این سیاستمدار اصولگرا مصاحبه‌ای شبیه آنچه هفت سال پیش انجام داده بود را دوباره انجام داد: تشکیل یک حزب قدرتمند و فراگیر اصولگرا جزو آرزوهای ما است. ما به‌دنبال تشکیل حزب دارای ساختار قوی هستیم که مقدمات آن هم در حال انجام است؛ باید کار جلو برود تا به نتیجه برسیم.
مرتضی نبوی به دنبال سامان دهی اصولگرایان
اردیبهشت سال جاری بود که مرتضی نبوی، اصولگرای کهنه کار و قدیمی با طرح پیشنهاد جدیدی تلاش کرد تا وضعیت اصولگرایان را سر و سامان دهد. او در گفت‌وگویی با تسنیم اظهار کرد: تاکید من این است که آنچه در شرایط فعلی باید بر آن تمرکز کرد، تکمیل فرآیند بهبود سازمان و تشکیلات اصولگرایان است؛ اصولگرایان باید در ادامه ساز و کار موفق ائتلاف انتخاباتی در سطح کشور، سیاست ملی را به لحاظ تشکیلاتی، یک سطح ارتقا ببخشند و آن را از حالت انتخابات به انتخابات، به یک شکل ارتباط مستمر مردم با دستگاه سیاست، تبدیل کنند.
او همچنین با یادآوری پیشنهاد قبلی‌اش گفت: پیش از این، موضوع شکل‌گیری «پارلمان اصولگرایان» را مطرح کرده بودم. اصولگرایی، در معنای فعلی، سابقه‌ای طولانی دارد که به پیش از انقلاب برمی‌گردد و اصولگرایی در این مدت توانسته است تا با افت و خیز، روندهای فعالیت خود را بهبود ببخشد.
مخالف و موافق پارلمان اصولگرایی
این اظهارات بلافاصله با استقبال باهنر روبه‌رو شد. او در پاسخ به پیشنهاد مرتضی نبوی گفت: اخیرا برخی دوستان پیشنهاد لویی جرگه یا پارلمان اصولگرایی را دادند که پیشنهاد خوبی است. این پارلمان برای این است که اصولگرایان در هر دوره‌ای به دنبال وحدت نباشند.
اما انگار این پیشنهاد به مذاق موتلفه‌ای‌ها خوش نیامد. محمد نبی حبیبی، دبیرکل این حزب گفت: اظهارات کسانی که پارلمان اصولگرایی را مطرح کرده‌اند، فعلا در حد نظریه است و باید این افراد تعریف قانع‌کننده‌ای ارایه کرده همچنین یک تئوری عملیاتی را مطرح کنند تا بتوان بر اساس آن اظهارنظر کرد.
لزوم تشکیل احزاب فراگیر
گذشت چند ماه از آن ایده اولیه و شکل نگرفتن حتی یک گام عملیاتی باعث شد تا نبوی از آن ایده به نوعی عقب‌نشینی کند. او روز گذشته در گفت‌وگویی با فارس با اشاره به ابلاغ سیاست‌های کلان انتخاباتی از سوی مقام معظم رهبری و جایگاه احزاب در انتخابات اظهار داشت: این بحث بسیار مفصل است، احزاب با اعلام یک سیاست و دستور و ابلاغ، کارشان حل نمی‌شود بلکه یک فرآیند تاریخی دارد و در جمهوری اسلامی احزاب یک فرآیندی را طی کرده‌اند.
نبوی ادامه داد: در اول انقلاب کسانی که امروز طرفدار دوآتشه حزب شده‌اند با حزب جمهوری اسلامی به‌شدت مخالفت می‌کردند و می‌خواستند تابلوهای این حزب را پایین بیاورند به طوری که سر به تن آن نباشد اما امروز همان افراد و جریان‌ها تغییر کرده‌اند. ما امروز به دو یا سه جریان سیاسی عمده تبدیل شده‌ایم و بنابراین هنوز زمان داریم که دو سه حزب با بدنه اجتماعی فراگیر شکل بگیرد؛ البته این نکته باید فرآیند تاریخی خود را طی کند.
وی با بیان اینکه با یک سیاست و ابلاغ فعالیت حزبی ما اصلاح نمی‌شود، خاطرنشان کرد: ما در حال حاضر حزب به معنای واقعی نداریم بلکه یکسری تشکل داریم هرچند ممکن است برخی احزاب سراسری داشته باشیم اما حزب به معنای احزاب غربی که در کل کشور بدنه اجتماعی تاثیرگذاری دارند و از احزاب‌شان رییس‌جمهور انتخاب می‌شود، ما چنین چیزی نداریم و برای رسیدن به آن نیز فاصله داریم.
نبوی در پاسخ به این سوال که آیا با ابلاغ سیاست‌های کلی انتخابات فعالان حزبی باید به سمت ایجاد احزاب فراگیر بروند، گفت: این مساله طوری است که به صرف گفتن و بحث کردن انجام نمی‌شود بلکه فرآیند تشکل‌های سیاسی توام با تجربه و گذشت زمان است و مردم و فعالان سیاسی باید ضرورت آن را احساس کنند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: ما این همه جریان اصولگرا داریم که درون همین جریان، تشکل‌های مختلفی وجود دارد اما در حال حاضر احساس ضرورت نمی‌کنند که تبدیل به یک حزب شوند، البته ائتلاف اصولگرایان موضوع دیگری است.
وی درباره زمینه‌های تحقق انتخابات پرشور و اقتدار نظام با فعالیت احزاب اظهار داشت: همین رقابت جریان‌های سیاسی باعث پرشور شدن انتخابات می‌شود و تاکنون بار آن نیز بر دوش احزاب و جریان‌های سیاسی بوده است.
نبوی در عین حال افزود: این مساله با داشتن چند حزب فراگیر فاصله دارد و تشکل‌های سیاسی که در جریان اصولگرا هستند باید با هم جمع شوند و یک فعالیتی را انجام دهند یا احزاب اصلاح‌طلب و جریان اعتدال نیز می‌توانند همین حالت را داشته باشد.
تحول ناشناخته
اصولگرایان در آسیب‌شناسی وضعیت خود به درستی دریافته‌اند که باید طرحی نو در انداخت. اما هنوز نمی‌دانند این طرح نو چیست. عده‌ای به دنبال نظام بخشی واحد به فعالیت‌های سیاسی تحت عنوان یک نام مشترک هستند و عده دیگری تنها تغییر برند از اصولگرایی به انقلابی را ترجیح می‌دهند. آنها در شرایطی دچار سردرگمی شده‌اند که تا کمتر از ٧ ماه بعد باید در دو رقابت سنگین شرکت کنند. انتخابات ریاست‌جمهوری در شرایطی برگزار می‌شود که تاکنون هر رییس‌جمهوری که ٤ سال را به پایان برده بار دیگر با رای مردم مواجه شده و اصولگرایان این‌بار می‌خواهند این سنت نانوشته را بشکنند. از سوی دیگر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز برگزار می‌شود که اصولگرایان هنوز هیچ ساختار تشکیلاتی برای آن تدارک ندیده‌اند. آنها گمان می‌کنند گفتمان‌شان هنوز مقبولیت عام دارد به همین دلیل نیز محتوا را بدون تغییر حفظ می‌کنند و تنها به فکر تغییر فرم و قالبی هستند که می‌خواهند به وسیله آن محتوای مورد نظر را به مردم عرضه کنند. اما نشانه‌ها و آرای مردم در دو انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس شورای اسلامی چیز دیگری می‌گوید.
انتهای پیام/
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۴؛
