ماجرای مده‌آی افغان که به صحنه نرفت

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، علی خیلدار معاون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران در آیین نکوداشت حسین عاطفی با تاکید بر اینکه برپایی آیین نکوداشت حرکتی فرهنگی و ارزشمند است که باید در دیگر حوزه‌ها نیز ترویج پیدا کند، به ویژگی‌های رفتاری حسن عاطفی اشاره کرد و افزود: «در طول دو دهه آشنایی که با حسین عاطفی دارم هیچگاه ندیدم به دنبال خواسته‌ای از برای خود باشد او همیشه به دنبال این بود که در حوزه هنر از حداکثر امکانات بهره‌برداری کند.»

در بخش بعدی این مراسم علیرضا رحیم دل از پاکدشت برای اجرای نمایش «چند خوان رستم»، رستا رضوی از ورامین برای اجرای نمایش«فیش»، علی خوش گفتار و حبیبه عبداللهی از شهرستان ری برای حضور در کنفرانس بی‌المللی تئاتر باکو مورد تقدیر قرار گرفتند.

سپس بخش اول مستندی که با عنوان «ما عاطفی هستیم» توسط هومن رهنمون تهیه شده بود پخش شد و در ادامه قطب‌الدین صادقی به عنوان دومین سخنران روی صحنه آمد.

قطب‌الدین صادقی در سخنانش هدف از هنر، علم، گردهمایی ها و اجرای تئاتر را انسان‌تر و فهیم‌تر شدن افراد معرفی کرد و افزود: «ما احساساتی که در نمایشنامه‌ها بزرگ شده را تجربه می‌کنیم و یا اندیشه‌هایی را که در آثار بزرگ است درمی‌یابیم تا داناتر، فهیم‌تر و انسان‌تر شویم. اگر باد اندیشه‌ای که در اثر است و باد اندک احساسات که در آثار درماتیک بزرگ شده است، از درون در ما تاثیرگذار باشد می‌تواند در ما توانایی اخلاقی و فضیلتی ایجاد کند که انسان‌تر باشیم و انسانی‌تر زندگی کنیم و زهر وحشی‌گری غریزی بدوی را از ما بگیرد.»

وی عنوان کرد: «مهم‌ترین وظیفه هنر این است که اول در درون خود ما تاثیرگذار باشد و بعد به مخاطب منتقل شود. هنر وسیله برای کسب درآمد، شهرت و یا بدست‌آوردن میز نیست بلکه امکانی است که بتواند با شرافت وصداقت موهبت فرهنگ را از نسلی به نسل دیگر، از دوره‌ای به دوره دیگر و از فرهنگی به فرهنگ دیگر منتقل کند.»

وی اعلام کرد: «به نظرم حسین عاطفی کسی است که هم تهذیب را تجربه کرده و هم به عنوان یک وظیفه اجتماعی این موهبت را منتقل کرده است. او با مهری که به این هنر داشت یکی شد و برایش هنر نمایش به چیزی بیشتر از یک دغدغه تبدیل شد به طوری که به آن اهمیت زیادی می‌دهد و عشق می‌ورزد. وی در طول سالهای درازی که کار کرده و به‌رغم تمام دشواری‌ها و بدرفتاری‌هایی که برایش ایجاد کرده‌اند با فروتنی این رابطه عاشقانه را حفظ کرده است.»

صادقی همچنین گفت: «حسین عاطفی چهار ویژگی دارد اول ادب ذاتی او است که بسیار شیرین است، دوم صورت خندان وی است که همچون آیینه صاف است، سوم این‌که هرگز ندیدم که وی به کسی کینه‌ بورزد و یا عضو باند باشد و یا گروه و مافیایی بوجود آورد و چهارمین ویژگی آن قلب منزهی است که او دارد. هیچگاه ندیدم که درون و برونش با هم متفاوت باشد او اندیشه نیکی دارد که درون آن زندگی می‌کند. هرگز ندیدم حسین عاطفی از گروه نمایش و موقعیت اداری خود به سود و در راستای منافع شخصی‌اش استفاده کند و من از همین حیث به او احترام می‌گذارم و همه فعالیت‌هایش را در این حیطه اخلاقی ستایش می‌کنم.»

وی در پایان سخنانش به جوانان پیشنهاد کرد که اگر به دنبال پیشرفت تدریجی و گام به گام هستند از حسین عاطفی غفلت نکنند.

در بخش بعدی این مراسم قسمتی از فیلم سینمایی کلاه قرمزی پخش شد که یاد و خاطره دنیا فنی زاده را زنده کرد. حاضران در سالن به نشانه احترام به روح جعفر والی و دنیا فنی زاده دقایقی را ایستادند و سکوت کردند.

سپس احکام مدیران دفاتر انجمن استان به ترامشلو مدیر انجمن شهرستان قرچک، حمیدرضا صفار مدیر انجمن شهرستان ری، علیرضا امینی مدیر انجمن شهرستان ورامین، حسین قاسمی مدیر انجمن شهرستان پیشوا، علیرضا رحیم دل مدیر انجمن شهرستان پاکدشت، سید محمدرضا حسینی رئیس انجمن شهرستان ملارد، مجتبی پیر صالح دل مدیر انجمن شهرستان رباط کریم، مصطفی بیات مدیر انجمن شهرستان قدس، مهدی اکبرزاده مدیر انجمن شهرستان بهارستان، سعید گلیج مدیر انجمن شهرستان اسلامشهر و احمد مایل مدیر انجمن شهرستان پردیس اعطا شد.

با پخش بخش دوم مستند «ما عاطفی هستیم» و اجرای نمایشی کوتاه، سهراب سلیمی به روی صحنه حاضر شد.

وی در سخنانش به بی‌توجهی نسبت به وضعیت زندگی حسین عاطفی انتقاد کرد و افزود: «برگزاری نگوداشت بسیار عالی است ولی اگر این هنرمند توانسته در مجموعه شهرستان‌های استان تهران تاثیرگذار باشد، استان تهران در مقابل حسین عاطفی چه کاری انجام داده است؟ نکوداشت فقط؟ خرید خانه با وام سنگین در مناقصه؟ من نکوداشت را زمانی ارزشمند می‌دانم که به پاس زحمات نیم قرن فعالیت عاطفی در زمان لازم انجام شود. نکوداشت به این معنی نیست که دورهم جمع شویم و از وی تقدیر و تشکر کنیم ولی سری به سرای سخت‌کوشانه حسین عاطفی نزنیم که زندگی‌اش را بر بنای تئاتر مسئولانه‌اش و مسئولیت مسئولانه‌اش گذاشت. آیا می‌شود قدردانی از عاطفی را با نام‌گذاری تالار محراب به نام حسین عاطفی تمام کرد؟»

سپس قطعه‌ای که توسط آرش رحمانی آهنگسازی و کوروش خزاعی ترانه‌سرایی کرده بود با همخوانی بازیگران تئاتر شهرستان‌های تهران خوانده شد.

حسین عاطفی نیز با حضور بر صحنه تالار محراب گفت: «ای خدای مهربان برای تمام مهربانی‌هایت از تو ممنونم، ای خدای مهربان برای عشق به وطنم، به هموطنانم، برای عشق به تئاتر، برای ترس از ابتذال که در وجودم گذاشتی از تو ممنونم. ای خدای مهربان به من این توانایی را عطا کن که تا زمانی که حیات دارم بتوانم مثبت باشم.»

بخش دیگر این مراسم با اعلام سالروز تولد بهروز رضوی که اجرای آیین نکوداشت حسین عاطفی را نیز برعهده داشت همراه شد که همین خبر نیز شعرخوانی تبریک تولد را از سوی حاضران در سالن به دنبال داشت.

با پخش بخش سوم از مستند «من عاطفی هستم»، حمیدرضا نعیمی به عنوان دیگر سخنران به پشت تریبون آمد. وی ضمن اشاره به چگونگی آشناییش با عاطفی گفت: «من در خانه نمایش اداره تئاتر همان خانه‌ای که در خیابان پارس بود، همان خانه‌ای که ویران شد و هیچگاه بازسازی نشد نمایش عجیبی به نام «موسیو یعنی ویولن» دیدم که نویسنده آن فرامرز طالبی و کارگردانی حسین عاطفی بود چه خاطراتی را در ذهنها و جان‌ها بیدار می‌کرد بازیگرش جمال اجلالی.»

وی ادامه داد: «دیگر برایم این نام جدی شده بود.در سال 1380 که در جشنواره کانون‌های نمایشی شهرام کرمی باعث آشنایی‌ام با حسین عاطفی شد. همان سال یا سال بعد بود که می‌خواست نمایشنامه‌ «مده آ» را در جشنواره تئاتر فجر کارگردانی کند (تب و تاب آن سال‌ها موضوع تروریستی فاجعه 11 سپتامبر بود و حمله آمریکا به افغانستان). مده‌آی نمایش او زنی افغان بود با برقع و زبان و لهجه پشتو، می‌خواست نگاه ضد جنگ نمایشنامه را به افغانستان ببرد و قهرمان زنش افغان باشد. چه ایده نابی بود و چه اجرایی می‌شد اگر می‌گذاشتند.»

نعیمی خاطرنشان کرد: «حسین عاطفی یکباره غیبش زد، به زاهدان رفت تا زنی افغان بیابد که خوب حرف بزند و قدرت حضور بر صحنه داشته باشد، بیش از 20 روز جستجو به جایی نرسید تا این‌که مطلع شد دختری افغان در دانشگاه تهران در حال تحصیل ادبیات فارسی است، به تهران بازگشت و با دختر افغان حرف زد و او پذیرفت که بازی کند، روزها و ساعت‌ها وقتشان کار بر روی زبان و حال و هوای آن اثر گذشت. حسین عاطفی زمان را از دست داد و فقط توانست برای هیأت بازبینی و انتخاب جشنواره ایده‌اش را مطرح کند و بازیگرش متن را از رو بخواند چراکه هیأت انتخاب بی‌رحمانه و البته از سر عدالت اجرای او را صرفا روخوانی متن اعلام کرد و از حضورش در جشنواره ممانعت کرد و این شروع یک فاجعه بود.

نعیمی خاطر نشان کرد: «وی تا به امروز حدود 15 سال است که دلزده از بازی روزگار و کج‌مداری چرخ، جفای آدم‌ها جهان اجرا را کنار گذاشته است. متأسفانه هیچ‌کس سوال نکرد که چرا آقای کارگردان تهران را ترک کرد و مدتها ساکن شمال ایران شد. هیچ یک از رئیس جمهورها، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون و مدیران با صراحت اعلام نکردند که او حق خانه نشینی ندارد، او ثروت و سرمایه این آب و خاک است. هیچ کس از او برای کارکردن دوباره درخواست نکرد و من همه این هیچ‍کس‌ها را نمی‌بخشم. افسوس که این فرهنگ و هنر ما و هنرمندان این مرزو بوم زخمی دست و زبان این هیچ‌کس‌ها است. استاد حسین عاطفی التماس می‌کنیم دوباره تئاتر کار کنید.»

سپس نهادها و ارگان‌هایی چون اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران، ارمغان بهداروند مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی ایران، کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، شهرام کرمی به عنوان نماینده شهرداری و مدیرکل مرکزهنرهای نمایشی سازمان فرهنگی هنری شهرداری، عبدالرضا علی پناه رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان شهریار و بهارستان، امیر حسین طاهری رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان پیشوا، مقدم رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان دماوند، نصیری رئیس دانشگاه علمی کاربردی واحد 11، مهدی شفیعی مدیر اداره کل هنرهای نمایشی و اصغر همت مدیرعامل خانه تئاتر هدایای خود را به حسین عاطفی اهدا کردند.

مهدی شفیعی گفت: «عاطفی در این سال‌ها اگر نمایشی را روی صحنه خلق نکرد ولی خدماتش به تئاتر و هنرمندان آن دوچندان بود و من تقاضا می‌کنم پس از فراغت از حوزه مدیریتی روی صحنه وی را ببینیم. من مطمئن هستم که با نامگذاری سالن تالار محراب به نام حسین عاطفی این سالن نمایشی گرم خواهد شد و رونق خواهد یافت.»

وی تاکید کرد: «یکی از خصلتهای خوب حسین عاطفی که همه می‌دانند، علاوه برخانواده دوستی، گرمی و مهربانی، بی‌حاشیه بودن وی است و به نوعی رعایت آداب بزرگ و کوچکی است که من از این بابت بسیار سپاسگزار وی هستم.»

اصغر همت نیز بیان کرد: «در بین هم‌نسلان من هنوز افراد شریف به‌ویژه در زمینه حرفه‌ای کم نیستند و وقتی شرافت حرفه‌ای با نجابت شخصی آمیخته می‌شود با آدمی روبه‌رو می‌شوی کارستان. بی هیچ شکی حسین عاطفی از این دست هنرمندان است. بی‌سروصدا، بی‌حاشیه و بی‌جنجال و بی‌توقع کارش را کرده و تاثیرش را هم گذاشته است. به شرافت، شخصیت، نجابت و اخلاق نیکوی هنری او که این روزها کیمیا است درود می‌فرستم.»

حسین عاطفی در پایان این مراسم از مسئولان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران در خواست کرد که از امیر حسین شفیعی که دو سال است ریاست انجمن نمایش استان تهران را برعهده دارد، حمایت کنند.

عاطفی گفت: «از مسئولان می‌خواهم اجازه دهند برنامه‌ای که شفیعی یک سال گذشته مطرح کرد را به مرحله اجرا در آورد چراکه من مطمئن هستم تئاتر استان تهران با حمایت اداره کل فرهنگ و ارشاد استان تهران از امیر حسین شفیعی روزهای درخشانی را خواهد داشت. او عضو هیچ باند و دسته‌ای نیست و تنها عضوی از تئاتر است.»

در پایان این مراسم دفتر انجمن هنرهای نمایشی استان تهران مهدی شفیعی مدیر اداره کل هنرهای نمایشی افتتاح شد.

سامان خلیلیان، ایرج راد، نصراله قادری، جمال اجلالی، محمد حسین ناصربخت، خسرو احمدی و مدیران انجمن‌های نمایش شهرستان‌های استان تهران از جمله دیگر حاضران در این مراسم بودند.