گزارش کامل آنا از نخستین مناظره نامزدهای ریاست جمهوری دوازدهم/ قلب انتخابات در استودیوی سیما تپیدن گرفت

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، مناظره رأس ساعت 16 و 30 دقیقه با قرائت آیاتی از قرآن کریم آغاز شد.

از ساعتی پیش شش نامزد دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری برای حضور در نخستین مناظره انتخاباتی به جام جم آمدند. با توجه به اینکه این نخستین مناظره ای است که برگزار می شود، انتظار می رود با برگزاری این مناظر روند رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری دوازدهم وارد دور جدیدی شود.

هر کدام از نامزدها در لحظه ورود به یک سؤال خبرنگار صداوسیما مبنی بر اینکه «آیا برای حضور در انتخابات آمده اید؟» پاسخ دادند.

طبق اعلام قبلی قرار بود اولین مناظره انتخاباتی ساعت ۱۶ برگزار شود که این مناظره با نیم ساعت تاخیر، راس ساعت ۱۶:۳۰ شروع شد.

قبل از آغاز مناظره که با محوریت اجتماعی و فرهنگی است، قرعه کشی میان نامزدها برگزار شد تا صندلی استقرار آنها در استودیو مشخص شود.

نتیجه قرعه کشی به صورت زیر بود:

سیدمصطفی هاشمی‌طبا؛ صندلی شماره ۱
حسن روحانی؛ صندلی شماره ۲
محمدباقر قالیباف؛ صندلی شماره ۳
اسحاق جهانگیری؛ صندلی شماره ۴
سیدابراهیم رییسی؛ صندلی شماره ۵
سیدمصطفی میرسلیم؛ صندلی شماره ۶

نامزدهای انتخاباتی به همراه علی عسکری، احسان قاضی زاده، سید سلمان سامانی، علی پورعلی مطلق در سالن انتظار معاونت سیما حضور یافته بودند و بعد از قرعه کشی شماره صندلی های خود را به دوربین صداوسیما نشان دادند.

مجری مناظره‌ها، مرتضی حیدری است که با صلوات بر پیامبر و آل رسول برنامه مناظره را آغاز کرد. مناظره‌های انتخابات ریاست جمهوری سال 92 را هم او اجرا کرد که به پیروزی حسن روحانی انجامید.

مرتضی حیدری اعلام کرد: مناظره در سه بخش برگزار می‌‌شود و در بخش اول، به قید قرعه از نامزدها سؤالی پرسیده می‌شود که هر یک فرصت خواهند داشت 4 دقیقه به آن پاسخ دهند و هر نامزد 2 دقیقه فرصت دارد، درباره آن پاسخ نظر دهد.

وی ادامه داد: بخش دوم، هر نامزد مجددا به قید قرعه به دو پرسش پاسخ دهد. در بخش نهایی، هر نامزد 3 دقیقه فرصت خواهد داشت درباره مسائل مظرح شده در مناظره امروز نظرات خود را مظرح کند.

نامزدهای ریاست‌جمهوری پس از ۹۰ دقیقه می‌توانند ۱۵ دقیقه با مشاوران خود جلسه برگزار کنند.

در بخش پاسخ چهار دقیقه‌ای به سؤال اول، قرعه به مصطفی میرسلیم افتاد.

پاسخ میرسلیم به سؤالی درباره حاشیه‌نشینی

مجری سؤال کرد: طرح برنامه چهارساله شما برای برای مدیریت و ساماندهی حاشیه نشینی چیست؟

میرسلیم پاسخ داد: مهمترین سرمایه ای که در هر کشوری وجود دارد نیروی انسانی آن است که باید بر اساس ظرفیت زیستی در کشور توزیع شود و در پیشرفت کشور مشارکت کند.
?عدم توجه به سیاست های آمایش سرزمینی موجب شده است که بسیاری از افراد از نقاط روستایی به شهرها و از شهرها به حاشیه کلانشهرها مهاجرت کنند که باعث بروز مشکلات متعدد فرهنگی، امنیتی و اقتصادی شده است.
?ظرفیت های زیستی ما در نقاط مختلف کشور یکسان نیست و باید پاسخ بدهیم که چرا در بسیاری از نقاط سیستان و بلوچستان با مشکل مهاجرت مواجه شده ایم.

نقد پنج نامزد به برنامه میرسلیم

سپس پنج نامزد دیگر فرصت داشتند که به اظهارات میرسلیم نقد بزنند.

هاشمی طبا در پاسخ به میرسلیم:

?بحث آمایش سرزمینی و روستاییان و آب که مستقیما برمی‌گردد به زیستگاه انسان میراثی از گذشتگان و خداوند است که به بشر عطا شد.
?ما باید اولویت‌بندی کنیم. سرزمین ما دچار انقراض است، اولویت اول ما برای کشور باید توجه به زیستگاه و حفظ ایران باشد و نظر آقای میرسلیم مورد توجه نیست.
?بنده می‌خواهم عرض کنم ایران دچار بحران شدید زیست‌محیطی است.
?اولویت اول برای کشور ما توجه به زیستگاه و حفظ ایران است.

نقد حسن روحانی به میرسلیم:

? کشوری را سراغ ندارم که در آن حاشیه نشینی نباشد، معمولا حاشیه نشینی اطراف شهرهای بزرگ است و یک عامل مهم آن بیکاری و عدم درآمد کافی است.
?فردی که در شهری دور یا یک روستا زندگی می کند و منابع درآمدی کافی ندارد برای اشتغال ناچار است مهاجرت کند و معمولا در شهرهای بزرگ شرایط اشتغال بهتر است و برای استراحت شب اطراف شهر جایی پیدا می کند و به تدریج خانواده را می آورد و اگر خوب بود دوست و اقوام را می آورد...
?مسئله عدم تعادل هم مسئله دیگری است.

نقد جهانگیری به پاسخ میرسلیم:

?نباید حاشیه نشین‌ها رو بعنوان افراد اضافی تلقی کرد اینها ایرانی هستند باید به اینها توجه کرد.

?در دولت فعلی به حاشیه نشین‌ها توجه شد.

?حاشیه نشین ها در این دولت بیمه شدند.

‏? فرزندان حاشیه نشینان که از تحصیل محروم بودند در این دولت از برنامه های آموزشی استفاده کردند.

قالیباف در پاسخ به میرسلیم:

حاشیه نشینی به دلیل فرصت های نابرابر اقتصادی به وجود آمده است که برای حل آن باید برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشیم.
? در همه کشورهای دنیا دولت از این قشر حمایت می کند.
? دولت در گذشته با یارانه ها از این قشر حمایت کرده است اما آنها گلایه دارند که این یارانه همپای تورم افزایش پیدا نکرده و از سوی دیگر چرا بین اقشار مختلف مردم یکسان است.

پاسخ رئیسی به میرسلیم:

مسئله اول آمار است ، آمار 11 میلیون مربوط به سال 92 است و شاید امروز تا 16 میلیون رسیده باشد ، البته آمار دقیق باید مشخص شود.
?ما به علل اشاره می کنیم، سخن اصلی این است که باید با کسانی که در حاشیه شهرها هستند چه کار کنیم.
?اولین گام، نوسازی، بهسازی نسبت به مسکن و خانه آنها است.
?نظام شهری باید ماموریت پیدا کند برود آنجا ساماندهی دهد.
?این افراد با مشکلاتی مواجه شده اند که این زندگی را انتخاب کرده اند.
?مسئله آموزش ، بهداشت و مشکلاتی که حاشیه نشین ها با آن مواجه هستند، به صورت جدی است ، تثبیت مالیکت باید مورد توجه قرار بگیرند.
?بسیاری از حاشیه نشین ها در مشهد نمی دانستند در خانه ای که حضور دارند برای آنها هست یا نیست؟
?اگر امکانی نیست باید از سرمایه گذاران و صنایع دعوت شود تا سامان جدی پیدا کند حاشیه شهر به مانند خود شهر.

توضیح بیشتر میرسلیم:

باید برای بازگشت کسانی که امکان بازگشت آنها وجود دارد، زمینه های لازم آماده شود و برای رسیدن به این هدف ضروری است که مدیریت خوبی برای منابع آبی داشته باشیم.
? دوم اینکه باید امکانات رفاهی در روستاها فراهم شود تا روستائیان مجبور نشوند برای رفع نیازهای خود به شهرها مراجعه کنند.
? باید توسعه عادلانه ایجاد شود، در شهرها جاذبه های کاذبی ایجاد شده است که روستائیان را به شهر جذب می کند.
? در حال حاضر بیش از 10 میلیون نفر بی سواد کامل هستند که در شان جمهوری اسلامی نیست.
?باید برای حاشیه نشینان امکانات لازم برای آموزش و پرورش صحیح و تامین مسکن ارزان فراهم شود.

توضیح مرتضی حیدری درباره هندزفری‌ها

?گوشی هایی برای هر نامزد وجود دارد که می توانند صدا را به خوبی بشنوند و این گوشی ها ارتباطی با خارج از استودیو ندارند

پاسخ رئیسی به سؤالی درباره عدالت اجتماعی و کاهش فاصله طبقاتی

نفر بعدی که پشت تریبون قرار گرفت ابراهیم رئیسی بود که از او سؤال شد: چه راهکاری برای عدالت اجتماعی و کاهش فاصله طبقاتی پیشنهاد می کنید؟

رئیسی پاسخ داد: در سالهای اخیر شاهد بیشتر شدن فاصله طبقاتی هستیم
?امروز توجه به طبقه پایین جامعه اولویت است و راهکار برون رفت از این وضعیت که مشکلات بسیار اجتماعی و سیاسی می تواند ایجاد کند آن است که نسبت به دهک های پایین حتما افزایش یارانه ها داشته باشیم
?سه دهک پایین سه برابر شوند و برنامه ریزی شود برای اینکه حداقل در سال یک میلیون نفر از پوشش سازمان های حمایتی خارج شوند
?برای دهک های متوسط تسهیلاتی قائل شویم که نسبت به درآمد آنها باشد تا اینکه بتوان فاصله طبقاتی را کمتر کرد
?نسبت به مالیات ها هم ما از حقوق بگیرانی که امروز درآمد آنها زیر سه میلیون تومان است تجدید نظر کنیم و از افرادی که فرار مالیاتی دارند زیبنده نیست که از آنها مالیات نگیریم.
?اگر گام هایی در جهت کم کردن فاصله طبقاتی گام هایی برداشته شود زیبنده نظام اسلامی است
?قطعا اقداماتی نسبت به قشر فقیر جامعه، اشتغال برای کسانی که کار ندارند در جهت کم کردن این فاصله تاثیرگذار باشد.

نقد پنج نامزد به اظهارات رئیسی

نقد میرسلیم به اظهارات رئیسی:

با تشکر از آقای رئیسی، آیا اقداماتی که در طول برنامه پنجم صورت گرفته در جهت عدالت اجتماعی موفق بوده است؟
?چگونگی تغییر روند تبعیض و نسبت آن با عدالت اجتماعی چیست؟
?آیا فکر می کنید نوع سبک زندگی ما در جامعه به شکل مطلوب برای برآوردن عدالت و توقعات اجتماعی باشد و چگونه باید این دگرگونی را ایجاد کرد.

هاشمی‌طبا در واکنش به اظهارات رئیسی:

?مباحث مطرح شده به معنی بزرگتر و بزرگتر کردن دولت است و معنی دیگر آن فروش بیشتر ارز، واردات بیشتر و تامین پول برای دولت از طریق ارز است
?ماباید بدانیم تا چه اندازه می خواهیم و توقع داریم دولت بزرگتر شود
?طبیعتا ممکن نیست که دولت بزرگ و بزرگتر شود
?ما باید برای کمک به افراد کم ناتوان و کاهش فاصله طبقاتی ، تولید ناخالص ملی خود را با گسترش و بهسازی صنعت، اصلاح کشاورزی و خدمات و مخصوصا با توسعه صنعت توریسم حل کنیم تا تولید ناخالص ملی ما و سرانه مردم بالا برود
?پرداختن تنها به معلول ها چاره درد نیست.

پاسخ روحانی به اظهارات رئیسی:

مسئله عدالت اجتماعی و کم کردن فاصله اقشار مختلف جامعه اهمیت فراوانی دارد، باید تلاش کنیم تعادلی میان شرق و غرب کشور ایجاد کنیم، شرق کشور به دلیل کویری بودن شرایط سخت تری نسبت به غرب دارد
?دولت یازدهم توجه زیادی به شرق کشور کرده است، برای نخستین بار به زاهدان گازکشی شد و برای توسعه راه آهن شرق کشور هم تلاش های زیادی شد
?درباره اینکه گفته می شود یارانه نیازمندان باید بیشتر شود، مستمری افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی، در دولت یازدهم سه برابر شده است
? برای کسانی که دو معلول در خانواده دارند خانه ساخته شده و برای کسانی که یک معلول دارند هم در حال ساخت خانه هستیم
?برای برقراری عدالت اجتماعی باید رانت ها را از بین ببریم و با فساد اجتماعی مقابله کنیم.

قالیباف در نقد سخنان رئیسی:

?عدالت اجتماعی از موضوعات مهم و از اهداف نظام اسلامی است.
?تحقق عدالت اجتماعی با مشکلات و تبعیض‌ها بسیار سخت است.
?زمانی که در شهرداری کار را شروع کردیم گفتیم باید فاصله و ناعدالتی اقتصادی شمال و جنوب شهر باید از بین برود.
?در برنامه جنابعالی دیدم به این موضوع و عدالت اجتماعی پرداختید.
?امروز شکاف اقتصادی در جامعه ما بیشتر شده است.

جهانگیری در واکنش به اظهارات رئیسی:

?محدود کردن عدالت فقط به مسائل اقتصادی، ظلم به عدالت است و عدالت آموزشی، عدالت سیاسی، عدالت قضایی، عدالت جغرافیایی و عدالت توزیعی هم بسیار مهم است.

?احساس عدم عدالت در کشور بالا رفته و باید طوری عمل کنیم که همه جامعه احساس کنند مسئولان بر مبنای عدالت تصمیم‌گیری می‌کنند.

?کسی که موفق می‌شود بواسطه تماس با برخی مسئولین به درآمدهای کلان دست پیدا کند و بیش از 3.8 میلیارد دلار به جیب بزند، این یعنی جامعه به سمت بی‌عدالتی رفته است.

?برخی با بی‌عدالتی و فساد به ثروت‌های بادآورده رسیدند. اینکه آقای رئیسی می‌گوید یارانه سه دهک پایین جامعه سه برابر شود، نتیجه این می‌شود که دهک چهارم به بعد ضعیف‌تر شوند، چراکه فاصله دهک‌ها در جامعه کم است.

رئیسی در توضیحات تکمیلی:

عدالت در ارتباط با فاصله طبقاتی است
?آنچه ما شاهد آن هستیم اینکه برنامه پنجم اجرا شده و ما شاهد بیکاری جوانان تحصیل کرده هستیم
?شاهد تعطیل شدن کارگاه ها و واحدهای تولیدی و از دست دادن کار
?الان قدرت خرید چقدر است؟
?شاهد بیکاری بسیاری از جوانان تحصیلکرده، تعطیلی برخی کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی و مشکلات اقتصادی هستیم که همگی فاصله طبقاتی را افزایش داده است.
?زندگی برخی از افراد که خودم به زندگی‌شان سرکشی کرده‌ام تنها از طریق همین یارانه 45 هزار تومانی می‌گذرد. حتما باید این وضعیت تغییر کند.
?همین الان به فوریت باید مشکل محرومان را حل کنیم و بعد کارهای طولانی‌مدت انجام دهیم.
?وام‌های کلان دست افراد معدودی است اما دختر و پسر در نوبت وام ازدواج است.
?باید از سرمایه‌گذاری و تولید حمایت کنیم ولی اول باید مشکل فقرا و محرومان حل شود. ما حق خود محرومان را می‌خواهیم بدهیم.

پاسخ هاشمی طبا به سؤالی درباره مسکن زوج‌های جوان

هاشمی طبا به عنوان سومین نامزد پشت تریبون قرار گرفت.
مجری از او پرسید: مشکل مسکن ناشی از چه مؤلفه‌هایی است و چه طرحی برای حل مشکل مسکن زوج‌های جوان دارید؟

هاشمی طبا پاسخ داد:

?برای زوج‌های جوان از طریق پرداخت وام می‌توان کار انجام داد
?از مسکن واجب‌تر مساله اشتغال است
?اگر زوجی برای خودشان شغل داشته باشند می‌توانند آینده‌شان را تضمین کنند و وام خود را پرداخت کنند
?امروز با وام‌هایی که از طریق دولت پرداخت می‌شود امکان خرید مسکن وجود دارد
?اگر مساله بیکاری حل شود مساله مسکن هم قابل حل و فصل است.

نقد پنج نامزد به پاسخ هاشمی‌طبا

روحانی در نقد سخنان هاشمی‌طبا:

?در دولت گذشته برای مسکن مهر برنامه‌ریزی شد که با وجود همه اشکالاتی که داشت، این دولت خودش را متعهد دید تا این پروژه را تکمیل کند و تا پایان این دولت تقریباً تکمیل می‌شود؛ البته به جز آنهایی که هیچ خریدار و داوطلبی ندارد.

?باید به مردم کمک کنیم که خودشان محل سکونتشان را انتخاب کنند و خانه‌شان را تهیه کنند.

?در این دولت تلاش شده وام لازم در اختیار خانه‌اولی‌ها قرار گیرد.

?در زمینه مسکن باید به بافت‌های فرسوده توجه کنیم و اگر به جای مسکن مهر، بافت‌های فرسوده تبدیل به خانه‌های نو می‌شد می‌توانست تحول مثبتی را بوجود بیاورد.

قالیباف در پاسخ به اظهارات هاشمی‌طبا:

?در مورد مسکن هم 4 درصد در جامعه ما برخوردارند و 96 درصد برخوردار نیستند. بیش از 3 میلیون خانه خالی داریم. چرا؟ این خانه‌ها متعلق به همان 4 درصدی است که در شمال و تهران ویلا دارند.

?سالانه 10 درصد بافت فرسوده را باید دولت احیا کند اما نتوانسته این کار را انجام دهد.

?شهرداری تهران در مورد بازسازی بافت فرسوده پیشرفت 34 درصدی داشته است.

?530 هزار میلیادرد تومان وام دادیم در سال 95 اینها را چه کسانی دریافت کردند.

?اگر سیستم را درست نکنیم و مدیریت را درست نکنیم موفق نخواهیم شد.

جهانگیری در پاسخ به اظهارات هاشمی‌طبا:

?به دلیل صدور پروانه های بی حساب و کتاب و دلالی شدن مسکن با سرمایه راکد زیادی روبرو هستیم. چند اولویت گذاشتیم یکی مسکن اجتماعی برای اقشار نیازمند حمایت. منابع بانکی را باید تامین کنیم

?مسکن روستایی را باید استحکام ببخشیم

?سقف تسهیلات مسکن به 60 میلیون و برای زوج های جوان 160 میلیون تومان افزایش یافته

?به بانک ها اجازه داده شد در بخش مسکن ورود یابند. شهرداری از باب سودآوری می رود در بافت های فرسوده کار می کند.

رئیسی در پاسخ به اظهارات هاشمی‌طبا:

?اساس، بر توانمندسازی مردم برای تهیه مسکن است.

?باید به زوج‌های جوان تسهیلاتی برای اجاره مسکن بدهیم.

?مسکن مهر با همه اشکالاتی که داشت، ایجاد شد. این واحدها باید هر چه زودتر تحویل متقاضیان شود.

?با در نظر داشتن نوسازی و بهسازی بافت فرسوده، پرداخت تسهیلات مسکن و حل مشکل مسکن زوجهای جوان، اگر در سال حدود 1 میلیون مسکن هم ایجاد کنیم باز همچنان عقب خواهیم بود.

میرسلیم در واکنش به اظهارات هاشمی‌طبا:

?ما درباره مسکن حرف می زنیم و می دانیم سرمایه گذارانی که برای مسکن‌های تجملی هزینه می‌کنند زیاد هستند و بخش عمده‌ای از مسکن‌ها خالی مانده‌اند

?اساسا شما مسکن ارزان را چگونه می‌بینید؟ چرا به قیمت مسکن ارزان اشاره نمی‌کنید؟ چاره زوج‌های جوان برای مشکل مسکن چیست؟

توضیحات تکمیلی هاشمی‌طبا:

?دغدغه برای حل مشکلات وجود دارد اما فلش کار در تمام زمینه ها به سوی دولت است
? خیلی مواقع ما که علاقه مند نظام هستیم در نقش اپوزوسیون نظام قرار می گیریم
? تا 10 سال آینده 10 میلیون نفر حاشیه نشین خواهیم داشت
? توامندسازی مردم با اعانه دادن امکان پذیر نیست بلکه باید با کار و ارزش افزوده مردم را توانمند کنیم
? مشکل ما این است که همه چیز را با هم می خواهیم، اولویت هایی باید داشته باشیم
? اگر اقتصاد کشور را بچرخانیم خود مردم می دانند که مسکن خود را چگونه تامین کنند
? وقتی بانکداری ما پیچیدگی هایی دارد که می تواند باعث سوءاستفاده هایی شود، بانک دیگر نمی تواند خدمات خود را به مردم ارائه کند.

پاسخ روحانی به سؤالی درباره ازدواج جوانان

روحانی به عنوان چهارمین نامزد انتخابات ریاست جمهوری پشت تریبون مناظره قرار گرفت

سوال از روحانی این بود: مشکل ازدواج جوانان را ناشی از چه عللی می دانید و برنامه شما برای رفع این مشکل و شکل گیری ازدواج های پایدار در جامعه چیست؟

روحانی در پاسخ گفت:

?مساله ازدواج یکی از نیازهای طبیعی همه انسان‌ها و بویژه جوانان عزیز ماست که امروز مشکلاتی در این زمینه وجود دارد. اولین مشکلی که وجود دارد، اشتغال و فضایی است که در جامعه باید به وجود بیاید برای امید به آینده.

?اولین اقدامی که باید انجام دهیم برای تمام مسائل اجتماعی، ایجاد امید نسبت به آینده است. زمانی که جامعه نسبت به آینده در تردید باشد، هر روز تهدیدی جامعه را تحت فشار قرار دهد، آینده برایش روشن نباشد، حصر جدیدی را شاهد باشد، نشاطی را باقی نگذاریم، هر روز یک محدودیتی به غیر از آنچه در قانون آمده است و سلیقه‌ای به وجود بیاوریم، مسلما در زندگی، نشاط، ازدواج و آینده زندگی مردم را دچار مشکل می‌کنیم.

?جامعه را باید نسبت به آینده امیدوار کنیم و شغل لازم به وجود بیاوریم. در طول 10 سال از سال‌های 83 تا 93، جمعیت شش میلیون و ششصدهزار نفر آماده ورود به بازار کار بودند و از این تعداد، ششصد هزار نفر شغل پیدا کردند.

?در شرایطی که وضع درآمد ارزی هم خوب بود و می توانستیم افرادی که دهه 60 متولد شده بودند و دهه 80 باید به زندگی و شغل و ازدواج میرسیدند را سامان دهیم، این افراد رها شدند و دیدیم که جامعه با چه مشکلاتی مواجه شد.

?امروز امید به آینده افزایش پیدا کرده است، شرایط کسب و کار بهبود یافته و از رتبه 152 رسیده به 120، اعتماد به سرمایه گذاری رشد پیدا کرده، مردم به فضای مجازی دست پیدا کرده اند، اگر دولت یازدهم نبود همه این راه ها مسدود شده بود و امروز دوستان ما هم نمی توانستند از این فضا برای تبلیغات انتخاباتی خودشان استفاده کنند.

نقد پنج نامزد به پاسخ‌های روحانی

قالیباف در پاسخ به روحانی:

?مشکل جدی امروز ما در بحث ازدواج اشتغال است جنابعالی قول 4 میلیون شغل دادید

روحانی: یک سایت گمنامی یک نقل می کند و یک روزنامه ای هم به نقل از آن می دهد شما از آن منبع می خواهید آمار بدهید؟

قالیباف: صبر داشته باشید و اجازه بدهید به من...واقعا امروز در جامعه ما بنا به آمار خود دولت افسردگی چقدر شده؟ مردم عزیز شما در زندگی خود احساس رونق کسب و کار دارید؟ ظاهرا آقای روحانی به من اجازه صحبت نمی دهد. اگر اینها را آوردیم درست می شود. مشکل ما سرمایه نیست.

جهانگیری درباره اظهارات روحانی:

چه کسانی به سفارت عربستان حمله کردند
?700هزار شیعه ی عربستانی که میتوانست برای گردشگری ایران مفید باشد را از دست دادی
بله آقای قالیباف ما نمیتوانیم به سفارت حمله کنیم

?حمله کنندگان به سفارت عربستان الان در ستاد کدام کاندیدا حضور دارند؟؟

پاسخ رئیسی به روحانی:

?آقای دکتر روحانی وقتی جوانی دختر مورد نظر خود را می پسندد ما باید کاری کنیم که این فرد تسهیلات بگیرد
?وقتی 500 هزار نفر در نوبت وام باشند این اتفاق نمی افتد
?اول ازدواج. دوم مسکن و سوم شغل مهم است .
?پیشنهاد ما برای وام ازدواج، 20 میلیون تومان است.
?ازدواج، مسکن و شغل با هم مرتبطند. اگر 1 میلیون شغل، 1 میلیون ازدواج و 1 میلیون مسکن در سال داشته باشیم، نشاط جوانان تحقق می‌یابد.

میرسلیم در پاسخ به روحانی:

?منتهی کردن مشکل ازدواج تنها به اشتغال کامل کننده مساله نیست
?باید به این نکته توجه کنیم که گرایش تشکیل خانواده در ایران شل شده است
?این مسئله باعث شده است که خانواده ها با استحکام روبرو نشوند
?چرا طلاق های پس از یک سال ازدواج در جامعه ما افزایش یافته است ؟
?چه راهکارهایی برای مستحکم کردن کانون خانواده ها دارید؟ امروز مراکز مشاوره نقش کلیدی دارند و دولت روحانی چه برنامه ای برای این مساله دارد؟

پاسخ هاشمی طبا به روحانی:

? نباید همه کارها را به گردن دولت بیندازیم، اینکه دولت بتواند مسائل ازدواج جوانان را حل کند، خوش بینی است
? شرایط سازش با هم در جامعه ما فراهم نیست.

روحانی در توضیحات تکمیلی:

اینجا نیامده ایم برای رای جمع کردن/ هدف توضیح برنامه هاست / مردم می خواهند بین نامزدها یک نفر را انتخاب کنند / اینکه از هر جایی و از هر سایتی و از هر کلامی، درست یا نادرست، دروغ یا راست، برای اینکه به رقیب مان لطمه بزنیم، کار صحیحی نیست / کسانی که در این راه می آیند برای خدمت می آیند / بنابراین، اگر نقل قولی میخواهیم انجام دهیم یا نسبتی بدهیم، باید صحیح باشد / من علت اینکه قالیباف را متوقف کردم، این بود که دروغ ادامه پیدا نکند و گناهان ایشان زیاد نشود.

پاسخ‌های جهانگیری به سؤالی درباره بوروکراسی اداری

پنجمین نامزد برای پاسخ به سوال بر اساس قرعه اسحاق جهانگیری بود که در جایگاه قرار گرفت.

سؤال از او این بود: با توجه به عدم رضایت کافی ارباب رجوع در دریافت خدمات دستگاه های اجرایی مهمترین اقدام دولت شما برای کاهش بروکراسی چه خواهد بود؟

جهانگیری پاسخ داد:

?پیش نیاز توسعه افزایش سرمایه اجتماعی است
?رویکرد دولت یازدهم به مسائل اجتماعی، منحصر به فرد بود و نگاه امنیتی و غیر علمی را تغییر داد
?باطل السحر دروغ و فریب، آگاهی مردم است
? بیشتری عدم رضایت مردم در بین دستگاه ها از شهرداری، بانک ها و دستگاه قضائی است
?یکی از مهمترین کارهایی که باید برای رضایت ارباب رجوع انجام شود، شفاف سازی است تا مردم به حقوق شهروندی آگاه باشند
?دولت الکترونیک یکی از مهمترین سیاست هایی است که باید اجرا شود
?کشور باید به روش الکترونیک اداره شود
?مردم باید در خانه خود با تلفن همراه، بخش زیادی از خدمات را دریافت کنند.

نقد پنج نامزد به پاسخ‌های جهانگیری

میرسلیم به جهانگیری:

? شغل کارمندی، مقدس است

?چرا زیرمیزی گرفتن ادامه دارد؟

رئیسی در پاسخ به جهانگیری:

?درمورد نظام اداری که با حقوق مردم سر و کار دارد، آنچه بین مردم می‌بینیم و به عنوان کسی که مسئولیت داشتم، در سه نمایشگاه تمام آسیب های اداری کشور را روی صحنه اوردیم و به نمایش گذاشتیم. الان می‌بینیم آن آسیب‌ها همچنان مردم و مسئولان را رنج می‌دهد هرچند گام هایی برداشته شده است.

?دولت الکترونیک 15 درصد پیشرفت داشته در حالی که بسیار موثر است. امکان ندارد جز با شفاف سازی و نظارت همگانی مردم و نقدپذیری نظام اداری بتوانیم نظام اداری را بهبود بخشیم.

?اگر مناقصه‌ها و مزایده‌ها شفاف شود و مردم و اصحاب رسانه درجریان قرار بگیرند، در سالم‌سازی نظام اداری مهم است.

?شرکت‌های اداری نباید خانه خلوت ادارات باشند، سفرهای خارجی و جذب نیرو باید منضبط باشد، هم در شرکت‌های دولتی و هم وزارتخانه‌ها، اگر تنها به وزارتخانه‌ها بپردازیم کارساز نیست.

?مردم نباید بگویند به فلانی زنگ بزن چون می‌خواهیم برویم فلان اداره، این یعنی مردم دغدغه دارند.

قالیباف در پاسخ به اظهارات جهانگیری:

کاش خودتان اخلاق را رعایت می کردید
? از پدیده های عجیب است که به عنوان معاون اول رئیس جمهوری نامزد انتخابات شده اید، مردم باید قضاوت کنند و صداقت شما را در چند روز آینده بفهمند
?صدور پروانه ساختمان در کل بافت فرسوده تهران مجانی است و هیچوقت به آن نگاه اقتصادی نداشتیم به غیر از منطقه 12 که شما از آن بازدید کردید و متعلق به وزارت اقتصاد است
? تعجب می کنم از شما که یک مدیر اجرایی هستید اما دستاویز مقاصد سیاسی دیگران می شوید
? مردم قضاوت کنند که برای دادن وام هزار مسیر در راه آنها ایجاد می شود اما چهار درصد جامعه، به راحتی تسهیلات می گیرند، شما قضاوت کنید که چه کسانی صداقت دارند.

پاسخ هاشمی طبا به جهانگیری:

?واقعیت این است که در دستگاه های دولتی هم خدمتگذاری وجود دارد و هم سرگردانی مردم

? لازمه حل مشکل این است که از درون دستگاه ها آگاه شویم و مدیران در دسترس مردم باشند، در حال حاضر مدیران دور از دسترس هستند و حتی از آسانسورهای شخصی استفاده می کنند

روحانی در پاسخ به جهانگیری:

?یکی از مسائل بسیار مهم واگذار کردن امور غیر حاکمیتی به مردم است. باید در اداره به مردم اعتماد کنیم و بخش خصوصی فعال شود

? باید سرمایه اجتماعی بین مردم و دولت افزایش یابد
?یکی از کارهایی که برخی رسانه ها روزانه متاسفانه با اتهامات ناروا و تخریب انجامی می دهند تخریب این اعتماد است و بین دولت و مردم می خواهند فاصله بیندازند

?شفافیت مهمترین مساله است. لایحه ای داریم که همه دستگاه ها درآمد خود را در اختیار مردم قرار دهند و شفاف شود.

جهانگیری در توضیحات تکمیلی:

?فکر می کنم در زمینه مسائل اجتماعی با برخوردهای گازانبری، امنیتی و قضایی مشکل حل نمی‌شود و بدتر از آن این است که با کتک زدن دستفروش‌ها در خیابان و تشکیل گروه ضربت، فرهنگی منتقل می‌شود که در شهرستان ها به مادر دستفروش سیلی بخورد.آن روز مثل این بود که به صورت خود من سیلی زده باشند.

?درباره این که آقای قالیباف می گوید چرا کاندید شدی، باید بگویم اصلا نمی دانم این حق را از کجا برای خودتان قائلید که به من که سابقه کاری من از شما بیشتر است این حرف را می زنید؟ من کارم را از دهستان و شهرستان شروع کردم، استاندار و وزیر بوده ام، حالا هم معاون اول هستم و طبیعی است که برای ریاست جمهوری خودم را در معرض نظر مردم قرار دهم. شما چرا اینقدر برآشفته شده‌اید؟

?به وقتش می‌گویم که من چقدر ارزشی هستم و دیگرانی که ادعا دارند چقدر کارهای ارزشی انجام داده‌اند.

?مشابه من در دور هشتم ریاست جمهوری هم بود که هم وزیر دفاع و هم معاون آقای خاتمی کاندید شد و هیچکس نگفت طبیعی نیست.

?جریان اصلاح طلب را از همه حقوق محروم کرده اید، من به عنوان نماینده جریان اصلاح طلب آمده ام دفاع کنم و بگویم بعضی چه کرده اند. می خواهم بگویم دولت یازدهم در چه شرایطی تشکیل شد و دولت نهم و دهم با کشور و سرمایه های اجتماعی چه کرد. با آقای هاشمی رفسنجانی و ناطق نوری چه کرد. آن فضای سیاسی همه را خانه نشین کرد.

?دولت نهم و دهم در فضای اقتصادی 700 میلیارد درآمد کشور را خرج کردند، جز بیکاری چه چیزی به یادگار گذاشتند؟ میزان شغل در سال 1384، 22 میلیون بود و در سال 91 هم میزان شاغلین 22 میلیون بود.همان رییس جمهور سابق مدام گفت دو سال دیگر بیکاری را ریشه کن می کنم! آقایان عزیز ریشه کن کردن بیکاری راهکار دارد.

?راه حل مساله اداری کشور توجه به سیاستهای کلی نظام اداری، اصل 44 قانون اساسی و توجه به سیاستهای اقتصاد مقاومتی است. باید شفافیت وجود داشته باشد تا فساد بیرون رود. باید دولت الکترونیک ایجاد کنیم.

?معتقدم شریفترین انسانها کارمندها هستند که در دورترین و محرومترین نقاط کشور به مردم خدمات ارائه می دهند.

?در این دولت تاکید کرده ایم زبان ما برای عذرخواهی از ملت الکن نیست و هر جا اشتباه کرده ایم و هرگاه اتفاقی افتاده که به نفع ملت نبوده حتی اگر در آن نقش نداشته باشیم از مردم عذرخواهی می کنیم.

پاسخ‌های قالیباف به سؤالی درباره چالش‌های زیست محیطی

محمدباقر قالیباف به عنوان ششمین نامزد پشت تریبون قرار گرفت.
سوال از قالیباف این بود: چه راهکار و برنامه موثری را در مقابله با چالش‌های زیست محیطی از جمله آلودگی هوا، پدیده ریزگردها و... دارید؟

قالیباف در پاسخ گفت: ما با دو مشکل مهم مواجهیم که یکی ریزگردهاست. این مساله در 3-4 استان بود که الان در 20 استان با آن مواجهیم.
?واقعا خارج از مرزها چقدر سهم دارد در پدیده ریزگرد. بخش قابل توجه ان در مدیریت است.
?این پدیده اخیر ریزگردها در خوزستان که مردم به آن ریزمرگ می‌گویند ریشه در مشکل مدیریت داشت.
?مشکل محیط زیست حل نشده بخاطر اینکه دائم می‌گویند این نمی‌شود پول نداریم، آن نمی‌شود راهکار نیست. خب مردم چه بکنند.
?طرح های ما را دولت گرفت و گفت خودم اجرا می کنم. آقای جهانگیری پاسخ بدهند چه کردند؟

نقدهای پنج نامزد به پاسخ‌های قالیباف

جهانگیری در پاسخ به اظهارات قالیباف:

در دولت گذشته اجازه داده می شد که بتزین پتروشیمی مصرف بشه که سرطان زا بود و ما در این دولت بنزین رو یورو 4 کردیم.

70درصد ریزگردها منشا خارجی دارد و در گفتگوهای بین المللی دنبال حل این موضوع هستیم.

آقای قالیباف 12 ساله شهردار تهرانه بگوید همین زباله ی تهران رو چرا درست جمع نمی کند

ایشون شهردار سازه است و فقط پروانه میده و ببینید چه بر سر تهران آورده|

با پول پل صدر می شد مشکلات زیادی رو حل کرد.

قالیباف طوری صحبت میکند که انگار مسئول کل عالم است / ما را به مدیریت 60 سال قبل متهم می کنید و شما مدیریت مدرن دارید؟

اقای قالیباف با روش های نظامی نمی توان مدیریت کرد.

رئیسی در پاسخ به اظهارات قالیباف:

مساله محیط زیست بسیار مهم است و در قانون اساسی جزء قوانین آمره است و تاکید شده هر توسعه به محیط زیست مرتبط است.

?این موضوع حساسیت خاصی دارد. من خودم روزی که رفتم در آستان قدس دیدم شرکتی است که 10 درصد سهام دارد و در آستان قدس فعالیت میکند. گفتم از امروز که من آمدم تمام فعالیت این شرکت را که برود در حوزه جنگل کار کند قطع کنید، گفتم نباید فقط در حرف باشد، درختها شش های شهر هستند و باید حفظ شوند. حتی اگر منافع ما ایجاب شود نباید محیط زیست الوده شود.

?درباره خوزستان سوال این است که قابل پیش بینی، قابل پیشگیری و برخورد متناسب بود یا نه؟ بحث دولت ها نیست بلکه بحث تهدید محیط زیست است. نباید عزیز ما در خوزستان وضعیت زندگی رنج اوری داشته باشد.

?محیط زیست را می توان به چشم فرصتی برای اشتغال دید و بسیایر از مشکلات حل شود

?مشکل ما در کشور نمی گویم کمبود آب نیست اما حتما مدیریت آب مساله ماست نه کمبود آب، اگر همین آب که وجود دارد مدیریت دقیقی داشته باشد می تواند بسیاری از مشکلات را کاهش دهد.

روحانی در پاسخ به قالیباف:

در تهران کی هوا رو از مردم گرفته؟؟

خب این برج های بزرگ تهران رو شما به این 4 درصدی که مرتب شعار می دید رو به کی مجوز می دید؟

شما برج 33 طبقه رو مگر به کسی که اموال مردم را خورد، مجوز برج 33 طبقه دادید ندادید؟

تمام درختان قدیمی رو دارن قطع می کنند و جاش درخت یک ساله میکارند.

در سالهای اخیر 400میلیون متر مکعب از آبهای زیر زمینینمون رو به سبب بستن چاه های غیر مجاز حفظ گردیم.

قالیباف دائم می خواهد جامعه فقیر و غنی بسازد./تمام درخت های 200 و 300 ساله تهران قطع می شود.

هاشمی طبا در نقد قالیباف:

?متاسفم که برنامه ششم توسعه فقط مجموعه‌ای از آمال و آرزوهاست. شاید تصور شده که وقتی خداوند میفرماید «کن فیکون» ما هم چنین تصوری از خودمان داریم که همه کارها را با هم باید انجام دهیم!

?مهمترین کار در کشور مساله احیای محیط زیست و حفظ ایران همراه با اصلاح مساله کشاورزی است که هر دو امروز با هم پیوند دارد.

?سوالم از آقای قالیباف این است که در اجرای برنامه ششم، اصرار بر موازی عمل کردن همه مواردی است که در برنامه ششم وجود دارد یا حیات مردم و زیستگاه ایران که میراثی از گذشتگان به ماست در اولویت قرار می‌گیرد و مهمترین برنامه‌شان است؟

قالیباف در توضیحات تکمیلی:

اقای روحانی، دولت شما 4 درصدی است! از زباله داریم برق تولید می کنیم.

در دوره ای که در خفا حرف میزدید، من منتقد دولت قبل بودم. کارهای دولت قبل به من چه؟
?چرا به او که بیت المال را غارت کرد لوح تقدیر دادید؟

این 4 درصد دلال های زالو صفت هستند / اقای روحانی، شما از ان فرد که اموال مردم را خورده، تقدیر کرده ای

دولت گذشته طرفدار محرومین بود.

جهانگیری امده کمک کار اقای روحانی و این از پدیده هاست/ این باعث می شود وقت مردم گرفته شود.

پس از سخنان تکمیلی قالیباف، مجری برنامه از کاندیداها خواست نظر بدهند که جلسه مناظره ادامه پیدا کند یا اینکه استراحتی باشد و بعد مناظره ادامه یابد؟ کاندیداها اینگونه پاسخ دادند:

?روحانی: ادامه بدهیم
?هاشمی طبا: ادامه دهیم
?قالیباف: برویم استراحت
?رئیسی: برویم استراحت
?مجری: خب می رویم استراحت

درخواست روحانی از صداوسیما

در پایان نخستین بخش از مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری، روحانی از مجری مناظره پرسید: طبق آئین‌نامه‌تان، اگر کسی به کسی تهمت زد و دروغ گفت، فرصت دفاع می‌دهید یا خیر؟ چون در اینجا دروغ گفته شد.

?حیدری، مجری مناظره پاسخ داد: این در حوزه اختیارات ستاد نظارت بر تبلیغات انتخابات است و اگر اعلام کردند، این وقت را می‌دهیم.

ساعت 19:25 بخش دوم نخستین مناظره آغاز شد

نامزدها به مدت دو دقیقه به سؤال‌های اتفاقی پاسخ می‌دهند.

دولت روحانی و اشتغال بانوان

طبق قرعه، حسن روحانی به عنوان نفر اول به این سؤال پاسخ داد: برنامه دولت شما برای ایجاد تعادل بین اشتغال بانوان و حضور آنان در خانواده چیست؟

روحانی پاسخ داد: در این دولت اقدام مهمی برای اشتغال بانوان انجام شده است،حدود 700 هزار شغل برای بانوان است
?خانم ها 53 درصد موفق شدند برای استخدام
?مسئله استفاده از خانم ها برای اشتغال با توجه به اینکه بیش از 50 درصد بانوان هستند و استعدادی که انها برای کار و فعالیت دارند و در برخی زمینه ها استعدادشان بیش از آقایان هست مسئله اشتغالشان مهم است
?ما باید کاری کنیم که خانواده های ما استحکام داشته باشد، یکی از عوامل و دلایل مشکلات اجتماعی این است که استحکام خانواده از بین رفته است.

دولت میرسلیم و ترافیک

میرسلیم طبق قرعه کاندیدای دومی شد که به سوالی در دو دقیقه پاسخ دهد.

او به این سؤال پاسخ داد که: سهم و نقش دولت در حل مسئله ترافیک و راهکار موثر شما چیست؟

میرسلیم در پاسخ گفت:

?عدم توجه به ترابری عمومی مسئله مهمی است. که باعث شده سرمایه های مهمی از مردم در راه بندان ها به هدر رود
?چاره این موضوع در سیاست های کلی ترابری مشخص شده است اما متاسفانه با سستی و ضعف در اجرا روبرو بوده که آن اصالت و اولویت دادن به ترابری عمومی بوده است که این به معنای این است که استفاده از خوردو شخصی باید تحت الشعاع استفاده از خودروی عمومی قرار گیرد.

دولت جهانگیری و تقویت اجتماعی نخبگان

کاندیدای بعدی اسحاق جهانگیری بود که به قید قرعه به این سؤال پاسخ داد: برنامه دولت شما برای حفظ و تقویت اجتماعی نخبگان و ارتباط آنان با مراکز علمی و صنعتی چه خواهد بود؟

جهانگیری پاسخ داد:

?ملت ایران هم هویت ملی هم هویت دینی و هم علاقمندی به نظام دارند و وضعیت را نه سیاه می بینم که قابل حل نباشد بخصوص با سوالی که شما گفتید امروز کشور ما از دانش بسیار بالایی برخوردار است و نخبگان در همه جا حضور دارند، بنیاد علمی نخبگان و معاون علمی رئیس جمهور وظیفه دارد نخبگان را بصورت منظم سازماندهی کند
?هرجا با هر مشکلی روبرو شویم مهمترین تکیه گاه ما نخبگان علمی ما هستند و رتبه علمی بالایی دارند
?رتبه علمی ایران هم در سطح منطقه و هم در سطح بین المللی بسیار خوب است
?مهم این است که ارتباط دانشگاه با صنعت برقرار شود که خوشبختانه ما راهکارهای عملیاتی برای این ارتباط پیدا کردیم و فکر می کنیم اگر این ارتباط بصورت جدی مستقر شود حتما از توان نخبگان استفاده خواهد شد.

دولت رئیسی و تقویت فرهنگ پهلوانی در کشور و در جامعه ورزشی

کاندیدای بعدی ابراهیم رئیسی بود. مجری به قید قرعه از او این سؤال را پرسید: برنامه خود را درباره فرهنگ پهلوانی و نقش آن در ورزش قهرمانی توضیح دهد.

رئیسی جواب داد:

ورزش پهلوانی باید اولویت جدی باشد، جوانان هم حامی هستند. رئیسی ورزش را امری ضروری خواند و از پتانسیل های کشور در موفقیت در ورزش های پهلوانی و حرفه ای و همگانی گفت. او از لزوم سرمایه گذاری در میدان ورزش گفت و پتانسیل اشتغال زایی در ورزش گفت.

دولت قالیباف و نرخ رشد جمعیت

نفر پنجم محمدباقر قالیباف بود و باید در مورد برنامه اش برای افزایش نرخ رشد جمعیت توضیح می‌داد.

او در پاسخ به این سؤال گفت:

انتهای پارت اول ، آماری که من گفتم، این پدیده‌ای که با آن روبرو هستیم و به دوربین نگاه می‌کنیم و حرف دیگری می‌زنیم گفتند، از سایت‌های بی نام و نشان است و این سایت جناب رئیس جمهور است من خواستم که صوت و تصویر را پخش کنم که به من اجازه ندادند، مردم خودشان می‌خوانند. حتما تهمت زدن کار خوبی نیست.

موضوع جوانان مهمترین موضوع امروز است باید بگوییم که بزرگترین فرصت ما که جوانان ما هستند بخاطر 4 درصد ها نتیجه این شده که امروز جمعیت جوان استفاده نشود و بدانید که در سال 1400 با این روبرو خواهیم شد که جامعه پیر می‌شود.

دولت هاشمی‌طبا و بازگشت ایرانیان نخبه به ایران

هاشمی‌طبا به عنوان آخرین نامزد در بخش پایانی نخستین مناظره انتخابات ریاست جمهوری، به این سؤال باید پاسخ می‌داد: چه اقدام عملی برای بازگشت ایرانیان نخبه و کارآمد به ایران دارید؟

او در پاسخ گفت:

? طبیعتا فضای کار، کسب و کار و جامعه باعث می شود که افراد گرایش به بازگشت و سرمایه گذاری و استفاده از امکانات کشور داشته باشند

? با شناسایی این افراد، ایجاد تسهیلات مقرراتی، سرگردان نکردن این افراد در ادارات به صورت یک مجموعه ای که به آنها اجازه کار و سرمایه گذاری داده شود و همچنین اجازه استخدام بدون هر قید و شرط و تشریفات باعث می شود اینها برگردند

? اطلاع دقیق دارم که در یکی از ایالات آمریکا بسیاری از کارشناسان نفتی ما در آنجا هستند که مایلند برگردند و به کشور خدمت کنند اما ضوابط پیچیده و مشکلاتی که در ارایه خدمات به آنها است، باعث می شود تردید کنند

? برخی چند ماهی است که در تهران هستند و امکان استخدام ندارند، کسانی که در آنجا ماهی 5 هزار دلار دریافت می کند اینجا با سه میلیون یا چهار میلیون تومان زندگی کند

? باید امکانات فراهم شود و از سرگردان ماندن این افراد جلوگیری شود و کاری شود تا آنها بتوانند در ایران کار کنند چرا که علاقه وجود دارد.

با توجه به اینکه هاشمی طبا کمتر از سایرین فرصت سخنرانی پیدا کرده بود به وی وقت داده شد تا برنامه های خود را به شکل جمع بندی ارایه دهد

هاشمی‌طبا در جمع‌بندی 3 دقیقه‌ای:

هاشمی طبا از مجموع زمانش، سه دقیقه فرصت داشت تا جمع بندی کند. او گفت:

?به هر حال همه دغدغه کار و خدمت دارند اما مسئولان گاهی خیلی از وظایفی که بیشتر از حد و حدود امکانات دولت هست بر خود تحمیل می کنند.

?دولت ها به هر حال باید اولویت کاری داشته باشد.

?باید برنامه ریزی دقیق به دور از بروکراسی داشته باشد.

?سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاری خارجی داشته باشد.

?حفظ ایران در درجه اول همراه با اصلاح کشاورزی رسیدگی به محرومین معلولین و بی سرپرستان را تاکید می کنم.

?توجه به خدمات و اشتغال به خصوص در حوزه گردشگری مهم است.

?تولید هم باید قابل صادر شدن به خارج باشد.

روحانی در جمع بندی یک دقیقه و هشت ثانیه‌ای:

روحانی در مجموع 24 دقیقه صحبت کرده و یک دقیقه و هشت ثانیه وقت داشت تا جمع بندی کند. او گفت:

?می خواستم جمع بندی داشته باشم اما چون سه نسبت نادرست داده شد و چون نمی دانم بعد برای توضیح فرصت هست یا خیر الان می گویم
?افرادی که کاندیدا می شوند برنامه 100 ساله دارند و یک برنامه 4 ساله و آمدم اعلام کردم که یکی هم توافق هسته ای بود پس بنابراین این حرف کامللا روشن هست و نحوه بیان باید روشن باشد
?در یک مصاحبه گفتم اگر گردشگر ها را بتوانیم جذب کنیم می توانیم شغل ایجاد کنیم
?صادرکننده ها یک جلسه گذاشتند آنجا عده ای جوایز دادند ما جوایز دادیم و نمی شناختیم چه کسی بودند ایشان بدون دقت می گوید
?ستاد من تکذیب کرده و رئیس قوه قضائیه هم نقل قول از یک فرد مفسد زندانی.

رئیسی در جمع بندی:

ابراهیم رئیسی هم در جمع بندی سخنانش گفت:

اینجا صحبت از اصولگرا و اصلاح طلب نکنید
اولین وظیفه رئیس جمهور عبارت از اجرای قانون است لذا به نظرم ایجاد اشتغال یک وظیفه قانونی است و برنامه داریم یک میلیون شغل ایجاد شود
این اقدامی که گفتید کمیته امداد چند برابر شده کار بسیار خوبی بود.

میرسلیم در جمع بندی

میرسلیم هم در جمع بندی نهایی سخنانش اظهار کرد:

من به کمک شما ایرانیان شاداب و متدین و وطن دوست به فضل خدا خواهیم توانست پیشرفت و تعالی ایران را به دور از مشاجرات سیاسی فراهم کنیم
اول اصالت دادن به کانون خانواده
با چاره جویی معضل اعتیاد و رسیدگی به معتادین به عنوان بیمار
با نظارت عمومی مردم ، با رفع معضل حاشیه نشینی از طریق توزیع مناسب جمعیت ، با پاسداری عالمانه و مدبرانه و فنی از محیط زیست به اتکا شناخت آسیب ها و با بکار گیری تجربه موفق 40 ساله خودم در خدمت شما کشور را به تعالی می رسانیم.

قالیباف و جهانگیری از آنجا که همه زمان خود را استفاده کرده بودند مجاز به جمع بندی نشدند.

با سخنان میرسلیم، نخستین مناظره شش کاندیدای ریاست جمهوری دوازدهم پایان یافت.