بررسی کاهش سمی بودن نانوذرات در سیستم‌های دارورسانی هدفمند توسط محققان دانشگاه آزاد اسلامی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، بسیاری از بیماران سرطانی و بیمارانی که از بیماری های عصبی رنج می برند در اثر این بیماری‌ها از بین نمی‌روند، بلکه بخاطر عوارض جانبی ناشی از داروهایی که برای درمان این بیماری‌ها مصرف می‌کنند، می‌میرند.

بنابراین کاهش عوارض جانبی داروها بر روی بافت‌های سالم می تواند نقش مهمی در بهبود بیشتر بیماری ها داشته باشد. برای این منظور استفاده از نانوذرات به عنوان حامل دارو و رساندن آن به بافت مورد نظر پیشنهاد شده است.

دکتر مجتبی فلاحتی دارای دکتری بیوفیزیک و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دارویی تهران، مجری طرح واکنش بین نانولوله‌های کربنی با سیستم‌های زیستی با بیان این مطالب در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا، اظهار کرد: «یکی از کاربردهای نانوذرات، دارورسانی هدفمند به بافت مورد نظر است ولی از آنجایی که نانوذرات خود نیز سمی هستند، تحقیقات بسیاری در زمینه کاهش سمی بودن این نانوذرات در دارورسانی در حال انجام است. مقالات زیادی در این مورد گزارش شده است که اکثر آنها پیشنهاد داده اند تا سطح این نانوذرات از سوی گروه‌های عاملی پوشیده شود تا سمی بودن آنها به حداقل برسد در صورتی‌که این روش‌ها در سیستم‌های زیستی واقعا جوابگو نیستند.»

وی ادامه داد: «بر این اساس در این مطالعات درصدد معرفی روش‌هایی بودیم که میزان سمی بودن نانوذرات برای کاربرد در سامانه های دارورسانی را به حداقل برساند. میزان کشش سطحی ترکیبات حامل‌های دارویی می‌تواند برای تشخیص میزان سمی بودن نانوذره موثر باشد.»

عضو هیات علمی واحد علوم دارویی با بیان اینکه در این پروژه 20 آزمایش مختلف در فاز پروتئینی و سلولی انجام دادیم به آنــا گفت: «در این مطالعات نشان دادیم که سمی بودن کدام نانوذره بیشتر و کدام یک کمتر است و این که کشش سطحی چه نقشی می‌تواند در کاهش سمی بودن نانوذرات ایفا کند. در واقع نانوذرات پس از ورود به بدن، باعث تغییرات ساختاری، تجمع پروتئین‌ها و سپس واکنش سمی سلول‌ها می‌ شوند که در نتیجه آن مکانیسم های مرگ سلولی فعال شده و قسمت هایی از بافت های سالم تخریب می شوند به طور مثال اگر این نانوذرات به عنوان حامل دارو وارد سیستم عصبی شوند، می توانند باعث تغییرات ساختاری و در نتیجه تجمع پروتئین های سیستم عصبی مثل پروتئین تاو شوند. تجمع این پروتئین باعث گستره‌ای از بیماری های عصبی از جمله آلزایمر، پارکینسون، هانگتینگتون، مرگ نورون ها و حتی کدورت شبکیه چشم می‌شود.»

وی با بیان اینکه این طرح در حوزه داروسازی، پزشکی و نانوبیوتکنولوژی کاربرد دارد،‌ افزود: «در این طرح برای اولین‌بار در تاریخ علوم زیستی ایران یک نظریه «نظریه فلاحتی-صبوری» مطرح شد که نقش کشش سطحی نانوذرات در تعیین میزان سمی بودن آنها بررسی و عنوان شد که کشش سطحی نانوذرات و پروتئین‌ها می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در کاهش تجمع پروتئین‌ها ایفا کند چراکه این تجمعات پروتئینی در سیستم‌های زیستی بسیار خطرناک است و باعث ایجاد کلی از بیماری‌های عصبی می‌شود. بنابراین دانستن میزان کشش سطحی و نوع برهم کنش بین نانوذرات و پروتئین‌ها می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در کاهش اثرات سمی نانوذرات در سیستم‌های زیستی ایفا کند.»

فلاحتی از زحمات همکاران خود از جمله دکتر علی اکبر صبوری عضو هیات علمی گروه بیوفیزیک دانشگاه تهران و دکتر مهدی رضایت عضو هیات علمی گروه داروسازی دانشگاه تهران و رئیس واحد علوم دارویی به دلیل حمایت‌ها و مشاوره‌هایی که در این طرح داشتند، قدردانی و ابراز امیدواری کرد تا با انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه بتواند قدم مهمی در پیشبرد اعتلای علمی ایران عزیز بردارد.

به گزارش آنا، نتیجه این تحقیقات در مجله Scientific reports که زیر گروه مجله Nature است به چاپ رسیده است.