پیشی گرفتن آموزش عالی پولی از رایگان/ تنها 15 درصد آموزش عالی رایگان است

پروین طالبیان، گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- آمارها نشان می‌دهد که از 750 هزار و 269 ظرفیت پذیرش در دوره کارشناسی سال 95، 129 هزار و 516 نفر در دوره روزانه، از 342 هزار و 516 نفر ظرفیت در دوره کارشناسی ارشد سال 96، 52 هزار و 376 نفر در دوره روزانه و از 26 هزار و 599 ظرفیت پذیرش در دوره دکتری سال 96، 9 هزار و 340 در دوره روزانه قبول می‌شوند.

بنابراین تنها 15 درصد در دوره کارشناسی 95، 13درصد در دوره کارشناسی ارشد 96 و 26 درصد دوره دکتری 96 داوطلبان پذیرش شده می‌توانند در دوره‌های روزانه درس بخوانند. به این ترتیب میانگین پذیرش در دوره روزانه در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مشخص می‌کند که تنها 15 به صورت رایگان درس بخوانند.

نسبت پذیرش روزانه به کل ظرفیت دوره کارشناسی 95

نسبت پذیرش روزانه به کل ظرفیت دوره کارشناسی ارشد 96

نسبت پذیرش روزانه به کل ظرفیت دوره دکتری 96

نسبت پذیرش روزانه به کل ظرفیت سه دوره تحصیلی

کسری بودجه دانشگاه‌ها بهانه‌ای برای فروش آموزش

به نظر می‌رسد یکی از دلایل پولی شدن آموزش کسری بودجه دانشگاه‌هاست. در این زمینه فریده اولادقباد، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات و مجلس گفت: «دانشگاه‌ها به دلیل کمبود بودجه به سمت جذب دانشجوی دارای شهریه می‌روند و به نوعی آموزش عالی به سمت پولی شدن است.»

او افزود: «البته در این میان ایجاد و احداث بی‌حساب و کتاب دانشگاه‌های جدید معنایی ندارد چراکه اگر قرار است مشکل دانشگاه‌ها با جذب دانشجوی پولی حل شود نباید بی‌برنامه واحدهای دانشگاهی جدید ایجاد شود.»

با وجودی که دریافت شهریه می‌تواند بخش مهمی از کسری بودجه دانشگاه‌ها را تامین کند ولی این روزها تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان و ایجاد پارک‌های علم و فناوری بسیار بر سر زبان‌هاست که می‌توان از آن برای حل معضل کمبود بودجه بهره گرفت. در این باره عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس معتقد است که دانشگاه‌ها نباید به این سمت بروند که صددرصد کسری بودجه خود را از جذب دانشجوی پولی تامین کنند، بلکه راه‌های دیگر مانند ارتباط با صنعت و ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند درآمد مناسبی برای دانشگاه‌ها به ارمغان آورد.

اولادقباد تاکید کرد رایگان نگه‌داشتن آموزش عالی یکی از دغدغه‌های اصلی و اولویت‌ مهم جمهوری اسلامی ایران است، با این حال پولی‌شدن دانشگاه‌ها امروز در جهان دنبال می‌شود ولی این پولی شدن صرفا فروش آموزش نیست.

همچنین محمد قمی عضو دیگر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز بر این باور است که کسری بودجه دانشگاه‌ها را به سمت پولی کردن آموزش عالی کشانده است. او در این باره گفت: «وزارت علوم برای جبران معضل کسری بودجه دانشگاه‌ها به دنبال پولی شدن آموزش رفته است و از دانشگاه‌ها می‌خواهد که ظرفیت‌های جذب دانشجو در این دوره‌ها را افزایش دهد.»

خصوصی‌سازی دانشگاه‌ها یا شهریه‌گرایی

خصوصی‌سازی یکی دیگر از تاکیدات قمی است که درباره آن گفت: «خصوصی‌سازی دانشگاه‌ها سیاست مهمی است که باید دنبال شود چرا که اینگونه دانشگاه‌ها استقلال بیشتری به دست می‌آورند، ولی این خصوصی‌سازی فقط دریافت شهریه از دانشجویان نیست بلکه خصوصی‌سازی باید به معنای واقعی دنبال شود.»

این عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی گفت: «هدف دریافت شهریه برای جبران کسری بودجه باعث شده که دانشجویان با هر کیفیتی فارغ‌التحصیل شوند.»

قمی ادامه داد: «الگوی دانشگاه‌های موفق جهان نشان می‌دهد که آن‌ها نه تنها به فکر دریافت شهریه صرف نیستند بلکه در مسیر ارتباط با صنعت و ایجاد صنایع نوآورانه هستند و به این طریق بودجه مناسبی را کسب کرده‌اند.»

با این حال به نظر می‌رسد که پولی‌شدن آموزش به بهانه خصوصی‌سازی دانشگاه‌ها در دستور کار جدی مسئولان قرار گرفته است و آنگونه که آمارها نشان می‌دهد دیگر حتی نسبت آموزش رایگان به پولی به 20درصد هم نمی‌رسد. همانطور که گفته شد اکنون تنها 15درصد آموزش عالی رایگان است.

رویه‌ای که حتی دانشجویان و کارشناسان آموزش عالی را نگران به صفر رسیدن سهم آموزش عالی رایگان کرده است. حتی کارشناسانی که با خصوصی‌سازی آموزش عالی موافق‌اند هم معتقدند نباید این خصوصی‌سازی شکل فروش آموزش به خود بگیرد.