زیان ائتلاف نصر العراق از قانون انتخابات/ مقتدا صدر باید با شیعیان ائتلاف کند

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ از مدتی پیش فشارهای داخلی و خارجی بر کمیسیون انتخابات عراق وارد شده است و در خارج عراق، رسانه‌های سعودی وارد گود شده‌اند تا پروژه تعویق انتخابات عراق را کلید بزنند. پروژه‌ای که البته در بدو امر در داخل عراق و با حمایت گسترده رهبران سیاسی ناکام ماند و رئیس‌جمهوری و نخست‌وزیر عراق در اظهاراتی حمایت قاطع خود را از برگزاری انتخابات پارلمانی در موعد مقرر اعلام کردند.

در بعد دیگر، چینش سیاسی خاصی در انتخابات در حال شکل گرفتن است که در راس آن حیدر العبادی و هادی عامری قرار دارند. «نصر العراق» نام ائتلافی است که شیعیان عراق می‌کوشند با آن در مقابل اعراب اهل‌سنت و کردها جبهه‌گیری کنند و آرایش سیاسی خود را برای کسب کرسی نخست‌وزیری شکل دهند.

پروژه تعویق انتخابات، آرایش سیاسی در عراق و بررسی شیوه برگزاری انتخابات پارلمانی 2018 در عراق باعث شد تا مصاحبه‌ای با محمدباقر حکیم، تحلیلگر امور عراق داشته باشیم.

* مدتی است رسانه‌های سعودی به‌دنبال راه انداختن پروژه تعویق انتخابات عراق هستند . هدف این پروژه چیست و در داخل عراق چه واکنشی را به همراه داشته است؟

- سعودی‌ها و اهل سنت عراق معتقدند اگر انتخابات به تعویق بیفتد می‌توانند آرای بیشتری را در انتخابات کسب کنند. همان‌طور که مطلع هستید تعداد قابل توجهی در حدود یک‌میلیون نفر از عرب اهل سنت در زمان حضور گروه تروریستی داعش به سمت شمال عراق و منطقه اقلیم کردستان عراق مهاجرت کردند، اهل سنت معتقدند حضور این افراد و عرب‌های سنی در این مناطق باعث می‌شود آرای آن‌ها به سمت گروه‌های کردی برود و این عرب‌های اهل سنت به گروه‌های سیاسی سنی رای نخواهند داد. بنابراین آن‌ها می‌خواهند با به تعویق انداختن انتخابات زمینه مهاجرت با حضور این دسته از اعراب را در مناطق سنی‌نشین از جمله شهر نینوا فراهم کنند.

معتقدم مهم‌ترین هدف از تعویق انتخابات به دست آوردن آرای تمام عرب اهل سنت عراق است و می‌خواهند با این اقدام همه آرای اهل سنت را در جیب خود داشته باشند.

* تاکنون چه جریان‌هایی در داخل عراق وارد رقابت‌های انتخاباتی شده‌اند و وضعیت جریان‌های شیعه چگونه است؟

- طبق آخرین آمار کمیسیون انتخابات عراق، 206 حزب و گروه سیاسی ثبت‌نام کرده‌اند که از این میان 73 حزب شیعه، 53 حزب از اهل سنت، 13 حزب از کُردهای عراق، نُه حزب مسیحی، هفت حزب ترکمان‌ها، چهار حزب ایزدی‌ها، یک حزب از کمونیست‌ها و 43 حزب از مدنی‌ها یا مستقل‌ها هستند. آن چیزی که می‌توان اکنون گفت این است که 206 حزب ثبت‌نام و اعلام آمادگی کرده‌اند تا در انتخابات پارلمانی 2018 بتوانند نظر مردم عراق را به خود جلب کنند.

* ارزیابی شما از انتخابات پارلمانی عراق چیست و با توجه به راه افتادن جریان ائتلاف نصر العراق چیدمان قوا چگونه است؟

- در حال حاضر بارزترین گروه‌های شیعی عراق ائتلافی را به نام نصر العراق تشکیل دادند که برجسته‌ترین چهره‌های سیاسی آن‌ها همچون حیدر العبادی به نمایندگی از حزب الدعوه و هادی عامری به نمایندگی از سازمان بدر و حشد‌الشعبی هستند. آقای عمار حکیم نیز وارد این ائتلاف شد. حضور حکیم و عامری در این ائتلاف قطعی شده است. با وجود این، آقای مقتدا صدر، رهبر جریان صدر عراق اعلام کرده به دلیل اینکه ائتلاف نصر العراق ائتلافی مذهبی و قومی است وارد آن نمی‌شود. او گفته «ما فقط حامی ائتلافی خواهیم بود که فراقومی باشد و اعضایش از تکنوکرات‌ها و مستقلین باشند.»

در یک جمع‌بندی کلی در حال‌ حاضر بیشتر شیعیان به جز آقای صدر ائتلاف کردند و این ائتلاف تا 24 ساعت آینده ساختار خود را خواهد شناخت. به نظر من یک ائتلاف بزرگ شیعه در مقابل اهل سنت تشکیل خواهد شد که تقریبا تاکنون نشانه‌هایی از آن در قالب ائتلاف نصر العراق هویدا شده است. در مقابل ائتلاف اهل سنت شکل می‌گیرد، کردها نیز به‌دنبال این هستند که به‌طور یکپارچه وارد انتخابات شوند ولی در حال‌ حاضر هنوز نتیجه نهایی به‌دلیل اختلافات درونی اعلام نشده است، اما دیدگاه‌هایی وجود دارد که می‌خواهند کردها به‌طور یکپارچه وارد انتخابات شوند تا قدرت و نفوذ بیشتری داشته باشند.

به نظر می‌رسد حشدالشعبی در میان شیعیان آرای بیشتری کسب کند و همچنین بتواند در ائتلاف العبادی پررنگ ظاهر شود و جایگاه مثبتی داشته باشد.

* آیا حضور مستقل مقتدا صدر و ائتلاف نکردن با دیگر گروه‌های شیعی به زیان جریان شیعیان نخواهد بود؟

- به نظر می‌رسد حضور جداگانه مقتدا صدر موجب تضعیف ائتلاف شیعیان می‌شود، چرا که کردها و اهل‌سنت با ائتلافی بزرگتر و قوی‌تر به میدان آمدند و متحد می‌شوند. حضور یک گروه دارای 30 کرسی یا 27 کرسی به نظر می‌رسد یک ضعف به حساب آید. در صورتی که یک گروه همچون گروه صدر به صورت مستقل وارد انتخابات شوند ضعف برای شیعیان به حساب می‌آید که نتوانستند میان خود به اتحاد برسند و با وحدت وارد انتخابات شوند. در کل باید منتظر برگزاری انتخابات باشیم تا بتوانیم تحلیل دقیق‌تری انجام دهیم.

* منابع خبری عراق از خروج سازمان بدر از ائتلاف پیروزی عراق خبر دادند. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟

- طبق گزارش‌های رسیده برخی گروه‌های حشدالشعبی با ائتلاف با گروه نصر العراق مخالفت کردند و باعث به وجود آمدن اختلافاتی در ائتلاف فتح شدند. این اختلافات باعث شده است تا آن‌ها از نصر العراق خارج شوند، گرچه این خبر تاکنون به صورت رسمی تایید نشده است.

سه دیدگاه در این زمینه وجود دارد؛ نخست، اینکه در صورت خروج فتح بتواند با نوری مالکی ائتلاف کند و وارد فاز انتخاباتی شود. دوم، اینکه به صورت مستقل وارد انتخابات شوند و بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات ائتلاف کنند. احتمال سوم نیز این است که گروه‌های دیگر یا افراد دیگری که وارد ائتلاف نصر العراق شدند، ازجمله افرادی هستند که فاسدند یا پایگاه مردمی ندارند. طبعا حضورشان در کنار حشد الشعبی می‌تواند به وجهه حشد آسیب بزند.

در کل انشقاقات گروه‌های شیعه و ورود مستقل به انتخابات باعث تکثرگرایی در میان شیعیان می‌شود و به نظر می‌رسد با وحدت شیعیان آن‌ها می‌توانند قدرت بیشتری در انتخابات داشته باشند. نخست به این خاطر که گروه‌های شیعه وحدت‌شان حفظ می‌شود و دوم اینکه می‌توانند پست نخست‌وزیری را برای شیعیان تضمین کنند.

* آیا قوانین انتخاباتی عراق در تضاد با تشکیل ائتلافی همچون پیروزی عراق نیست؟

- طبق قانون انتخابات عراق، محاسبه آرای رای دهندگان طبق ضریب 1.7 موسوم به قانون «سانت لیگو» خواهد بود. توضیح اینکه این ساختار انتخاباتی طبق تقسیم آرای فهرست انتخاباتی بر ضریب‌های ثابت (که ارقام فردی شامل 1، 3، 5، 7، 9، 11 و ... هستند) محاسبه می‌شود. طبق این ضریب جدید، فهرست‌های انتخاباتی بزرگ که آرای بیشتری در انتخابات به دست می‌آورند در تقسیم تعداد آرای آن‌ها بر ضریب 1.7 در مقایسه به فهرست‌های کوچک که آرای کمتری دارند، رقم به دست آمده از حیث نسبی کوچکتر از فهرست‌های کوچک خواهد بود و بدین ترتیب شانس بیشتری برای فهرست‌های کوچک برای ورود به پارلمان و شوراها وجود خواهد داشت.

به اعتقاد بنده، فرایند این قانون در عمل با ایجاد ائتلاف‌های بزرگ در تضاد است. از آنجا که ائتلاف نصر العراق بسیار بزرگ شده و بیش از 60 حزب و گروه سیاسی را در خود جای داده است، این موضوع باعث می‌شود تا نصر العراق دچار زیان شود. وقتی این ائتلاف می‌تواند پیروزی کسب کند که با 40، 50 یا تعداد کمتری از احزاب وارد رقابت‌های انتخاباتی شود.

در هر صورت شیعیان می‌دانند اگر اتحاد خود را از دست دهند ممکن است پست نخست‌وزیری را از دست بدهند، به همین دلیل سعی می‌کنند وحدت حزبی یا فکری را پیش از انتخابات حفظ کنند و اگر نشد، بی شک آن را بعد از انتخابات انجام می‌دهند تا بتوانند نخست‌وزیر را از میان خودشان انتخاب کنند.