توانمندی جوانان؛ تداوم اعتلای ایران اسلامی

ایران اسلامی بقای خود را وامدار حضور پرشور جوانان در مقاطع مختلف است. سیری در تاریخ انقلاب اسلامی مبین این مهم است. جوانان با شور انقلابی خود در بسیاری از بزنگاه‌‏ها و گردنه‌‏های تاریخی در کسوت رزمندگانی بی‌‏ادعا و سربازانی ایثارگر در خدمت آرمان ‏های انقلاب به جانفشانی پرداختند.

صفحات کتاب انقلاب آکنده از رشادت‏ های جوانان بی‏‌ادعای کشور است. آنان مرید امام راحل بودند و ثابت کردند که برای حفظ ارزش‌‏ها تا پای جان ایستاده‌‏اند. پیروزی انقلاب اسلامی مرهون خون شهیدان جوانی است که هوشمندانه از فرمان های امام امت تبعیت کردند.

جوانان فردای پیروزی انقلاب اسلامی با خردمندی امام خمینی (ره) در مسئولیت ‏های مختلف کشور به ایفای نقش پرداختند. جهاد سازندگی، کمیته انقلاب اسلامی، سپاه پاسداران، بسیج و بسیاری از نهادی انقلاب اسلامی ظهور و بالندگی خود را مدیون جوانان انقلابی دیروز می ‏دانند. جوانان در دوران دفاع مقدس نیز کارنامه ‏ای درخشان از خود به جای گذاشتند. این روزها در جای جای کشور شاهد تلالو نام و نشان شهیدان دفاع مقدس هستیم.

مدیران امروز جامعه جوانان دیروز عرصه انقلاب و دفاع مقدس هستند و اکنون در میانسالی و بعضاً آغاز پیرسالی به سر می‌‏برند. عملکرد و فرآیند زندگی آنان الگویی مناسب برای جوانان امروز است. باید برای جوانان نسل سوم و چهارم انقلاب الگوسازی کنیم. شهیدان و ایثارگران دوران انقلاب و دفاع و سازندگی و عصر فعلی الگوهای مناسبی برای جوانان هستند.

رهبر فرزانه انقلاب اسلامی تاکید ویژه ‏ای بر رسیدگی به احوال جوانان دارند. ایشان به طور مکرر و موکد از مسئولان خواسته ‏اند تا به دغدغه ‏های جوانان توجه شود. فردای ایران اسلامی چشم‏ انتظار دخالت جوانان در عرصه‏ های مختلف است. کشور ما برای بالندگی نیازمند حضور پرشکوه و خردمندانه جوانان انقلابی است. جوانان نقشی بی‌‏بدیل در مشارکت برای تداوم حیات نظام و سرفرازی انقلاب اسلامی دارند. توجه به مشارکت جوانان یک تجربه تاریخی است.

ایران در گذر زمان دارای فراز و نشیب ‏های فراوانی بوده است. در گذری بر تاریخ متوجه می ‏شویم هر وقت عنصر جوان جدی گرفته شده است، تمدن ایرانی رو به شکوفایی نهاده است. گذری بر شاه‏نامه اثر سترگ فردوسی مبین توجه ایرانیان به جوانان است. شاهنامه کتاب جوانان است. در هر فراز این کتاب نام رستم و سهراب و سیاوشی مشهود است. این جوانان وطن‏ پرست با خرد و اندیشه اهورایی خود برای حفظ وطن از هفت ‏خوان‌‏ها گذر کردند تا ایران، ایران باقی بماند. عنصر ایرانی در گذر زمان با پذیرش دین مبین اسلام با اتکا به عنصر جوان موفق به ایجاد تمدن ایران اسلامی شد.

سلسله اندیشمندان، احیاگران و خردورزان ایرانی در تاریخ اسلام جایگاهی رفیع دارند، آنان از همان بدو اسلام آوردن ایرانیان توانستند به عنوان خادمان دین از سر اندیشه‏ ورزی خادم ملت و مذهب باشند. حتی وقتی عنصر بیگانه ‏ای بر ایران مسلط می‏ شد شاهد اهتمام جوانان ایران زمین در تقابل با آنان بودیم. خیزش‏ های ملی و مذهبی ایران زمین در ادوار مختلف وامدار جوانان است. اسلام به طور خاص به عنصر جوان توجه داشته است. از دید دین اسلام جوانی یکی از نعمت های بزرگ الهی و از سرمایه های بزرگ سعادت در زندگی بشر است.

سیری در سیره نبوی مبین اهتمام پیامبر مهربانی به جوانان و واگذاری امور به آنان است. جوانان در روزگار ایشان در عرصه جهاد و ترویج دین رکنی رکین محسوب می‏ شدند. در سیره علوی نیز شاهد تداوم باور نبی اکرم (ص) هستیم. در زیست ائمه اطهار (ع) نیز این وضعیت ادامه دارد. در واقعه کربلا نیز جمع قابل توجهی از یاران امام حسین (ع) را جوانان تشکیل می ‏دهند. غرض آنکه در تاریخ ایران اسلامی تجربیات ارزنده ‏ای از مشارکت جوانان در سرنوشت کشور مشهود و قابل رصد است.

همانطور که در صدر مطلب اشاره شد انقلاب اسلامی و دفاع مقدس از دیگر تجربیات درخشان در حضور توجه به جوانان در سرنوشت کشور است. این تجربیات باید احیا شوند. باید بیش از پیش به جوانان توجه کنیم. برای اعتلا و بالندگی جوانان باید بسترهای مناسب فعالیت و مشارکت در اختیارشان قرار گیرد و به همان میزان نیز امید بهبود جامعه امروز و فردا را انتظار داشت. برنامه ریزی و ایجاد شرایط مشارکت سیاسی جوانان در ایران بسیار مهم و ضروری است.

جوانان حلقه واسط انتقال تجربیات گذشتگان به آیندگان هستند. جوان متفکر قادر به تغییر در سرنوشت خویشتن است. جوان اگر احساس و ادراک هویت مستقل داشته و رضایتمندی از زندگی اجتماعی داشته باشد تمایل به مشارکت سیاسی پیدا می کند. جوانان برای ورود به عرصه مشارکت سیاسی احتیاج به آموزش، درک مسائل سیاسی، انگیزه تحرک، کسب اطلاعات جدید و قدرت تجزیه و تحلیل دارند.

جوانان در هر جامعه به دلیل برخورداری از پتانسیل بالا و امکان حضور در فعالیت های اجتماعی، مورد توجه حکومت ها و احزاب سیاسی هستند به همین دلیل تمرین دموکراسی و مشارکت سیاسی در سنین پایین تر در شکل گیری اندیشه سیاسی جوانان نقش جدی را ایفا می کنند.

امید مدیران ارشد جامعه با درایت و هوشمندی زمینه حضور و مشارکت نسل جدید را فراهم کرده و آرام و آرام ایفای نقش در زندگی اجتماعی را به آنان بیاموزند و در این راه، ریسک کردن، نوآوری، ابتکار، خلاقیت و حصارشکنی جوانان را نیز تحمل کنند. حضور و مشارکت جوانان در مسائل اجتماعی و سیاسی منجر به یافتن نگاه علمی نسبت به مسائل اجتماعی می ‏شود. این امر در افزایش قدرت تحلیل جوانان نسبت به مسائل اجتماعی موثر است.

این فرایند باعث یادگیری تعامل اجتماعی و پاسخگویی به میل برقراری ارتباط با دیگران می ‏شود. یادگیری الگوهای عمل و هنجارهای اجتماعی و آشنایی با ارزش های اجتماعی و پایبندی به آنها از دیگر دستاوردهای توجه به جوانان و دعوت آنان به مشارکت در اجتماع است. جوانان دیروز که وارد عرصه میانسالی شده‌اند باید با اعتماد به توانمندی جوانان جامعه امروز، زمینه را برای حضور آنان در عرصه‌های مختلف فراهم کنند زیرا بی‌توجهی به این مسئله موجب می‌شود تا چند سال آینده، عرصه‌های مختلف مدیریتی و مسئولیتی جامعه از دارابودن نیروهای نخبه و مدیران جوان خالی باشد.

*مدیر روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر