دانشگاه آزاد اسلامی در تحقق تمدن نوین اسلامی نقش‌آفرینی می‌کند

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر محمدمهدی طهرانچی در مراسم بزرگداشت روز معلم و گرامیداشت مقام استاد که بعد از ظهر امروز در دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی برگزار شد، اظهار کرد: اساسا طبیعت ساختارهایی که جزء جزء شکل می‌گیرند و یک جمع بزرگ را به وجود می‌آورند، نیاز به بازنگری در راه، هدف، فرهنگ‌سازی و گرد هم آمدن دارند. بلاشک امروز واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با نزدیک هزار استاد از لحاظ جمعیت هیات علمی دومین دانشگاه کشور بعد از دانشگاه تهران و از لحاظ دانشجو اولین دانشگاه کشور است، بنابراین ما نیاز به یک هویت سازمانی و فرهنگ سازمانی داریم.

وی ادامه داد: ما باید همدیگر را بشناسیم و با هم سخن بگوییم و از جزء جزء و جدا بودن دریابیم. رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند یکی از چیزهایی که حیات طیبه را تامین می‌کند، پیشرانی در علم است، اگر مجموعه‌ای بتواند دانش و مدیریت جهانی و حالت پیشران داشته باشد، برای ارتقای تمدن جهانی می‌تواند نردبانی جلوی پای بشریت بگذارد و ایشان می‌فرمایند نسل جوان امروز می‌تواند به جای اینکه به صورت تبعیت دنبال دیگران باشد، خود عزتمندانه پایه‌های پیشرفت علم را محکم کند. جای دیگری ایشان می‌فرمایند همین حرکتن علمی که در کشور ما شروع شده است، دشمن دارد. اگر این حرکت دچار دشمنی شود و ما نفهمیم و از آن مراقبت نکنیم، یک نتیجه بسیار سنگین و تلخی خواهد داشت. این نکته مقام معظم رهبری نکته بسیار مهمی است، ایشان می‌فرمایند تا آنجایی که من جان در نفس دارم از این حرکت علمی حمایت می‌کنم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران با طرح این سوال که نتیجه این حرکت علمی در سطح جهان چیست؟ اظهار کرد: نتیجه آن این است که آمریکایی‌ها اعلام می‌کنند در سال 2016، توسعه اجتماعی و روند توسعه مناطق یک جایه‌جایی شگفت‌انگیزی در جغرافیای جهانی تحقیق، آموزش و فعالیت‌های فنی و مهندسی به وجود آورده است. آنها اعلام می‌کنند که پدیدارشدن دنیای چندقطبی در علم، پس از دهه‌ها رهبری علم توسط ایالات متحده، اتحادیه اروپا و ژاپن بوده است. در دوره اوباما هم بحث می‌کنند که ما نه تنها در ارتباط با آموزش بلکه در ارتباط با صنایع دانش‌بنیان هم در حال از دست دادن پیشتازی خود هستیم و باید کاری بکنیم. در یک سند دیگری هم اعلام می‌کنند که آمریکا که بازیگر اصلی پژوهش دنیاست از جابه‌جایی لحظه‌ای دورنمای جهانی رقابت نگران است و این حاصل حرکت چین، هند و تعداد دیگری از کشورها است.

جلوگیری دشمن از مرجعیت علمی ایران

طهرانچی خاطرنشان کرد: سال 2005 در مجله نیچر مقاله‌ای می‌نویسند و می‌گویند که مرجعیت علمی در ایران در حال بازسازی دوباره است و ما باید جلوی این حرکت را با تحریم یا اغتشاش سیاسی بگیریم. در تحلیل این حرکت هم می‌گویند این حرکت نتیجه رهبری هوشمندانه مقام معظم رهبری است و ایشان در برنامه توسعه کشورشان یک حرکت درون‌زا را در همه حوزه‌های علم در نظر گرفته‌اند. اما نتیجه این حرکت علمی این است که در سال 1996 در مقالات علمی، ایران رتبه 5 منطقه را با حدود 842 مقاله بعد از عربستان داشت اما در یک حرکت 20 ساله در سال 2016 رتبه اول منطقه و شانزدهم دنیا درا به خود اختصاص داد و حضرت آقا فرمودند خوشبختانه امروز جنبش علمی تبدیل شده است به جریان؛ و این یک جریان تثبیت شده در کشور است و در این تردیدی نیست که در سال‌های اخیر جوانان، اساتید و دانشجویان ما در این مسیر کار کرده‌اند و می‌فرمایند این چیز بسیار باارزشی است. دنیا اعتراف کرد که ایران ما در یک دهه بالاترین رشد و شتاب علمی را داشته است. در همین دوره، دوره‌های تحصیلات تکمیلی ما از 10 هزار دانشجو ارشد در سال‌های 80 و 81 به 187 هزار دانشجو در سال‌های 91 و 92 رسید. بازهم رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند مساله افزایش تعداد دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی مساله‌ای است که خوشبختانه در چند سال اخیر افزایش چشم‌گیری داشته است و این یک مزیت بسیار فوق‌العاده است و باید برنامه صحیحی نسبت به خروجی این پدیده مهم انجام شود.

وی با اشاره به اینکه بعضی‌های درباره‌های نسل‌های یک، دو و سه دانشگاه حرف می‌زنند در حالیکه نگاه من به این صورت نیست، اضافه کرد: در دوره‌های تمدنی غرب بعد از انقلاب صنعتی دانشگاه چهره‌های گوناگونی داشته است، در دوره انقلاب صنعتی دانشگاه کلاسیک و در دوره جنگ سرد دانشگاه، دانشگاه اجتماعی است اما با اهداف خاص؛ اما در عصر حاصر و جهان شبکه‌ای امروز دانشگاه جلوه ویژه‌ای پیدا کرده است، بازهم حضرت آقا می‌فرمایند مساله اصلی این است فضای مجازی یک مرحله تمدنی جدید را ایجاد می‌کند، مثل انقلای صنعتی که یک بحثی است در بحث‌های تمدنی غرب، و نشانه‌های آن از اکنون پیدا شده است که این مبدا شاید همه حوزه‌های ما را تحت تاثیر قرار دهد و می‌فرمایند ما باید برای صیانت از خود ارزش‌های خود کار کنیم.

رئیس واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: دانشگاه آزاد اسلامی در این عصر می‌خواهد کجا باشد و چه برنامه‌ای را برای حرکت رو به جلو دارد؟ آیا ما فقط بیاییم و درس خود را بدهیم و برویم کار تمام است؟! خیر؛ حضرت آقا می‌فرمایند اکنون مهمترین سوال این است که دانشگاه‌ها با استفاده از این استاندارهای تاریخی و علمی چگونه می‌توانند در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی که همان هدف آرمانی اسلام است، نقش آفرینی کنند. پس هدف ما پاسخ به این مساله است که در تمدن نوین اسلامی نقش‌آفرینی ما چگونه و چیست؟ حضرت آقا می‌فرمایند که ما باید صیانت کنیم در جهان شبکه‌ای از تمدن نوین اسلامی و راه دیگری هم ندارد وگرنه حذف می‌شویم و فرهنگ و ارزش‌های خود را از دست می‌دهیم و این کار دانشگاه است.

تحول کیفی در دانشگاه آزاد

طهرانچی گفت: دانشگاه باید در عصر جدیدی که همان جهان شبکه‌ای است و تحت عنوان عصر دانایی مطرح می‌شود در حوزه علم به صورت جدی وارد شود. امروز گوگل با 66 میلیارد دلار گردش مالی نهاد پنجم جهان بعد از دانشگاه هاروارد در حوزه تحقیقات وبا 1500 محقق است و 174 شرکت چندملیتی امروز در جهان تحقیق اثرگذارند. در 10 سال اخیر جمعیت آموزش عالی در جهان 5 درصد افزایش داشته است و ایران اما جزو 5 کشور در شتاب علمی است و در سال 2020 رتبه بسیار خوبی خواهد داشت. بنابراین ما باید الگوی جدید داشته باشیم.

وی در ادامه به مقایسه دانشگاه‌های دولتی با دانشگاه آزاد اسلامی پرداخت و گفت: دانشگاه آزاد اسلامی با دانشگاه‌ها دولتی تفاوتی اساسی دارد، دانشگاه‌ها دولتی استاد محور و دانشگاه‌های پزشکی بیمار محور هستند، اما دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون کلاس‌محور بوده است، استاد در قدم دوم قرار داشته است، به همین خاطر برای استاد در دانشگاه آزاد اسلامی اتاق در نظر گرفته نشده است. اما این دانشگاه کلاس‌محور دیگر دورانش به پایان رسیده است و باید تحول ایجاد کرد.

طهرانچی با تاکید بر اینکه دانشگاه بخواهد یا نخواهد شبکه‌محور خواهد شد، ادامه داد: ما باید برای این کار برنامه داشته باشیم که اتفاقا داریم. باید پژوهش اثرگذار شبکه‌ای داشته باشیم. در هر سال در تهران مرکزی اگر 6 هزار پایان‌نامه دفاع می‌شود باید یک شبکه 6 هزار تایی باشد تا بتواند با هم حل مساله کند. از امسال دانشجویان تحصیلات تکمیلی ذر یک بستر برنامه‌محور به صورت شبکه‌ای به کار گرفته می‌شوند و این راه تحول راهی طولانی است.