کارزار پیچیده انتخابات پارلمانی عراق

به گزارش گروه رسانه های دیگر آنا، با رسیدن به ساعت ۷ صبح روز شنبه ۲۲ اردیبهشت ماه، شاهد برگزاری انتخابات پارلمانی در سراسر کشور عراق خواهیم بود، انتخاباتی که شرایط حکومت عراق را برای چهار سال آینده تعیین و قدرت را در این کشور بین جریانات و احزاب سیاسی تقسیم خواهد نمود. شرایط زمانی حساس عراق پس از پیروزی بر داعش و حضور قدرت‌های منطقه ای در این کشور و تلاش آنها برای تاثیرگذاری بر اراده و خواست ملت عراق، دست به دست هم داده تا این انتخابات را دارای حساسیت های زیادی نماید.

در این نوشتار برآنیم تا شرایط انتخابات این کشور را بصورت اجمالی برای خوانندگان محترم تبیین نماییم.

شرایط اجتماعی عراق در آستانه انتخابات

کشور عراق پس از پیروزی بر داعش و پایان نبردی طاقت‌فرسا و پرهزینه در حال وارد شدن به این رقابت انتخاباتی است که شرایط جدیدی را در عراق پس از داعش برای این کشور رقم خواهد زد. به دلایل مختلفی برخی از احزاب و گروه‌های سیاسی خواستار تعویق زمان برگزاری انتخابات در این کشور شدند که مهمترین حامی این ایده احزاب اهل سنت عراق بودند. دلیل اصلی آنها نیز برای این درخواست، وضعیت استان‌های اهل سنت عراق پس از جنگ بود، استان‌هایی که به صورت کامل ویران شده‌اند و جمعیت فراوانی از اهل سنت عراق از شهر و دیار خود آواره گشته‌اند و احزاب اهل سنت به دلیل پراکندگی فراوان، توان سازماندهی آن‌ها را برای حضور در انتخابات ندارند.

شرایط منطقه کردستان نیز چنان مساعد به نظر نمی‌رسید و شکست طرح حکومت منطقه کردستان در برگزاری همه‌پرسی و در پی آن از دست دادن کرکوک به همراه آغاز ناآرامی‌های ناشی از محاصره دولت مرکزی و همسایگان و بحران اقتصادی نیز آرامش این منطقه را برهم زده بود.

این در حالی بود که عمده مناطق عراق شامل بغداد و جنوب این کشور در آرامش به سر برده و امکان برگزاری انتخابات در آن‌ها فراهم بود. دولت مرکزی عراق نیز به دلیل عبور از شرایط جنگی و بازگشت آرامش به عراق، به دنبال برگزاری به موقع انتخابات بود تا هرچه زودتر کشور را از شرایط فوق‌العاده جنگ خارج نموده و روند بازسازی کشور را آغاز نماید، لذا با وجود تلاش‌ها و رایزنی‌ها برای تعویق انتخابات پارلمانی، در نهایت مقرر شد که این انتخابات در زمان مقرر برگزار شود، هر چند انتخابات مجالس استانی که بنا بود به صورت همزمان با انتخابات پارلمانی برگزار شود به زمان دیگری موکول گردید.

مهم‌ترین مسائلی که در حال حاضر جامعه و مردم عراق به عنوان اولویت‌های خود مد نظر دارد سه ابرمشکل بیکاری، خدمات عمومی و امنیت است که موجب بروز بحران‌های اجتماعی و اقتصادی فراوانی در میان مردم شده است. اقتصاد عراق نیز در شرایط مناسبی قرار ندارد و بدهی‌های خارجی به شدت افزایش یافته و میزان بودجه جاری کشور که بخش زیادی از آن شامل پرداخت حقوق کارکنان دولت می‌شود اکثر درآمد کشور را می بلعد و به همین دلیل مردم به دنبال انتخاب افرادی هستند که بتوانند بر این بحران‌ها غلبه نمایند.

از سویی نیز بخشی از جامعه عراق ناامید از تغییر و روی کارآمدن دولتی کارآمد قصد شرکت در انتخابات را ندارند و از آنجاییکه رای دهندگان عراقی باید پیش از آغاز انتخابات اقدام به ثبت نام و تهیه کارت های الکترونیکی رای دهی نمایند، می‌توان میزان مشارکت در انتخابات را به صورت تقریبی پیش‌بینی نمود. بر اساس اعلام کمیته برگزاری انتخابات در عراق، از میان ۲۴ میلیون واجد شرایط رای‌دهی در عراق تاکنون بیش از ۱۱ میلیون نفر اقدام به ثبت نام و دریافت کارت رای‌دهی نموده‌اند که میزان مشارکت را در سراسر عراق کمی کمتر از پنجاه درصد نشان می‌دهد. باید توجه نمود که حتما بخشی از کسانی که کارت رای‌دهی را دریافت نموده‌اند نیز در انتخابات شرکت نخواهند نمود که به همین دلیل انتخابات آینده عراق با مشارکت ضعیف مردم عراق همراه خواهد بود و تلاش‌های تبلیغاتی زیادی برای تشویق مردم به تحریم انتخابات در جریان است.

انتخابات کنونی

یکی از ویژگی‌های انتخابات جاری در عراق تعدد افراد و احزابی است که در رقابت های انتخاباتی حاضر شده اند. تعداد کاندیداها در این انتخابات ۷۳۶۷ نفر می باشد که ۲۰۱۴ نفر از آنها از میان بانوان هستند. بر اساس قانون انتخابات عراق یک چهارم کرسی های پارلمان مختص بانوان است. تعداد احزاب نیز به ۱۴۳ حزب سیاسی می رسد و این احزاب در قالب ۲۷ ائتلاف انتخاباتی گردهم آمده اند و وارد کارزار انتخاباتی شده اند. هر چند قانون انتخابات در عراق به نحوی است که احزاب بزرگ تر را در ورود به حکومت حمایت می کند ولی جریانات سیاسی کوچکتر و جدید نیز در این انتخابات وارد شده اند تا بخت خود را برای ورود به حکومت و پارلمان بیازمایند.

کمیته انتخابات عراق وظیفه برگزاری انتخابات را در این کشور برعهده دارد. این کمیته از نمایندگان بزرگترین احزاب و جریانات سیاسی کشور تشکیل شده است. ۸ هزار مرکز اخذ رای در سراسر عراق وظیفه رای گیری را بر عهده دارند. در این انتخابات سیستم رای گیری الکترونیکی به عنوان محور رای گیری مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

انتخابات عراق برای انتخاب ۳۲۸ نماینده پارلمان در ۱۸ استان این کشور برگزار می گردد و از مجموع ۳۸میلیون و ۸۵۴ هزار نفر شهروند عراقی، ۲۴ میلیون و دویست هزار عراقی اجازه حضور در این انتخابات را خواهند داشت. استان های عراقی بر اساس جمعیتشان بین ۷ تا ۷۱ نماینده در پارلمان آینده این کشور خواهند داشت. در پارلمان آینده عراق ۹ کرسی برای اقلیت های عراقی خواهد بود که شامل ۵ کرسی برای مسیحیان و ۴ کرسی برای ایزدی ها، صابئی‌ها، کردهای فیلی و شبک‌ها خواهد بود.

برخی از اصلی ترین ائتلاف های انتخاباتی عراق عبارتند از:

ائتلاف نصر و اصلاح: به ریاست حیدر العبادی، نخست وزیر کنونی که شامل ۲۸ حزب می گردد و بارزترین شخصیت های حاضر در آن عبارتند از: ابراهیم جعفری، حسین شهرستانی، نواف الجربا، رافع الفهداوی و ... این ائتلاف به دلیل دستاوردهای آقای عبادی در دوران مسئولیتش از شانس بالایی برای دستیابی به رتبه نخست در انتخابات آینده برخوردار است.

ائتلاف الوطنیه: به ریاست «ایاد علاوی» رئیس کنونی پارلمان عراق، که شامل ۲۶ حزب می گردد و مهمترین شخصیت های حاضر در این لیست عبارتند از: صالح مطلک، سلیم الجبوری، ایاد علاوی، سعدون دلیمی، جمال الضاری و ... همانطور که ذکر شد احزاب اهل سنت عراقی دارای مشکلات زیادی در جلب آراء مردم در مناطق جنگ زده برخوردارند ولی با این وجود این حزب از شانس زیادی برای پیروزی در مناطق سنی نشین برخوردار است. یکی از چالش های اصلی این گروه ظهور و بازگشت چهره های تندرو و بعثی در مناطق سنی نشین است، افرادی که در سایه سرخوردگی ناشی از ویرانی مناطق اهل سنت در پی حمله داعش، توانسته اند خود را احیا نمایند.

ائتلاف فتح: به ریاست هادی العامری، که شامل ۱۸ حزب سیاسی می شود و مهمترین شخصیت های حامی آن عبارتند از: شیخ همام الحمودی، قیس الخزعلی، احمد الاسدی و ... . این ائتلاف از محبوبیت فراوانی در میان مردم عراق برخوردار است چراکه از حمایت چهره های مجاهدی برخوردار است که توانستند عراق را از دست داعش نجات دهند. به همین دلیل پیش بینی می شود که ائتلاف فتح بتواند جایگاه اول یا دوم را در انتخابات بدست آورد.

ائتلاف القرار العراقی: به ریاست اسامه نجیفی، که شامل ۱۱ حزب سیاسی اهل سنت می شود و مهمترین چهره های حامی آن عبارتند از خمیس الخنجر، احمد المساری، طلال الزوبعی و ... . این لیست از سوی چهره های تندوریی حمایت می شود برخی از آنها سابقا مخالف روند سیاسی بوده و در حال حاضر نیز حاکمیت شیعیان و احزاب سیاسی را در عراق به چالش می کشند و با جریانات بعثی ارتباطی نزدیک دارند.

ائتلاف دولت قانون: به ریاست نوری المالکی، معاون رئیس جمهوری، که شامل ۹ حزب سیاسی می شود و مهمترین چهره های حامی این لیست عبارتند از: موفق الربیعی، یاسر المالکی، قصی سهیل و ... . بخشی از بدنه حزب الدعوه و حامیان آقای مالکی، نخست وزیر سابق عراق، در این لیست گردهم آمده اند و عمدتا مواضعی ضد استعماری داشته و بر مقابله عراق با سیاست های امریکا و عربستان در این کشور تاکید می نمایند.

ائتلاف سائرون: به ریاست حسن عبدلله العاقولی، که شامل ۶ حزب سیاسی می شود و مهمترین شخصیت های حامی آن عبارتند از سید مقتدی صدر، قحطان الجبوری، عدنان عبدالکریم العنزی و ... . جریان سیاسی مقتدی صدر این لیست را رهبری می نماید.

تیار الحکمه الوطنیه: به ریاست عبدالحسین عبطان، وزیر ورزش و جوانان، مهمترین چهره این جریان سید عمار حکیم است که چندی پیش از مجلس اعلای اسلامی جدا و بدون ورود به ائتلاف ها و بصورت مستقل وارد انتخابات شدند.

علاوه بر این ائتلاف ها که در بر دارنده بیشترین تعداد احزاب سیاسی در عراق می باشند برخی دیگر از ائتلاف ها عبارتند از: ائتلاف صلح کردستان (شیرکو محمد صالح)، ائتلاف الانبار هویتنا (محمد ریکان الحلبوسی)، ائتلاف جبهه ترکمانی (ارشد صالحی)، ائتلاف وطن (یوسف محمد صادق)

ایران و انتخابات پارلمانی عراق

انتخابات پارلمانی در عراق را باید مهمترین رویداد سیاسی این کشور دانست که قدرت را در این کشور تقسیم می‌نماید و هر جریانی که بتواند بیشترین کرسی‌های پارلمانی را به دست آورد می‌تواند با همکاری سایر شرکا دولت را تشکیل داده و برای چهار سال در عراق زمام امور را در دست داشته باشد. با توجه به اهمیت این موضوع، جمهوری اسلامی ایران نیز مانند سایر کشورهای منطقه نظاره‌گر رخدادهای انتخاباتی این کشور است.

سوال اینجاست که جمهوری اسلامی ایران چگونه به این انتخابات می‌نگرد و چه سیاستی را در قبال این انتخابات در پیش می‌گیرد؟

سیاست جمهوری اسلامی ایران در عراق همواره حمایت از استقلال عراق و تلاش برای تقویت دولت ملی این کشور بوده است و به همین دلیل دخالت در انتخابات پارلمانی عراق و یا هر رخداد سیاسی مرتبط با استقلال این کشور از خطوط قرمز کشورمان به حساب می‌آید و با وجود تبلیغات گسترده رقبا و دشمنان برای متهم نمودن جمهوری اسلامی ایران به دخالت در امور داخلی عراق، تاکنون هیچ مدرکی دال بر این مداخله ارائه نشده است و به نظر می‌رسد این خط تبلیغاتی بیشتر به منظور استفاده در عملیات روانی کشورهای بیگانه در فشار بر دوستان ایران در عراق مورد استفاده قرار می گیرد.

این موضوع کاملا روشن است که جمهوری اسلامی ایران از گذشته‌های دور با جریانات شیعی و کرد در عراق رابطه نزدیک‌تری داشته است و این موضوع هرگز به معنای عدم تمایل ایران به ایجاد روابط دوستانه و سازنده با جریانات اهل سنت عراق نبوده است و شاهدیم که پس از سقوط نظام صدام و باز شدن درهای کشور عراق به روی ایرانی‌ها، بخش بزرگی از جریانات اهل سنت عراقی با ایران ارتباطات دوستانه و سازنده برقرار نموده و تعداد زیادی از شیوخ عشایر، سیاستمداران، نخبگان و مردم اهل سنت عراقی به ایران تردد داشته و نگاه آن‌ها به ایران به نسبت زمان حکومت بعث تغییر یافته است.

از سویی در میان جریانات شیعی نیز اگر چه سیاست‌های این احزاب و جریانات با ایران به یک میزان نزدیک نمی‌باشد ولیکن ایران همواره دارای روابط سازنده‌ای با تمامی دولت‌های عراقی از ابراهیم جعفری، نوری مالکی و حیدر العبادی بوده و تلاش نموده تا از طریق حمایت از دولت رسمی و قانونی عراق به تقویت مناسبات دو جانبه و کمک به مردم عراقی از شمالی ترین تا جنوبی‌ترین نقطه آن بپردازد.

گواه روابط خوب و همه جانبه ایران با شخصیت‌های عراقی را نیز می‌توان در مراسم‌های رسمی سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد دید. در مراسم‌های رسمی مانند سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سالن‌های سفارت مملو از چهره‌های عراقی می‌شود که شاید نتوان نظیر این اجتماع را در هیچ برنامه عراقی دیگری دید به نحوی که شیعه و سنی، عرب و کرد و ترکمان، مذهبی‌ها و سکولارها و اصحاب سیاست و علم و فرهنگ همگی در مراسمات ایرانی حاضر می‌شوند و این موضوع نشانه‌ای واضح از جامع بودن سیاست ایران در قبال کشور عراق و مردم این کشور است.

در حال حاضر نیز به نظر می‌رسد همانند گذشته، جمهوری اسلامی ایران از انتخاب مردم عراق حمایت نموده و نتیجه مراجعه به صندوق‌های رای را با روی باز خواهد پذیرفت. اگرچه تلاش‌های زیادی در صحنه انتخابات عراق در جریان است تا جریانات اسلامگرا و مردمی از صحنه کشور دور شده و با شعار دولت تکنوکرات، چهره‌های ضد اسلامی بر مناصب قدرت تکیه زنند.

نتیجه‌گیری

این انتخابات نیز مانند دوره های قبل به پایان خواهد رسید و آنچه در نهایت باقی خواهد ماند نتیجه اراده ملت عراق برای ساختن عراقی بهتر است، عراقی که در حال حاضر به دلیل حضور و دخالت نیروهای خارجی حال و روز مناسبی ندارد و ملت عراق به دنبال ایجاد تغییراتی در آن هستند. جوانانی که با فتوای مرجعیت توانستند از پس داعش و حامیانش برآیند یک پیروزی تاریخی را رقم بزنند حتما در آینده خواهند توانست با اراده خود عراقی آباد بسازند.

این مسیر و موفقیت در آن حتما سخت خواهد بود و نیاز به مجاهدت‌های طاقت‌فرسایی در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی خواهد داشت و اصلی مهم در این مسیر شناخت دوست و دشمن است.

نتیجه انتخابات در عراق قطعا بر ایران تاثیر خواهد داشت، عراقی آباد، مستقل و امن برای کشورمان همسایه ای قابل اتکا خواهد بود که در سایه رونق اقتصادی، روابط اجتماعی و فرهنگی متقابل می تواند به توسعه دو کشور کمک نماید. امید است نتیجه انتخابات در عراق هر چه که باشد موجب تقویت روابط دوجانبه بین ملت‌های ایران و عراق گردد.

منبع: فارس