صالحی: دو نیروگاه جدید در بوشهر خواهیم ساخت/ تفاهم میان ما و آژانس درباره شیوه انجام کار محرمانه است

به‌گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، «علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی یکشنبه شب با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری به تشریح ابعاد فنی برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) پرداخت.

صالحی در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره اینکه در روزهای آخر چه موارد فنی باقی مانده بود که جنابعالی به وین رفتید؟ گفت: وزیر امورخارجه به ایران آمدند و به رئیس‌جمهوری اعلام کردند که بنده باید در وین حضور داشته باشم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه به نظر می‌رسید آنچه در «لوزان» به عنوان محورهای فنی به تفاهم رسیده بودیم پیکره‌های آن تراشیده شده بود و طرف مقابل سعی می‌کرد تا بیشتر این پیکره را بتراشد، افزود: در جلسه‌ای در وین بر روی موضع خود پافشاری کردیم و نپذیرفتیم که بخواهیم در موارد مورد نظر آنها عقب‌نشینی کنیم.

وی با بیان اینکه موارد مبهم در وین روشن‌تر شد، ادامه داد: مانند بحث ساخت سوخت و بحث 300 کیلو نیز در وین مطرح شد که آن‌ها ادعا می کردند 300 کیلو اورانیوم بیشتر نباید داشته باشیم به طوری که این ابهام رفع شد و مواردی که برای ساخت سوخت به کار گرفته می‌شد مستثنا از 300 کیلو قرار گرفت.

صالحی با تاکید بر اینکه ابهامات بیانیه سوئیس در وین رفع شده است، خاطرنشان کرد: تست‌های جدید سوخت با عنوان تست «PIE» مطرح بود که توانستیم این موضوع را جا بیندازیم به‌طوری که برای استفاده از این فرآیند نیازمند استفاده از یک سری تجهیزات بودیم که آن‌ها موافق نبودند اما بعدا موافقت صورت گرفت.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه «PIE» در آینده در اراک طراحی می‌شود، ادامه داد: آن‌ها درباره تست مکانیکی اصرار داشتند و ما مختصرا پذیرفتیم.

وی با بیان اینکه تفاهم «لوزان» سر جایش ماند و خواسته آن‌ها جز تست مکانیکی تحمیل نشد، بیان کرد: در «لوزان» منظور از سانتریفیوژها برای غنی‌سازی اورانیوم بود بنابراین تا زمانی که اورانیوم به سانتریفیوژ تزریق نشود سانتریفیوژ برای اورانیوم نخواهد بود.

صالحی با تاکید براینکه سانتریفیوژ را می‌توان برای موارد دیگر به کار گرفت ادامه داد: سانتریفیوژهایی را که برای موارد دیگر بود را جدا کردیم که بعدها گفته شد این موضوع راهی برای تحقیق و توسعه است تا سانتریفیوژ جدید را بدین‌وسیله به آن وارد کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه ما چیزی را از دست نداده‌ایم، اظهار کرد: در موارد دیگر پیش بینی های لازم را به عمل آورده بودیم.

وی در پاسخ به سوال دیگری درباره اینکه مفاد قرارداد آژانس با ایران چیست؟ گفت: پرونده ساختگی ایران به‌وسیله آژانس آغاز شد به‌طوری که بخش عمده‌ای از ادعاهای آن‌ها بر روی موضوعات غیر صلح‌آمیز بود.

صالحی با بیان اینکه در آن دوران بحثی درباره کلاهک هسته‌ای مطرح نبود، اظهار کرد: در آن دوران بیشتر بر روی فعالیت هسته‌ای تمرکز داشتیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: در زمان آقای «روحانی» روحانی یک سری جزییات در پیش گرفته شد به طوری که در زمان آقای «لاریجانی» ایشان گفتند که تمام سوالاتشان را یک باره مطرح کنند.

صالحی با بیان اینکه مطالعات ادعایی یا PMD به‌وسیله طرف مقابل مطرح شد، خاطرنشان کرد: «البرادعی» آن زمان این موضوع را به صراحت اعلام کرد که این ادعاها و مستندات قابل اعتماد نیست.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه بنده در وین یک تفاهم نامه مجددی را با «آمانو» درباره فعالیت‌های گذشته و حال ایران امضا کردیم، گفت: اصل چیزی که امضا کردیم محرمانه نیست، اما ما فقط در بحث پادمانی عنوان کردیم زمانی که بازرسان آژانس به ایران می آیند در برخی امور با یک قراردادهایی شیوه بازرسی و چگونگی انجام بازرسی در موارد خاص را ببندیم و با آن‌ها تفاهم کنیم، این موارد مواردی میان کشور ما و آژانس خواهد بود یعنی به طور مثال فرض کنید که نحوه بازرسی از راکتور اراک میان ایران و آژانس بحث و ترتیبات لازم آن مشخص می‌شود و براساس آن کارش را انجام خواهد داد.

وی با بیان اینکه تفاهمی که میان ما و آژانس درباره شیوه انجام کار انجام می‌شود امری محرمانه است، گفت: پس از تحقیقات آژانس و براساس شیوه‌ای که ما با هم تعیین کردیم نتیجه شورای حکام اعلام خواهد شد و قرار است که آژانس نتیجه تحقیقات خود را 15 دسامبر سال جاری به آژانس اعلام کند.

صالحی تصریح کرد: آژانس پس از تحقیقات انجام شده نظر خود را ارائه خواهد کرد و برجام مستقل از این نظر کار خود را جلو میبرد و الزاما در 15 دسامبر وقتی آژانس نظر می‌دهد ممکن است پرونده هسته‌ای ایران بسته نشود، ولی این اقدام کافی است که برجام کارش را ادامه دهد.

رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه با بیان اینکه ما باید به سمت اخذ کارت سفید از آژانس برویم، گفت: بعد از اینکه برجام عملیاتی شد پذیرفتیم که پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کنیم تا زمانی که این پروتکل در مجلس تصویب شود.

وی درباره فعالیت راکتور آب سنگین اراک اظهار کرد: تعریف راکتور آب سنگین به غنای سوخت نیست بلکه تعریف راکتور آب سنگین به استفاده از آب سنگین به عنوان کندکننده و منعکس‌کننده نیترون است، لذا راکتور آب سنگین اراک راکتور آب سنگین باقی می ماند.

صالحی درباره تقسیم مسئولیت‌ها در قبال راکتور آب سنگین اراک اظهار کرد: چند بار کارشناسان ما به چین رفتند و یکی دو بار هم چینی‌ها به ایران آمدند همچنین ما در وین به تفصیل با آمریکا و چین در خصوص این موضوع صحبت کردیم و قرار شد یک جلسه سه جانبه در چین با حضور ایران، آمریکا و چین برگزار شود که این موضوع در حال پیگیری است.

رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اظهارات «کری» که در کنگره گفته بود زمانی‌که قلب راکتور اراک را درآورند محل آن را بتن می‌ریزند، گفت: همین موضوع سبب شد دوستان ما به جای اینکه متن برجام را بخوانند اظهارات «کری» را مبنا قرار دهند این در حالی است که شما فرض کنید که چاله‌ای را در زمین کنده‌اید و جایی است که می‌خواهید قلب راکتور را بگذارید، شما در این چاله یک تانکر فولادی می‌گذارید و اتفاقی که قرار است بیفتد این است که ما این تانکر را در می‌آوریم و آن را کنار می‌گذاریم و حرف آن‌ها این است که ما درون تانکر را سیمان بریزیم چرا که آن‌ها نگرانند ما دوباره این تانکر را بر سر جای خود قرار دهیم و این در حالی است که ما اصلا قرار نیست به دلایل ایمنی مخزن را مجددا بر سر جای خود قرار دهیم و اگر قرار باشد روزی همه چیز به هم بخورد ما مخزن جدیدی جای آن مخزن قرار خواهیم داد.

وی درباره فعالیت سایت فردو نیز اظهار کرد: فردو از اساس برای ضمانت استمرار اصل غنی‌سازی به وجود آمد یعنی فردو خیلی به منظور تولید صنعتی غنی‌سازی در اشل بالا نبوده و به منظور استمرار اصل غنی‌سازی است که اگر خدایی ناکرده روزی نطنز را زدند نکند غنی‌سازی در ایران متوقف شود بلکه اصل غنی‌سازی را با مقیاس بسیار کوچکتر پیش می‌برد.

صالحی یادآور شد: 1044 ماشین در فردو خواهد بود که دو آبشارمان قریب به 350 ماشین در حال چرخش خواهد بود اما بدون تزریق گاز و 4 آبشار دیگر در حال چرخش نخواهد بود و تحت خلا است یعنی تنها کاری که ما الان نمی‌کنیم این است که اورانیوم تزریق نمی‌کنیم. این دو آبشاری که در حال چرخش خواهد بود با 1044 ماشین سر جایش باقی می‌ماند و بقیه ماشین ها را که قریب به 1600 ماشین است برمی‌داریم و این دو آبشاری که در حال چرخش خواهد بود در آینده تبدیل می شود به آبشارهایی برای تولید ایزوتوپ‌های پایدار و 4 آبشاری که تحت خلا است قریب به 700، 800 ماشین می شود برای این است که اگر خدایی ناکرده روزی زیرقولشان زدند ما می‌توانیم فوری برگردانیم و غنی‌سازی را شروع کنیم. یعنی 4 آبشاری که الان غنی‌سازی می کنند تبدیل می‌شود به 4 آبشار در حال سکون که در صورت خلف وعده طرف مقابل فعال خواهند شد.

علم را اول در سانتریفیوژ به وجود آوردیم

وی درباره اینکه محدودیت ده سالی که 1+5 در رابطه با تحقیق و توسعه برای ما قائل شده است از چه زمانی شروع می‌شود و آیا این محدودیت از آذر سال 93 اجرا شده است یا خیر؟ گفت: بهتر است این سوال به صورت مبهم باقی بماند اما از زمانی که بنده برای اولین بار به مذاکرات در «لوزان» پیوستم این بحث محدودیت مطرح شده بود.

صالحی در خصوص اینکه اگر قرار باشد گاز UF6 به ماشین های سانتریفیوژ تزریق نشود آیا فرآیند تحقیق و توسعه محقق خواهد شد یا خیر؟ اظهار کرد: اگر شما گاز UF6 به ماشینی تزریق نکنید نمی‌توانید آن ماشین را در آینده برای غنی‌سازی اورانیوم به کار گیرید پس باید قبل از آن ماشین مورد نظر را با گاز اورانیوم تست کرده باشید تا اطمینان لازم برای کارایی آن ماشین در غنی‌سازی اورانیوم پیدا شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: از زمانی که ایران بر روی سانتریفیوژ کار کرد مواد اولیه را از خارج و از بازار سیاه تهیه کردیم و بعد مهندسی معکوس را در سال 69 آغاز کردیم به طوری که سال 76 توانستیم دو ماشین را بچرخانیم.

وی با اشاره به این که 7 سال ماشین را سر هم کردیم، ادامه داد: در این مدت تلاش کردیم تا ماشین پایدار بماند و بچرخد.

صالحی با تاکید براینکه سانتریفیوژ علی رغم سادگی ماشینی پیچیده است، ادامه داد: 6 هزار دور ماشین باید بچرخد به طوری که اگر کوچکترین تکانی بخورد از بین می‌رود.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه پایداری این ماشین کار حساسی است، افزود: سال‌ها طول کشید که توانستیم به این مهم دست یابیم.

وی با بیان این که سال 89 یعنی 9 سال بعد توانستیم اولین آبشار 164 تایی سانتریفیوژ را به کار بگیرم اظهار داشت: از این زمان بود که غنی‌سازی را شروع کردیم.

صالحی با بیان اینکه از سال 85 تاکنون بر روی IR1 کار کردیم، ادامه داد: هنوز این ماشین مشکلات جدی دارد به طوری که طراحی آن خوب نبوده است.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه 25 سال است که بر روی ماشین سانتریفیوژ کار کردیم گفت: چیزهای زیادی را در این مدت آموخته‌ایم.

وی با اشاره به اینکه از سال 85 به بعد شروع به ساخت و طراحی کرده ایم، افزود: یعنی از اساس سانتریفیوژ را طراحی کرده ایم.

صالحی با اشاره به اینکه IR1 را مهندسی معکوس کرده‌ایم گفت: IR2 اصلاح شده است.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به IR 4،6، 7 افزود: در امر طراحی یاد گرفتیم که چگونه به این مهم دست یابیم.

وی افزود: در مراحل سعی و خطا بودیم و همه چیز را خودمان فرا گرفتیم.

صالحی با اشاره به اینکه علم را اول در سانتریفیوژ به وجود آوردیم، خاطر نشان کرد: از حیث طراحی IR10- 20 را هم می‌توانیم طراحی کنیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه در این 10 سال ماشین‌های IR1، 2M، 6S را داریم، افزود: خوشبختانه همه ماشین ها را داریم.

وی با بیان اینکه ماشین IR4 زنجیره‌های 164 تایی اش بیش از دو سال است که کار می‌کند، خاطرنشان کرد: زنجیره ده تایی برای ماشین IR6 داریم.

صالحی با اشاره به اینکه در زمینه IR8 در ابتدای کار هستیم، بیان کرد: IR4، 2M، 6، 8 برای غنی‌سازی اورانیوم می خواهیم. سانتریفیوژهای IR6 و IR8 را بدون تزریق گاز اورانیوم تست مکانیکی می کنیم.

وی IR6 و IR8 را ماشین‌های نسل جدید دانست و عنوان کرد: برای IR6 گاز تزریق کرده‌ایم و شروع به تسریع در کار تحقیقاتی آن کرده‌ایم.

صالحی با بیان اینکه در طول یک سال آینده اقدام به تزریق گاز برای IR8 خواهیم کرد ادامه داد: زنجیره‌های میانی آن اول، 2، 10، 19 و 30 تا خواهد شد. زنجیره نهایی در زیر 10 سال 30 تا خواهد بود و این محدودیتی است که ما آن را پذیرفته ایم.

وی با اشاره به اینکه IR6 در حال تزریق شدن است ادامه داد: گاز IR8 در طول یک سال آینده تزریق می‌شود.

صالحی با اشاره به اینکه بچه های ما در سن 30 سالگی مقتدرانه و عالمانه جلوی طرف مقابل اظهار وجود می کنند بیان کرد: بالای 85 درصد از اطلاعات مورد نیاز سانتریفیوژ را به دست آورده ایم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه از انتهای سال هشتم شروع به تولید ماشین های IR8 , 6 بدون رتور می‌کنیم اظهار داشت: 99 قطعه را می‌توانیم تولید کنیم.

وی با اشاره به اینکه ماشین‌ها را تولید و در انبار نگهداری می‌کنیم، بیان کرد: از انتهای سال هشتم ماشین تولید می‌کنیم و بعد سالن B را آماده می‌کنیم.

صالحی با اشاره به بعد از سال سیزدهم تعداد ماشین‌ها را زیاد می‌کنیم، گفت: در سال پانزدهم به 190 سو می‌رسیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: زنجیره ها می‌تواند 600- 700 تا باشد و این امر بستگی به ماشین دارد لذا زنجیره اگر بهینه باشد کمترین سر زدن را به آن خواهیم داشت.

وی با بیان اینکه IR1 می‌تواند 164 تا بیشتر باشد، اظهار داشت: زنجیره IR8 می‌تواند 500، 600 باشد.

صالحی با اشاره به اینکه زنجیره های تجاری و صنعتی می‌تواند به تعداد 500، 600 برسد ادامه داد: زنجیره وقتی می‌تواند اپیتموم بشود که کارایی آن بالا برود.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه در هشت سال اول زنجیره‌ها را می‌سازیم بیان کرد: باید برای آن‌ها جایگزین داشته باشیم به‌طوری که ممکن است ذخیره IR1 تمام شود.

وی با بیان اینکه ممکن است ذخیره آنها از کار بیفتد پس باید برای آن‌ها جایگزین بیاوریم گفت: ما باید به ماشین‌های قابلیت اتکا و با اطمینان برسیم.

در دوره برجام امکان ساخت دستگاه برای جایگزین دستگاه‌های معیوب فراهم است

صالحی با اشاره به اینکه اکتشافات و استخراج در زمان محدودیت به حدی خواهد رسید که پس از آن غنی‌سازی با ظرفیت 190 هزار سو انجام شود گفت: در دوره برجام امکان ساخت دستگاه برای جایگزین دستگاه‌های معیوب فراهم است.

رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به اینکه اگر به 190 هزار سو رسیدیم هر سال می‌توانیم اورانیوم از داخل تزریق کنیم اظهار کرد: بنده بر روی بازرسی‌ها کار نکردم و کار فنی انجام دادم.

وی با بیان اینکه محدودیت‌ها در ظاهر محدودیت است، گفت: فلز اورانیوم غنی شده برای سلاح است بنابراین محدودیت‌های پذیرفته‌شده از دید آن‌ها مانعی برای رسیدن به سلاح هسته‌ای است.

صالحی با اشاره به اینکه در مواردی است که برگشت طولانی خواهد بود مانند راکتور آب سنگین اظهار کرد: در پروتکل الحاقی مواردی است که باید آن را بپذیریم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه تقاضا باید مستند باشد، گفت: اگر آژانس تقاضایی داشته باشد آن را می‌توانیم رد کنیم و برای جایگزین بگذاریم.

وی با اشاره به این که در پادمان می‌توانیم خواسته‌هایی داشته باشیم، گفت: جان کری در سخنانی گفته بود که به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد به راحتی از مراکز حساس نظامی بازدید کند.

صالحی با اشاره به اینکه باید خود را برای بدترین شرایط آماده کرد، اظهار داشت: باید تعریف دانشمند هسته‌ای را به صورت مشخص داشته باشیم زیرا دانشمند لفظ بزرگی است لذا بهتر است از عبارت متخصصان و کارشناسان هسته‌ای استفاده کرد.

رئیس سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: در سازمان انرژی اتمی 16 هزار نفر مشغول کار و زحمت هستند به طوری که کارشناسان اصلی و اساسی تعداد محدودی هستند.

وی با اشاره به اینکه تعداد کسانی که شاکله اصلی سازمان را تشکیل می‌دهند تعداد خوبی است و نیازهای ما را تامین می‌کند، بیان کرد: آن‌ها سرمایه سازان هستند.

صالحی با اشاره به این که دو نیروگاه جدید در بوشهر می‌خواهیم بسازیم که 30 هزار میلیارد تومان هزینه در بر دارد، اظهار کرد: براساس این مبلغ باید کارشناس به کار بگیریم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه کار اجرایی آن با 15 هزار تکنسین در بوشهر آغاز خواهد شد بیان کرد: دو پروژه دیگر برای سواحل مکران صحبت کرده‌ایم به طوری که در فاصله ده سال آینده دانشگاه‌ها هرچه فارغ التحصیل داشته باشند را می‌توانیم به کار گیریم.