جزئیات حساب‌های بانکی فاقد شماره یا شناسه ملی اعلام شد

به گزارش گروه اقتصادی آنا و به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، عبدالمهدی ارجمندنژاد با اشاره به اینکه اخیرا در مصاحبه‌های برخی اشخاص و مسئولان به آمار و ارقام متعدد و متفاوتی درباره حساب‌های بانکی موجود که فاقد شماره یا شناسه ملی هستند استناد شده یا به اتکای این آمار، نتیجه‌گیری شده است که از طریق این حساب‌ها پولشویی انجام می‌شود، توضیحاتی در این باره ارائه کرد. متن گفت‌وگوی او به این شرح است:

اخیراً مصاحبه هایی از سوی برخی اشخاص در رسانه‌های جمعی بازتاب یافته است که در آن‌ها به وجود 38 میلیون حساب بانکی بدون شماره ملی در کشور اشاره شده است. در برخی موارد حتی ادعا شده از این حساب‌ها برای مقاصد پولشویی استفاده می‌شود. آیا شما این آمار و ارقام را تائید می کنید؟

سوالی را که شما مطرح کردید دارای دو بخش است: بخش نخست، تعداد حساب‌های فاقد شماره ملی است و بخش دوم این ادعا که از این حساب‌ها برای مقاصد پولشویی استفاده می‌شود.

پیش از ارائه پاسخ صحیح و دقیق به هرکدام از این دو بخش، لازم است به چند نکته اشاره شود. همان گونه که اطلاع دارید اشخاص، به دو گروه اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی تقسیم می‌شوند. اشخاص حقیقی ایرانی باید دارای شماره ملی باشند که این شماره یا بر روی کارت ملی آن‌ها درج شده است یا در مورد متولدین سال‌های اخیر، در شناسنامه.

برابر قانون، ارائه خدمات بانکی به اشخاص حقیقی ایرانی مستلزم احراز هویت وی توسط بانک یا موسسه اعتباری و از جمله درج شماره ملی شخص در سوابق مربوط است.

گروه دوم، یعنی اشخاص حقوقی ایرانی نیز باید هر یک دارای شناسه ملی اختصاصی باشند که به موجب آیین‌نامه های متعدد هیات وزیران، ارائه آن ها به بانک یا موسسه اعتباری برای دریافت خدمات بانکی ضروری است. چنانچه شخص، از اتباع بیگانه باشد ـ اعم از شخص حقیقی یا حقوقی ـ باید برای دریافت خدمات بانکی، شماره فراگیر اتباع خارجی را به بانک یا موسسه اعتباری ارائه کند.

برابر آخرین آمار اخذ شده از بانک‌ها و موسسات اعتباری در پایان تیر ماه سال جاری، کل حساب‌های بانکی بالغ بر 410 میلیون و 661 هزار و 216 حساب است که این تعداد شامل حساب‌های متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی و خارجی است.

از این تعداد 372 میلیون و 102 هزار و 60 حساب دارای شماره ملی یا شناسه ملی و یا شماره فراگیر اتباع خارجی هستند. بنابراین تعداد حساب‌های بانکی فاقد شماره ملی، شناسه ملی یا شماره فراگیر اتباع خارجی 38 میلیون و 559 هزار و 156حساب است که از این تعداد، صرفاً 2 میلیون و 442 هزار و 171 حساب فاقد شماره، فعال هستند.

بانک مرکزی در حال پیگیری مراتب برای مسدود کردن این حساب ها است. همچنین 36 میلیون و 116 هزار و 985 حساب هم اگر چه فاقد شماره هستند لیکن مسدود شده‌اند تا در اولین مراجعه مشتریان به بانک‌ها و موسسات اعتباری،‌ شماره یا شناسه آن ها اخذ و در سوابق درج شود.

اشاره به این نکته نیز ضروری است که تعداد کل حساب‌های اشخاص حقیقی ایرانی 400 میلیون و 101 هزار و 48 حساب است و از این تعداد، 366 میلیون و 394 هزار و 458 حساب دارای شماره ملی و تعداد 33 میلیون و 706 هزار و 590 حساب فاقد شماره ملی است.

از این تعداد 33 میلیون و 219 هزار و 853 حساب مسدود شده است تا دارندگان آن‌ها در اولین فرصت، اطلاعات لازم را برای تکمیل پرونده‌های خود در بانک یا موسسه اعتباری تکمیل کنند و صرفاً تعداد 486 هزار و 737 حساب فاقد شماره ملی متعلق به اشخاص حقیقی در کلیه بانک‌ها و موسسات اعتباری وجود دارد که فعال است.

به عبارت دیگر از مجموع 410 میلیون و 661 هزار و 216 حساب بانکی در کشور،‌ تنها 486 هزار و 737 حساب یعنی حدود 0.12 درصد متعلق به اشخاص حقیقی ایرانی در کشور دارای فعالیت است که فاقد شماره ملی است. البته با توجه به پیگیری های بانک مرکزی، این حساب‌ها به سرعت در حال کاهش هستند و امیدواریم در آینده نزدیک، این تعداد به صفر برسد.

درباره این که احتمال پولشویی با این حساب‌ها وجود دارد توضیحی دارید؟

شما به اظهارات غیر مسئولانه برخی افراد اشاره کردید مبنی بر اینکه از حساب‌های فاقد شماره یا شناسه ملی برای اهداف و یا مقاصد پولشویی استفاده می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که نداشتن شماره یا شناسه ملی نباید به معنای انجام عملیات پولشویی از طریق آن حساب‌ها تلقی شود.

این نتیجه گیری بسیار اشتباه است و علاوه بر اینکه موجب تشویش اذهان عمومی می‌شود، می‌تواند تبعات منفی برای کشور و اقتصاد آن در پی داشته باشد. پولشویی ممکن است حتی از طریق حساب هایی که دارای شماره یا شناسه ملی هستند نیز انجام شود. بنابراین درخواست بنده از برخی اشخاصی که دارای اطلاعات کافی و دقیق نیستند این است از این گونه اظهار نظرهای جنجالی که ممکن است به اعتماد مردم به نظام بانکی کشور آسیب بزند، پرهیز کنند.
چرا برخی حساب‌ها فاقد شماره یا شناسه ملی هستند؟ اساسا" چرا باید حساب های بانکی در کشور وجود داشته باشد که فاقد شماره یا شناسه ملی باشند؟

این امر علل مختلف و متعددی دارد. به عنوان مثال برخی بانک ها و موسسات اعتباری مجاز که در راستای ساماندهی موسسات غیر مجاز اقدام به جمع آوری آن‌ها کرده اند، حساب‌های فاقد شماره یا شناسه ملی آن‌ها را نیز به ارث برده‌اند که در بسیاری از موارد،‌ دارندگان حساب های فاقد شماره هنوز برای تکمیل اطلاعات پرونده های خود به موسسات ادغام کننده رجوع نکرده‌اند. حدود نیمی از حساب‌های متعلق به اشخاص حقیقی ایرانی که فاقد شماره ملی هستند یعنی بیش از دویست هزار حساب، در همین گروه قرار دارند.

علت مهم دیگر این است که بسیاری از این حساب‌ها، راکد و غیر فعال هستند و دارندگان آن ها مدت‌ها است که به آن رجوع نکرده‌اند، وگرنه بانک ها و موسسات موظفند در اولین مراجعه شخص به بانک، اطلاعات حساب شخص را بر اساس مقررات ابلاغی از سوی بانک مرکزی تکمیل کنند.

به عنوان مثال، برخی اشخاص دارای حساب‌های متعددی هستند که قبل از الزام به اخذ شماره یا شناسه ملی در کشور افتتاح کرده‌اند، ولی شخص یا اشخاص مذکور طی این مدت به بانک مراجعه نکرده‌است تا اطلاعات خود را کامل کند و با دیگر حساب‌های خود کار می‌کند.

این حساب‌ها که از یک سو فاقد شماره یا شناسه ملی هستند و از سوی دیگر، دارای فعالیت نیستند هم در آماری که ارائه می‌شود، احصا می‌شود. لیکن مهم آن است که این حساب‌ها فعال نباشند و بانک ها و موسسات اعتباری، نقص مدارک و اطلاعات مشتریان را در اولین مراجعه آن ها درخواست کنند و ارائه خدمات بانکی را منوط به اخذ این اطلاعات از مشتریان کنند. دلیل دیگر، مربوط به اشخاصی است که سال‌ها است در کشور حضور ندارند. همچنین،‌ برخی از این حساب‌ها ممکن است مربوط به اشخاصی باشد که فوت کرده‌اند، لیکن وراث شخص مراجعه‌ای به بانک نداشته‌اند.