نگاه به شرق حاصل ناامیدی وزارت خارجه از برجام

گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا؛ تا مدتی قبل فضای سیاست خارجی ایران تنها دو نگاه را نمایندگی می‌کرد. گروهی با طرح ایده سازش و تسلیم همه‌جانبه در برابر غرب، تنها راه پیشرفت و توسعه را در تعامل بی‌چون‌وچرا با غربی‌ها جستجو می‌کردند. گروه دیگری نیز راه انزوا را برگزیده و به نام مقاومت و با رفتارهای آسیب‌زا روابط ایران با همه کشورهای جهان را دچار مخاطراتی کرده بودند. حال بررسی عملکرد وزارت امور خارجه در دوره پس از خروج آمریکایی‌ها از برجام بیانگر آن است که نگاه جدیدی در این وزارتخانه شکل گرفته و راهی برگزیده شده که بر اساس آن تعامل با غرب در سطح مطلوبی حفظ شده و  در عین حال  بر اساس رهنمودهای رهبر حکیم انقلاب نگاه ویژه‌ای به شرق و کشورهای منطقه وجود دارد. به مناسبت سفر «محمدجواد ظریف» به هند، خبرگزاری آنا در گفتگویی با «حسن هانی‌زاده» کارشناس امور بین‌الملل به نقد و بررسی سیاست جدید وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:

آنا:‌ سفر وزیر امور خارجه به هند و همچنان اظهارات ایشان در خصوص روند کند پیشرفت SPV و ضرورت همکاری با کشورهایی نظیر هند و چین را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هانی‌زاده: سفر آقای ظریف به هند یک فضای جدید در تعاملات بین ایران و کشورهای جنوب شرق آسیا گشوده که باید توجه ویژه‌ای به آن شود. هند یکی از شرکای سیاسی و تجاری ایران بوده و روابط تأثیرگذاری میان دو کشور وجود دارد. برای مثال هندی‌ها سرمایه‌گذاری هنگفتی در بندر چابهار انجام داده‌اند. همچنین همکاری‌های گسترده‌ای در حوزه نفت و انرژی میان تهران و دهلی‌نو وجود دارد. در نتیجه می‌توان گفت این کشور شریکی خوب و قابل اعتماد برای ایران است.

سفر وزیر امور خارجه به همراه هیئتی اقتصادی به هند نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران به دنبال یارگیری جدیدی در منطقه است که بتواند با تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی آمریکا مقابله کند. با توجه به این مسئله که اتحادیه اروپا همواره در تصمیم‌گیری‌ها تابع آمریکا بوده و مستقل از واشنگتن قادر به تصمیم‌گیری و عمل نیست، نگاه دستگاه سیاست خارجی ما به منطقه و شرق آسیا بسیار حائز اهمیت و سازنده خواهد بود. هند با توجه به ظرفیت بالایی که در حوزه اقتصاد، تکنولوژی و فناوری‌های پیشرفته می‌تواند جایگزین مناسبی برای غرب باشد.

در واقع از رهگذر همکاری با هند، چین و روسیه می‌توان اقتصادی منطقه‌ای را شکل داد که در آینده بتواند بدون تکیه بر همکاری غرب تحریم‌ها را خنثی و بی‌اثر کند.

گذار از دوران تعامل صرف، تقابل صرف

آنا:‌ سیاست جدید وزارت امور خارجه در نگاه ویژه به همسایگان و کشورهای قدرتمند شرق چگونه می‌بینید؟

هانی‌زاده: وزارت خارجه که پیش از این خیلی روی برجام حساب کرده بود، در حال حاضر به این نتیجه رسیده است که نمی‌توان روی اروپا به‌عنوان متحدی استراتژیک حساب کرد و آن‌ها خیلی پایبند به تعهدات خود نیستند. در نتیجه رویکرد جدیدی اتخاذ کرده و به‌جای غرب به سمت همکاری با کشورهای منطقه، شرق و جنوب شرق آسیا تمایل پیدا کرده است. کشورهایی مانند چین، هند، روسیه، ترکیه و حتی کرده جنوبی از جمله این کشورها هستند. سیاست خارجی ما به‌ویژه در حوزه اقتصادی باید نگاه ویژه به شرق داشته باشد و لازمه این امر برقراری تعاملاتی گسترده با هند و چین است. اتخاذ چنین سیاستی می‌تواند به شکست سیاست‌های ضد ایرانی آمریکا و شرکای اروپایی‌اش بینجامد.

روابط استراتژیک هند و آمریکا و تأثیر آن بر استقلال هند

آنا:‌ می‌دانیم که هند روابط استراتژیک سیاسی و اقتصادی ویژه‌ای با آمریکا دارد. این مسئله چه تأثیری بر روابط ایران و هند خواهد گذاشت؟

هانی‌زاده: هند ثابت کرده که سیاست‌های خود را بدون تبعیت محض از کاخ سفید اتخاذ می‌کند و با توجه به ظرفیت‌های ملی و روابط بین‌المللی‌اش از استقلال قابل‌توجهی در تعیین سیاست‌ها بر اساس منافع ملی برخوردار است. همچنین سیاست مستقل هند موجب شده است که خیلی زیر بار فشارهای آمریکا نرود و تبادل تجاری خود با ایران را در سطح قابل قبولی حفظ کند. در مسائلی مانند خرید سلاح از روسیه نیز شاهد بودیم که آمریکایی‌ها به‌شدت مخالف این امر بودند و حتی دهلی‌نو را تهدید به اعمال تحریم می‌کردند اما این کشور با توجه به پشتوانه خوبی که در عرصه اقتصاد و تکنولوژی دارد، بر اساس منافع ملی تصمیم گرفت تا این سلاح‌ها را خریداری کند و شاهد بودیم که ایالات متحده علی‌رغم تهدیدهای مکرر، تحریمی علیه هند اعمال نکرد.

آنا:‌ وزیر خارجه دانمارک امروز از اعمال تحریم اتحادیه اروپا علیه کشورمان سخن گفته است. این مسئله را چگونه می‌سنجید؟

هانی‌زاده: متأسفانه اتحادیه اروپا ثابت کرده است که سیاست مستقلی ندارد و در تصمیم‌گیری‌ها تابعی از واشنگتن است. این اتحادیه ظرف دو سال گذشته موضع شفافی در خصوص اجرای بندهای برجام اتخاذ نکرده و نمی‌توان چندان بر روی همکاری آن‌ها حساب کرد. این تحریم‌ها هم به بهانه‌های واهی و با برنامه‌ریزی‌های آمریکایی و صهیونیستی علیه کشورمان اعمال می‌شود و وزارت خارجه باید پاسخی مناسب به چنین مسئله‌ای داشته باشد.

آنا:‌ نگاه به شرق تا چه میزان می‌تواند حافظ منافع ایران در مقابل تحریم‌ها باشد؟

هانی‌زاده: کشورهای شرقی از ظرفیت بالایی در حوزه اقتصاد برخوردارند و می‌توانند به‌تدریج جانشین غربی‌ها شوند. ایران می‌تواند در حوزه اقتصاد بر دو موضوع تکیه کند. اول تولید داخلی و مدیریت جهادی و دوم جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همکاری با کشورهای مورد اطمینان نظیر هند، چین و روسیه. با سرلوحه قرار دادن این دو سیاست در کشور می‌توان اثر تحریم‌ها را بسیار کاهش داد و کشور را خوب و بدون مشکل اداره کرد.

انتهای پیام/4106/4095/