فضای بیانیه گام دوم انقلاب سراسر آینده‌نگری و امید است

به گزارش خبرنگار حوزه تشکل‌های دانشگاهی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، بیانیه گام دوم انقلاب توسط مقام معظم رهبری در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی منتشر شد؛ در این بیانیه که ابتدا به بیان پیشینه وقایع و تحولات 40 ساله انقلاب پرداخته شده و برای ادامه حیات انقلاب اسلامی پیشنهادهایی در هفت گام ارائه شده؛ بیش از 40 بار از کلمه جوانان استفاده شده است.

قطعا استفاده مکرر از کلیدواژه جوانان و مطالبه مقام معظم رهبری برای تحقق این بیانیه وظیفه قشر دانشجو به‌عنوان پیشران آرمان‌خواهی و مطالبه‌گری را سنگین‌تر از گذشته می‌کند.

به‌منظور بسط منویات مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب و همچنین مرور وظایف دانشجویان و تشکل‌های دانشگاهی، با سارا عاقلی، دبیر واحد سیاسی دفتر تحکیم وحدت گفتگویی داشته‌ایم که مشروح این گفتگو در ادامه آمده است.

آنا: آیا مخاطب بیانیه گام دوم صرفاً جوانان هستند یا سایر اقشار مردم را نیز شامل می‌شود؟

عاقلی: برای مخاطب‌شناسی بیانیه گام دوم انقلاب باید توجه کنیم که مخاطب این بیانیه همه ملت ایران هستند و همه کسانی که پیشرفت و حرکت روبه‌جلو برای کشور را از نقطه آغازین آن یعنی انقلاب اسلامی می‌بینند، به‌عنوان یک نقطه تحول مثبت می‌شناسند. اما مخاطب ویژه این بیانیه جوانان هستند که این مورد را در سلام ویژه رهبری به جوانان در این بیانیه می‌بینیم و هم فراتر از حالت‌های ظاهری، در مخاطب قرار دادن مستقیم که با جوانان انجام می‌دهند، این تخاطب دیده می‌شود.

بیانیه‌ای که سراسر آینده‌نگری و امید است و سراسر ناظر بر فضای پیش رو است، نمی‌تواند غیر از نگاه به جوانان باشد چرا که آن فضای پیش رو قرار است توسط جوانان رقم خورد. پس بی‌دلیل نیست که این نامه در مخاطب قرار دادن رسمی با جوانان است.

آنا: هسته اصلی و نقطه محوری بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی چیست؟

عاقلی: در مورد هسته اصلی این بیانیه هم می‌توان بیان کرد که هسته اصلی این بیانیه که در ابتدا هم به آن خیلی پرداخته می‌شود و نقطه محوری و نقطه ثقل گفتمان انقلاب اسلامی هم هست، این است که انقلاب یک کلیشه و فضای تکراری که انسداد داشته را شکسته و فضای نوینی را شروع کرده است و مقام معظم رهبری هم به آن اشاره کردند. «انقلاب اسلامی، کلیشه‌ها را شکست، دین و دنیا را در کنار هم دیده است.» انقلاب اسلامی در فضایی رقم می‌خورد که یک نظام دو قطبی در جهان وجود دارد. یکی از این نظام‌ها لیبرال‌دموکراسی سرمایه‌داری و یک نظام مارکسیستی است که ادعا شده غیر از این دو نظام نمی‌تواند وجود داشته باشد و همه دنیا در ذیل این دو تعریف می‌شوند و پیش می‌روند.

در چنین فضایی انقلاب اسلامی می‌گوید این دو قطبی می‌تواند نباشد و می‌توان از قطب‌های دیگر هم صحبت کرد و انقلاب اسلامی به‌عنوان قطب سوم ظهور پیدا می‌کند که این انقلاب هدف نوینی را کلید می‌زند.

آنا: انقلاب اسلامی به‌عنوان گفتمان سوم چه مطالب جدیدی را ارائه می‌کند؟

عاقلی: انقلاب اسلامی درواقع یک نظام سیاسی به‌ وجود می‌آورد که این نظام هم فضای دینی را حفظ می‌کند و هم فضای مردمی را دارد، یعنی جمهوریت و اسلامیت. از همه مهم‌تر اینکه ما در فضایی آمدیم که به تعبیر مقام معظم رهبری این پیوند را درحالی به‌ وجود آورده است که سرمشق و مدلی برای آن وجود نداشت.

اگر نظام اسلامی تقلیدی بود استقرار چنبن نظامی راحت‌تر بود اما این حرف نو زدن و شکستن فضای کلیشه‌ای خیلی اهمیت دارد، پس جمهوری اسلامی چند دو قطبی را شکست، یک دو قطبی لیبرال و مارکسیست بود و دیگری دو قطبی پرداختن به دین یا دنیا، این دو قطبی بیان می‌کند که نمی‌شود نظامی داشت که هم مسئله دین را مورد توجه قرار دهد و هم مسائل دنیوی را یا اینکه نظامی هم مردمی بوده و از بطن مردم برخاسته باشد و هم ناظر بر فضای اسلامی باشد.

جمهوری اسلامی با شکستن این دو قطبی‌ها خلاف آن را به جهانیان ثابت کرد. مقام معظم رهبری به یک درخشش اشاره می‌کنند. می‌گویند نخستین درخشش انقلاب پیوند جمهوریت و اسلامیت بود به این معنی که قطعاً دستاوردهای دیگر وجود داشته اما اولین و اصلی‌ترین و مهم‌ترین رکن که باعث شد سایر دستاوردها و پیشرفت‌ها در سایه آن اتفاق افتد پیوند جمهوریت و اسلامیت بود. کسی فکر نمی‌کرد بتوان هم از فضای مردمی سخن گفت و هم از فضای اسلامی و این موارد را با هم داشته باشیم. درحالی‌که ما معتقدیم نظام اسلامی نیاز به اراده مردم دارد که آن را بخواهند و به‌ وجود آورند.

آنا: نقش یا وظیفه دانشجویان در حفظ و حراست از دستاورد جمهوریت در نظام جمهوری اسلامی چیست؟

عاقلی: کار ویژه ما دانشجویان در حفظ این گوهر است که رهبری ظهور گوهر درخشان را اشاره کرده و باید حفظ کند. در مرحله بعد این گوهر را باید صیقل دهیم، یعنی پیوند جمهوریت و اسلامیت اگر غباری روی آن نشسته باشد، آن غبار را بزداییم.

در بخش برکات انقلاب هم به دو دستاورد ویژه اشاره می‌کند. اول اینکه انقلاب اسلامی به فضای استبداد و سلطنت پایان داد و مردم‌سالاری دینی را جایگزین دیکتاتوری کرد که این جایگزینی دستاورد بدیع اما دشوار بود که نتیجه هدایت الهی و اندیشه امام خمینی(ره) بود.

آنا: یکی از دستاوردهای مورد اشاره مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، مشارکت مردمی عنوان شده است، با توجه به اینکه تمرکز اصلی دفتر تحکیم وحدت نیز در سال 97 بر روی مسئله مشارکت بود، اهمیت مشارکت در بیانیه گام دوم را تشریح کنید؟

عاقلی: یکی از دستاوردهای مورد اشاره رهبری در این بیانیه مشارکت مردمی است. مشارکت در دو بخش استقرار و استمرار قابل بررسی است. خواست مردم برای تحکیم نظام اسلامی به دو صورت محقق می‌شود. اول مرحله تأسیس بوده که جایگزینی نظام مردم‌سالاری دینی به‌جای نظام‌های دیکتاتوری و استبدادی است. مقام معظم رهبری نیز از آن به‌ عنوان برکت اول یاد می‌کنند.

برکت دوم انقلاب به اوج رساندن مشارکت مردمی است که پس از پشت سر گذاشتن مرحله تأسیس، مرحله استمرار نظام شروع می‌شود. در این مرحله باید کشور به پیش رود. این مرحله هم با حضور مردم ممکن خواهد بود. رهبری مشارکت مردمی را به حضور در انتخابات تقلیل نمی‌دهند. این اشتباه بزرگی است که مشارکت مردم را در حد حضور در انتخابات تقلیل دهیم. البته حضور در پای صندوق‌های رأی لازم است اما کافی نیست.

آنا: آیا مشارکت مردمی ابعاد دیگری دارد؟ می‌توانید آن‌ها را تشریح کنید.

عاقلی: مقام معظم رهبری مشارکت مردمی را در چهار محور تشریح می‌کنند، اولین آن حضور در صحنه‌های سیاسی یا انتخابات است که رکن اصلی و مهم مشارکت مردمی در جمهوری اسلامی به‌شمار می‌رود؛ سه رکن دیگر نیز مقابله با فتنه‌های داخلی ، حضور در صحنه‌های ملی و استکبار ستیزی هستند.

خلاف آنچه برخی تصور می‌کنند مقابله با فتنه‌های داخلی با مشارکت مردم صورت می‌گیرد و به سرانجام می‌رسد نه توسط یک نهاد حکومتی با حتی نهادی نظامی.  مثال بارز آن فتنه 88 است که در 9 دی با حضور خودجوش مردمی و بدون سازماندهی خاص یا برنامه‌ریزی شده، فتنه 88 جمع شده و فیصله یافت.

همین مسئله است که به پرسش چگونگی ادامه حیات انقلاب اسلامی با همه دست‌اندازی‌هایی که به آن می‌شود، پاسخ می‌دهد؛ یعنی مشارکت مردمی در بزنگاه‌ها از جمله فتنه‌های داخلی سبب ادامه حیات انقلاب اسلامی شده است.

آنا: مشارکت مردمی در استکبارستیزی چگونه ممکن است؟

عاقلی: مشارکت مردمی در باب استکبارستیزی آخرین محور زیرمجموعه مشارکت در جمهوری اسلامی است، شاید این تصور شود که استکبارستیزی یک شعار آرمانی و پرشور ابتدای انقلاب بود که مطرح شده و تمام شد.

اگر ما وجهه مردمی را از استکبارستیزی بگیریم در حد شعار باقی می‌ماند اما استکبارستیزی در طول دهه‌ها به خواست و مدل‌های مختلف توسط مردم اتفاق افتاده است. در یک دهه با تسخیر لانه جاسوسی استکبار و بیرون کردن آن از کشور توسط دانشجویان رخ داد و توسط نهاد خاص نبود. سال‌های بعد با مقابله با تهاجم فرهنگی بود.

در دهه فعلی نیز مقابله با جنگ اقتصادی است که در هر یک از این موارد مقابله مردمی را اگر جدا می‌کردیم، استکبارستیزی از معنا تهی می‌شد چون این ملت هستند که بخواهند استکبارستیزی را ادامه دهند، هزینه آن را نیز می‌پردازند، با مقاومت‌شان و پیش می‌برند. اینکه ما بتوانیم در دهه پنجم انقلاب بدون اینکه در روزمرگی‌ها حل شده باشیم و بدون اینکه یک‌سری از آرمان‌ها فراموش شوند بر روی اصول بمانیم نشئت‌گرفته از ضریب مردمی است که استکبارستیزی دارد.

سخنان مقام معظم رهبری در این‌باره در بیانیه گام دوم انقلاب، بسیار جامع است و باید در این موضوع تأمل بیشتری شود. نمی‌توان از آن به‌ صورت سطحی گذشت. بیانیه گام دوم باید به‌ عنوان مانیفست ما در 40 سال دوم انقلاب قرار بگیرد و استفاده شود. دوری از فضای سطحی در این بیانیه ضروری است. فضای مردمی که مطرح شده است، بخشی از چند قسمت صحبت‌های مقام معظم رهبری بود. در بخش‌های دیگری از جمله بخش اقتصادی بیانیه نیز مردمی کردن اقتصاد و اینکه بخش‌هایی از اقتصاد که لزومی ندارد دست دولت باشد باید از تصدی‌گری دولت خارج شود، وجوه دیگری از مردمی کردن نظام اسلامی است. چه در فضای مشارکت و اقتصاد و چه در فضاهای دیگر برای پرداختن عمیق به مشارکت مردمی باید مطالعات بیشتری صورت گیرد.

انتهای پیام/4115/ن