اینک اسطوره‌ها

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، گویا، همه جهانیان پذیرفتند که «اندیشه آینده» بدون «نگاه گذشته»، نضج نخواهد گرفت. از آنجا که علم، «هنر زندگی» است، جملگی تائید می‌کنند که در این زمانه پیشرفت، باید هنرمندانه بیندیشند و  هنرمندانه‌تر عمل کنند.

بنابراین وام گرفتن از گذشته، کسر شأن هیچ‌کس نیست و فقط لازم است با رؤیاهای آینده رنگ‌آمیزی شود و تمام. اسطوره‌ها، از ضمیر آرزومندی انسان در گرفته شده‌اند و همین است که ماندگارشان کرده است. تا جایی که می‌شود ادعا کرد بدون اسطوره، شمایل امروزی این روزگار، لطف و یا ملاحتی ندارد.

از این‌ها گذشته، خلاقیت و نوآوری، قوت غالب ذهن آدمیان قرن حاضر است. یکی از آبشخورها و معادن آن هم، بی‌شک گذشته و اسطوره‌های مرتبط با آن است. پس مادام که انسان به نوآوری، دچار است، اسطوره‌ها نیز دست از گریبانش بر نخواهند داشت.

البته شیرینی چنین شرایطی، دشواری‌ها و ناممکن‌ها را آسان و روان می‌کند و آن‌طور که می‌توان دید، همه‌چیز به نفع زیبایی و دگرگونی زیباشناسانه در حرکت است. فناوری، از طبیعت دائماً الهام می‌گیرد، طبیعت نیز به انسان، گاه‌گاهی رمز رموزش را الهام و القا می‌کند.

تلفیق رؤیاگونه این  بده‌بستان‌ها، در روزگار ما، نامش شده است «انیمیشن» در سرزمین انیمیشن، اسطوره‌ها، نو می‌شوند، دوباره جان می‌گیرند، به مدد مردم می‌آیند و پیروزمندانه به دل تاریخ بازمی‌گردد. در این «منحنی منفی» (negative curvature) که بازگشت هنرمندان به گذشته است، رؤیاها، خواسته‌ها، آرزوها، داشته‌ها، تجربه‌ها و خلاقیت‌های انسانی بروز و ظهور می‌کند و زندگی را هنرمندانه‌تر.

پس حکمی نارواست اگر به چنین میدانی، نگاهی می‌اندازیم. از سوی دیگر، اتصال وجوه نرم و سخت فناوری، در هر جامعه‌ای منوط به تغذیه‌ای است که صنعت آن جامعه از فرهنگش دارد به بیان روشن‌تر فناوری‌های نرم و فناوری‌های سخت، از حیث اتصال هسته مرکزی، بایستی به تناظری رسیده باشند؛ تا هم‌بافت و دارای اثرگذاری مثبت تلقی شوند. فقدان چنین تناظری در هر جامعه‌ای، منجر به شکست پروژه‌های صنعتی می‌شود.

شکست، نه از آن حیث که منجر به نتایجی عینی نمی‌شود؛ بل از آن بابت که نتایج عینی، وارد بعد انضمامی جامعه به معنای چفت و بست حقیقی با روح آدمیان آن جامعه نمی‌شود.

پس، بدیهی است که دیالکتیک عناصر فرهنگی و عناصر صنعتی، می‌تواند از حوزه‌های مهم مطالعاتی علوم انسانی تلقی شود. در این میان اسطوره‌ها و افسانه‌های یک فرهنگ، در ایجاد قوام و تداوم عناصر فرهنگی، نقشی بنیادی ایفا می‌کنند.

بر این منوال آنچه مورد توجه باید باشد، غنا و ماندگاری صنعت انیمیشن در تناسب و اتصالی است که با دانش اسطوره‌شناسی در یک فرهنگ و جامعه خاص دارد. در اینجا و در این شماره از ویژه‌نامه دانش‌بنیان سعی شده است اسطوره‌ها در نسبتی که با صنایع فرهنگی و به‌خصوص صنعت انیمیشن دارند، بررسی و مرور شوند.

امید این شماره توجه دادن به رویکرد و بازخوانی دوباره اسطوره‌ها در صنعت انیمیشن ایران است. چراکه به ظرفیت سترگی که در برکشیدن از اسطوره‌های قدیمی در قالب‌های نوین تصویری موجود است، یقین داریم. این یقین از کجا حاصل می‌شود؟ نگاهی گذرا به داستان‌های کهن ایران همه‌چیز را آشکار می‌کند.

*مشاور معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و دبیر ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان 

انتهای پیام/4021/پ