بازنمایی کارکردهای اجتماعی روحانیت در «سرّ دلبران»

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا،محسن محمدی-گاهی پیش آمده که یک کارگردان چنان اثر نمایشی قابل اعتنا و درخور توجهی ساخته که آثار بعدی اش را با آن اثر شاخص قیاس کنند و نمره قبولی دهند یا مهر مردودی بزنند. «صاحبدلان» به عنوان یک سریال مناسبتی ماه مبارک رمضان، اثری شاخص، ممتاز و ماندگار است در کارنامه حرفه ‌ای محمدحسین لطیفی و طبیعی به نظر می‌ رسد که سایر آثار تلویزیونی این کارگردان را با آن بسنجند و در مقام مقایسه برآیند. بر مبنای این معیار، «سر دلبران» یک سریال خوب اما نه عالی همچون صاحبدلان است. لطیفی با ساخت صاحبدلان چنان انتظارات را در زمینه تولید مجموعه ‌های مناسبتی از خود بالا برده که چه مخاطبان عام و چه منتقدان، کاری در سطح این سریال شاخص از او طلب کنند و انتظار داشته باشند. با این حال، در زمانه‌ای که سطح کیفی سریال های ماه رمضان تلویزیون به طور کلی افت کرده و پایین آمده، مجموعه نمایشی سر دلبران یک اثر استاندارد و مقبول است.

سریال سر دلبران از چند منظر قابل واکاوی و مداقه است. لطیفی با قهرمان اصلی سریالش که روحانی جوانی به نام «سیدسلیم» است، سعی در بازنمایی کارکردهای اجتماعی قشر روحانیت در جامعه و زندگی آحاد مردم دارد. سلیم که در اثر مشکلات خانوادگی و به دنبال مهاجرت، امام جماعت مسجد کوچکی شده است در ارتباطی تنگاتنگ با مردم محله، غمخوارشان شده و سعی در کمک و امدادرسانی به آنها دارد. روحانی سریال سر دلبران از جنس مردم است و شبیه خودشان. انسانی است که خود نیز می‌ تواند اشتباهاتی داشته باشد و در نتیجه، نگاه از بالا به پایین به کسی ندارد. او نه ادعایی دارد و نه خودش را تافته جدا بافته ای از مردم می داند. آمده تا در کنار مردم باشد، نه فقط از وجه مذهبی که در تمام ابعاد و زوایای زندگی.

این چنین است که روحانی جوان همانگونه که جایگاه رفیعی در میان مردم کوچه و بازار پیدا می‌کند، دشمنانی را نیز برای خویش می‌تراشد که او را با چالش‌ هایی مواجه می ‌سازند. از سوی دیگر، لطیفی به نیت مردمی نشان دادن روحانی سریال خود، به گذشته او نیز نقب می‌‌زند و به مسائل شخصی و زندگی خانوادگی‌اش ورود می ‌کند.

سیدسلیم به مانند همه آدم هایی که در اطراف‌مان می بینیم در زندگی شخصی مشکلاتی دارد که در رفع و رجوع برخی از آنها ناتوان است. همه این عوامل دست به دست هم می‌ دهد تا کاراکتر اول سریال سر دلبران برای مخاطبان ملموس و باورپذیر باشد و تصنعی به نظر نرسد. رابطه میان سیدسلیم و مردم و مریدانش دو سویه است و متقابل؛ همانگونه که روحانی جوان سعی در بازکردن گره از مشکلات مردم دارد، اهالی محل هم در تنگناها و عسرت ها به یاری او می شتابند و متقابلا مددرسانش می‌ شوند. در مجموع و از یک منظر کلی، سریال تا حدود زیادی توانسته کارکردهای اجتماعی قشر روحانی را به نمایش بگذارد بدون آنکه به ورطه تکرار و شعارزدگی بیفتد.

نقش روحانی جوان را برزو ارجمند بازی می‌ کند که اتفاقا پیش از این سریال نیز در مجموعه «معراجی ‌ها» ایفاگر کاراکتر روحانی بوده است. جالب آن که، در اثر هدایت های درست لطیفی و البته توانایی ‌های بالفطره ارجمند، این دو روحانی شباهت چندانی به هم ندارند و برزو ارجمند به نوعی خود را تکرار نمی کند. هر چند روحانی سریال سر دلبران هم به مانند مجموعه معراجی‌ها، رگه ‌هایی از طنز و بذله گویی را در گفتار و رفتار خود دارد اما شمایلی متفاوت از قشر روحانیت را به نمایش می‌‌گذارد. سیدسلیم همانقدر که می‌‌تواند شوخ و بذله گو باشد در عین حال قادر است دغدغه مند و غمخوار مردم هم به نظر برسد.

دیگر نقطه قوت سریال سر دلبران استفاده هوشمندانه از جذابیت‌‌های لوکیشن‌هایی است که تصویربرداری در آنها انجام شده. لطیفی قصه سریال خود را در بافت سنتی و زیبای شهر یزد روایت می کند تا از معماری جذاب و چشم نواز آن نهایت بهره را ببرد.

چیدمان و روایت داستانک‌های جذاب به موازات قصه اصلی، سریال سر دلبران را به یک اثر چند وجهی تبدیل کرده است. هر چند طراحی برخی از کاراکترها از جمله خلیل، عموی سیدسلیم با بازی فرخ نعمتی کمی ثقیل و غیرملموس از آب درآمده است اما در مجموع، شخصیت ها واقعی به نظر می رسند. حسین حسنی در مقام نویسنده فیلمنامه سریال، آدم‌هایی متعلق به همه اقشار و نحله‌های فکری متفاوت را به عنوان کسانی که به مسجد رفت و آمد دارند خلق کرده است تا هم به مسجد وجوهی همه جانبه بدهد و هم مخاطبان قشر روحانیت را همه مردم با هر فکر و سلیقهای معرفی کند.

حضور و نقش آفرینی بازیگران مجرب و آزمون پس داده‌ای همچون محمد کاسبی، جهانبخش سلطانی، جعفر دهقان و رابعه مدنی از دیگر جذابیت ‌های سریال سر دلبران است. ضمن آن که، زنان نیز نقش پررنگی در اتفاقات و سیر داستانی سریال دارند، چه در بخش کلی و چه در زندگی شخصی و خصوصی روحانی جوان.

هر چه هست، تماشای دوباره سریال سر دلبران از شبکه  آی فیلم با وجودی که زمان چندانی از نمایش اولیه آن نمی گذرد می تواند برای مخاطبان این شبکه همچنان جذاب باشد. سر دلبران یک مجموعه نمایشی تواناست که از ویژگی‌های منحصر به فردی بهره می‌برد.

 انتهای پیام/4104/