وحدت شیعه و سنی از چه زمانی آغاز شد؟/ وقتی نایب خاص امام زمان (عج) هم به مقدسات اهل سنت احترام می‌گذاشت

به گزارش خبرنگار حوزه معارف اسلامی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، اسلام مسلمانان را امت واحده خوانده است، «و إنّ هذه أُمّتکم أُمّة وحدة و أنا ربّکم»؛ و مؤمنان برادر یکدیگر معرفی شده‌اند، «انما المؤمنون اخوة فأصلحوا بین اخویکم». بنابراین اختلاف در پاره‌ای از مسائل مانع اخوت اسلامی و وحدت مسلمانان نمی‌شود؛ وقتی اسلام به مسلمانان سفارش می‌کند که با پیروان ادیان آسمانی و مکاتب دیگر بشری با عدل و مسالمت رفتار شود و آنان را به مشترکات توجه می‌دهد به‌طریق‌اولی وحدت و مدارا بین مسلمانان با مذاهب مختلف دارای اهمیت ویژه‌ای است.

وحدت به‌عنوان یکی از عوامل اصلی دستیابی به اقتدار جهان اسلام از صدر اسلام تاکنون در نزد مسلمانان واقعی و آگاه امری مسلّم و تردیدناپذیر بوده است. در سایه وحدت و برادری اسلامی است که عزت و عظمت جامعه اسلامی می‌تواند جلوه کند و مشکلات فراروی مسلمانان حل شود. بدون شک رسیدن به وحدت اسلامی نیازمند عبور از موانع سخت داخلی و خارجی است که با ایجاد بسترهای فکری، فرهنگی، رسانه‌ای و سیاسی در فضای کشورهای مسلمان می‌توان به این مهم دست یافت.

در شرایطی که دشمنان اسلام تمام تلاش خویش را برای مبارزه و مقابله با اسلام به کار بسته و آشکارا این دشمنی را اعلام می‌کنند؛ تأکید بر مسائل اختلافی و تفرقه میان صفوف مسلمانان منطقی نیست. در زمانی که مسلمانان می‌توانند با توجه به جمعیت بیش از یک میلیارد نفر و منابع و امکاناتی که در اختیار دارند، به‌عنوان یک قدرت تأثیرگذار در صحنه بین‌المللی مطرح باشند، پرداختن به اختلافات و مسائل تفرقه‌انگیز نتیجه‌ای جز به هدر رفتن سرمایه‌ها و استفاده دشمن از این اختلافات، نخواهد داشت.

وحدت در گذر زمان

با مراجعه به تاریخ اسلام می‌توان شواهد فراوان عملی از وحدت و همگرایی و ثمرات آن در بین مذاهب اسلامی یافت که  می‌تواند به‌عنوان اسوه و نمونه، چراغ راه آینده در رفتار و گفتار مسلمین باشد.

سیره حضرت علی (ع) بهترین الگو و اسوه برای برقراری اخوت و وحدت اسلامی است. ایشان برای حفظ وحدت مسلمانان نه‌تنها از حقوق خویش گذشت، بلکه از همکاری با مخالفان خود نیز به مدت 25 سال دریغ نکرد. روش و منشی که از سوی اهل‌بیت (ع) همیشه اجرا شد.

بارزترین جلوه‌های وحدت‌گرایی ائمه را می‌توان در رفتار و گفتار امام صادق (ع) جستجو و موردمطالعه و مداقه قرار داد. سیره و برخورد امام صادق (ع) با اهل سنت کاملاً برادرانه و صـمیمانه بوده است. ایشان همه مسلمانان را فرزند اسلام و برادر یکدیگر می‌خواند. حضرت در برخورد با عامه مسلمان‌ها، شیعه را به‌عنوان فرقه‌ای که قرائتی خاص دارند، جدا نکرد و بحث تبیین اسلام را مـبنای کار خود قرار داده بودند و همه مسلمانان از وجود ایشان استفاده می‌کردند؛ ازاین‌رو، امام صادق (ع) غیر از مقام امامت و هدایتی که برای شیعیان داشته، منشأ خیری برای تمام مسلمین بوده است. بسیاری از شاگردان حضرت و راویانی که تعداد آن‌ها بیش از 4 هـزار نفر ذکر شده است، جزو اهل سنت بوده‌اند. منزل امام محل رفت‌وآمد بزرگان اهل سنت بود و ایشان در آن زمان مرجعی برای حل مشکلات آنان به شمار می‌رفت. توصیه‌های فراوانی از آن حضرت نسبت به برادران اهل سنت وجود دارد که به آن‌ها تذکراتی داده و روش‌های نادرستشان را متذکر شده‌اند.

وحدت و تقیه، شیوه ائمه و نواب خاص امام زمان (عج)

حسین بن روح نوبختی، سومین نایب از نواب اربعه امام مهدی (عج) است که به مدت ۲۱ سال در دوران غیبت صغری، نیابت خاصه آن حضرت را بر عهده داشت. او از اصحاب امام عسکری (ع) و از یاران نزدیک نایب دوم در بغداد بود. محمد بن عثمان در واپسین روزهای حیات خود، حسین بن روح را به دستور امام زمان، جانشین خود کرد. پس از مدتی در ۵ شوال ۳۰۵ قمری، اولین توقیع از سوی حضرت مهدی (عج) در تأیید حسین بن روح صادر شد.

رواج و بقای مذهب شیعه امامیه با تقیه انجام پذیرفته است. حسین بن روح با تکیه بر تقیه در مسیر وحدت حرکت می‌کرد به همین جهت این نائب خاص امام زمان (عج) حتی در برخی موارد خلفای راشدین را نیز تأیید کرده است. به‌عنوان نمونه در ... آمده است حسین بن روح در مجلسی عمومی که شیعه و سنی حضور داشتند، درباره جانشین حضرت رسول (ص) سؤال می‌کنند، در جواب می‌فرماید: «أَلصحیحُ عِنْدَنا أَن الْخَلیفَةَ بَعْدَ رسُولِ الله، أَبُوبَکرٍ!»؛ نزد ما به نظر صحیح، بعد از رسول خدا (ص) ابوبکر خلیفه است».

نایب خاص امام (عج) تقیه می‌کرد، چنانکه بعد از امام حسین (ع) نیز هیچ‌کدام از ائمه (ع) خیال خروج را نمی‌کردند و حتی امام هادی و عسکری (ع) هم زندان رفتند.

رفتار و نحوه برخورد حسین بن روح با مسئله وحدت ازاین‌جهت دارای اهمیت است که او نایب خاص امام زمان (عج) و از آخرین افرادی بود که به‌صورت مستقیم با امام عصر در ارتباط بود.

نام‌گذاری هفته وحدت نقطه عطف در تقریب مذاهب اسلامی

در چندین سال اخیر بزرگانی از هر دو مذهب شیعه و سنی در جهت پا گرفتن وحدت بین مذاهب اسلامی کوشیده‌اند. افرادی چون آیت‌الله بروجردی، حضرت امام خمینی (ره)، علامه شرف‌الدین، سید جمال‌الدین اسدآبادی، امام موسی صدر از میان شیعه و شیخ شلتوت و دیگران از بین اهل سنت را باید نام برد که در عرصه شکل‌گیری وحدت بین مسلمانان گام‌های مؤثری برداشته‌اند.

۱۲ ربیع‌الاول، سالگرد ولادت پیامبر اکرم (ص) بنا بر روایات اهل سنت و ۱۷ ربیع‌الاول، تاریخ ولادت حضرت محمد (ص) بنا بر روایات شیعه است. فاصله یک‌هفته‌ای میان این دو روایت که منشأ برخی اختلافات و افتراقات بیت شیعیان و اهل تسنن بود با ابتکار و خلاقیتی از سوی آیت‌الله خامنه‌ای در سال  1356 و در دوران تبعید ایشان به‌عنوان هفته وحدت مطرح شد. نخستین بار با حضور و ابتکار آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۵۶ در سیستان و بلوچستان به مناسبت هفته وحدت جشن برگزار شده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام خمینی (ره)  فاصله میان 12 تا 17 ربیع‌الاول در ۶ آذر سال ۱۳۶۰ شمسی به‌صورت رسمی به‌عنوان هفته وحدت نام‌گذاری شد.

پرواضح است که وحدت اسلامی در بین فِرق مختلف،  به معنای دست برداشتن از اعتقادات مذهبی نیست. کسی از وحدت اسلامی این انتظار را ندارد که از میان مذاهب اسلامی یکی انتخاب شود و سایر مذاهب کنار گذاشته شود. بلکه منظور از وحدت شیعه و سنی کنار گذاشتن مسائل اختلافی و تکیه بر مشترکات و مبنا قرار دادن آن‌ها در تعامل با یکدیگر و در مسائل مربوط به جهان اسلام و صحنه بین‌المللی است. به‌گونه‌ای که مسلمانان فارغ از اختلافات و با پرهیز از تفرقه در مسائل جهان اسلام همسو و هم‌جهت حرکت کنند تا در نتیجه این حرکت اسلام و مسلمین از آسیب مستکبران نجات یافته و عزت یابند.

انتهای پیام/4028/پ