نسبت منافع ملی و مسئولیت‌های فراملی نظام جمهوری اسلامی ایران

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دین اسلام برای خود رسالت جهانی قائل است و بر اساس باورهای اسلامی روزی عالم گیر خواهد شد؛ جهان گیری اسلام بدین معناست که اسلام دینی برای همه زمان‌ها، مکان‌ها و انسان‌ها است. دلایل این ادعا  شامل آیین فطری، دین کامل و دعوت جهانی می‌شود.

۱) آیین فطری: اسلام در هماهنگی کامل با فطرت انسانی است و دینی است که جهانی می‌اندیشد.

۲) دین کامل: در سلسله مراتب ادیان الهی تکامل شرایع رخ داده است و کامل‌ترین شریعت با ظهور آخرین پیامبر ارائه شده است؛ اسلام برنامه‌ایی جامع برای تمام نیازهای بشری دارد.

۳) دعوت جهانی: پیامبر اسلام از همان ابتدا داعیه جهانی داشت و سایر تمدن‌های بزرگ آن زمان را به اسلام دعوت کرد.

رویکردهای جهان گرایی اسلامی:

۱) رویکرد ضد اصلاح (ویران گر): این برداشت وسیله‌های نامشروع ایجاد تباهی را به عنوان مقدمه هدف مشروع توجیه می‌کند و مخالف هرگونه اصلاح است.

۲) رویکرد منفعل: این رویکرد غیرفعال معتقد به عدم تکلیف در قبال مسائل داخلی و بین‌المللی است و تنها وظیف منتظران امام زمان(عج) را دعا برای ظهور آن حضرت می‌داند.

۳) رویکرد فعال: اصلاح جویی و مبارزه دائم با فساد از مختصات این رویکرد است که این موضوع مسلمانان را در حال یک انقلاب فکری مداوم، اصلاح طلبی جاودان و پیگیری مبارزه با فساد نگه می‌دارد.

۴ نظریه این رویکرد عبارت‌اند از:

الف) نظریه ملی گرایی اسلامی: مولفه های این نظریه عبارت‌اند از:

قبول نظام دولت ملت که هرچند عادلانه نیست ولی مقابله با آن هزینه های زیادی دارد.

پذیرش سیستم حاکم بر نظام بین‌الملل

در پیش گرفتن رشد ملی هماهنگ با عرف حاکم بر بین‌الملل

هزینه کردن منافع ملی در درون مرزهای داخلی

ب) نظریه واقع گرایی: در این نظریه تثبیت اوضاع داخلی مقدم به انجام مسئولیت‌های فراملی است و پس از نیل به اهداف داخلی می‌توان وارد مرحله مخاصمه با نظام جهانی ظالمانه شد.این رویکرد طرفدار حرکت انقلابی در داخل و تفاهم در عرصه جهانی است.

ج) نظریه آرمان گرایی: در این رویکرد که به نظریه آتش فشان نیز معروف است، نظام موجود جهانی به طور کل نفی شده و پذیرش قوانین موسسات وابسته به چنین نظامی مردود شمرده میشود. این نظریه معتقد است باید در یک درگیری مستمر تا جایگزینی یک نظام مبتنی بر ارزش های اسلامی در جهان، به حرکت تهاجمی ادامه میدهد.این رویکرد را میتوان معرف اندیشه صدورمطلق انقلاب به عنوان وظیفه اصلی دولت تلقی کرد.

د) نظریه ام‌القری: این رویکرد بیان می‌دارد که جهان اسلام یک امت است و عامل وحدت آن مرکزیت رهبری است. کشوری که امکان رهبری کل امت را داشته باشد به عنوان ام القری شناسانده می‌شود؛ ملاک این امکان نه موقعیت سوق الجیشی و امثال آن، بلکه تحقق ولایت است. این دیدگاه بیان می‌کند که مصالح امت اولویت دارد مگر این که هستی ام القری تهدید شود که در این صورت حفظ آن نه تنها بر مردم ام القری بلکه بر همه امت واجب است. این دکترین قائل به این است که در تزاحم بین اهداف و مسئولیت‌های برون مرزی با منافع ام القری باید به رفع نیازهای آن اندیشید نه صدور انقلاب.

*نرگس خان گل‌زاده ؛ مدیرمسئول نشریه فرهیختگان و کارشناس علوم سیاسی

انتهای پیام/4084