صنایع دستی نقش بسزایی در مسیر توسعه اقتصادی کشور دارد

حجت‌اله مرادخانی در گفتگو با خبرنگار حوزه فرهنگی و هنری گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، با اشاره به فرا رسیدن 20 خرداد روز جهانی صنایع دستی اظهار کرد: صنایع دستی و هنرهای سنتی در دنیای امروز با وجود تحولات شگرفی که در زمینه دانش و فناوری‌های نوین صورت گرفته، یکی از مؤلفه‌ و عرصه‌های مهم و مورد توجه کشورهای مختلف است.

وی افزود: این اهمیت تا آنجاست که در سال‌های آغازین هزاره سوم، «سازمان یونسکو» کنوانسیونی جهانی برای پاسداری و حفاظت از میراث‌های معنوی بشری (2003) پایه‌گذاری کرد و یکی از پنج دسته اصلی این مواریث بشری هنرهای سنتی و صنایع دستی است؛ از سوی دیگر بسیاری از کشورها در روندهای توسعه اقتصادی و اجتماعی خود، سهم جدی برای این هنرهای بومی قائل هستند.

استاد دانشگاه علم و فرهنگ بیان کرد: توجه ویژه اقتصادهای توسعه‌یافته دنیا و کشورهای صنعتی بزرگ به عرصه صنایع فرهنگی و خلاق و سرمایه‌گذاری جدی کشورهای در حال توسعه در این مسیر، نشان‌دهنده نقش استراتژیک عرصه‌هایی مانند صنایع دستی و هنرهای سنتی در دنیای امروز است؛ در کشوری با پیشینه غنی فرهنگی مانند ایران، صنایع دستی و هنرهای سنتی از متنوع‌ترین عرصه‌های هنر ایران محسوب می‌شوند که نقش تعیین‌کننده‌ای در انتقال سنت‌های هنری و آئین‌های فرهنگی بومی به نسل‌های امروز ایفا کرده‌اند.

مرادخانی گفت: صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران در کنار ارزش فرهنگی هنری بالا، حائز نقش بسزایی در مسیر توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور به‌ویژه در مناطق روستایی و شهرهای دور از مرکز و به طور کلی نواحی کمتر توسعه‌یافته کشور دارد؛ ظرفیتی که اگر با نگاهی واقع‌بینانه و به‌دور از اغراق‌های مدیریتی به آن نگاه شود، قابلیت‌های بسیاری برای حرکت به سوی توسعه پایدار و ایجاد عدالت اجتماعی در کشور خواهد داشت.

وی با بیان اینکه تحلیل‌گران توسعه بر این باور هستند که شکل‌گیری توسعه پایدار در یک جامعه ناشی از دو مقوله است، گفت: نخست، برطرف کردن شکاف‌های میان لایه‌های توسعه‌یافته (غنی) و توسعه‌نیافته (فقیر) جامعه بوده و دوم، دستیابی به ظرفیت‌های بالا در حوزه رشد اقتصادی جامعه و برخورداری یکسان همه اقشار از بهبود شرایط رفاه اجتماعی، بهداشت و معیشت خانوارهاست. این موارد از ضرورت‌های مهم ایجاد توسعه و گام برداشتن در مسیر پایداری آن در همه سطوح جامعه است.

ایجاد شغل در صنایع دستی با کمترین میزان سرمایه ممکن است

این پژوهشگر صنایع خلاق عنوان کرد: با کمی تأمل در خصوص قابلیت‌های صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران، مبرهن است که این عرصه به سبب ویژگی‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، قابلیت خوبی برای تسهیل‌سازی این روندها دارد؛ ایجاد شغل در صنایع دستی با کمترین میزان سرمایه ممکن بوده و داشته اصلی در این نوع از کسب و کارهای بومی، دانش فنی و مهارت‌های تخصصی آن است که در بسیاری مناطق کشور به صورت سینه به سینه و درون خانوادگی آموزش داده می‌شود.

مرادخانی ادامه داد: صنایع دستی، کسب و کاری ارزنده است که می‌تواند به‌صورت خانگی انجام شود و یا فضای کارگاهی کوچکی را به خود اختصاص دهد. در زمینه محصولات تولید شده این هنرها هم باید گفت با توجه به اینکه ارزش اصلی آن‌ها ناشی از خلاقیت به‌کار رفته در هر اثر بوده، دارای ارزش افزوده بالا و قابل توجهی است و در صورتی که بازارهای داخلی آن به‌درستی شناسایی و مدیریت شود، یک تولید ملی و کالای فرهنگی مورد استفاده اقشار مختلف جامعه محسوب می‌شود.

وی تصریح کرد: فعالیت صنایع دستی موجب اشتغال و بهبود معیشت خانواده‌ها در محیط‌های روستایی و شهرهای کوچک شده است و به مرور می‌تواند از گسترش شکاف‌های اجتماعی جلوگیری کند؛ از سوی دیگر به دلیل ایجاد چرخه اقتصادی و برخورداری نواحی کمتر توسعه‌یافته کشور، زمینه‌های مناسبی برای بهبود رفاه اجتماعی، معیشت و اقتصاد خانواده‌ها مهیا می‌کند.

این مدرس دانشگاه افزود: از منظر دیگر توسعه در هر جامعه‌ای بر سه رکن اساسی استوار است که شامل سرمایه‌های اجتماعی، انسانی و مالی بوده و صنایع دستی و هنرهای سنتی به سبب داشتن سرمایه‌های انسانی بومی در سطح کشور قابلیتی بالقوه برای تحقق پایدار روند توسعه در کشور و ارتقای سطح حیات اجتماعی در اقصی نقاط ایران است.

مرادخانی تأکید کرد: در آغاز هفته صنایع دستی باید گفت که با وجود نقش ارزنده صنایع دستی و قابلیت‌های متنوع، متأسفانه شرایط این حوزه در ایران چندان مطلوب نیست و چالش‌های بسیاری پیش روی آن قرار دارد؛ معضلاتی که از بازارهای فروش داخلی و خارجی گرفته تا مواد اولیه و ملزومات تولید را شامل می‌شود و مشکلات و چالش‌های حقوقی این عرصه نیز در ماه‌های اخیر این شرایط را دشوارتر کرده است و مصداق آن را می‌توان در پیشنهاد حذف معافیت مالیاتی فعالان این حوزه از سوی دولت دید.

وی خاطرنشان کرد: هیجانات مدیریت کلان این حوزه در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، عدم برنامه مدون و با قابلیت اجرا شدن آن‌ها نیز شرایط را دشوارتر و پیچیده‌تر کرده است؛ چالشی که رفع آن در شرایط خطیر امروز کشور ضرورتی غیرقابل انکار است و بازی با آمار و ارقام صرف بدون حرکتی پویا و رو به جلو، نتیجه‌ای جز پیچیده‌تر کردن این کلاف سردرگم مدیریتی نخواهد داشت و دود آن به چشم این هنر صنعت کهن و چندهزار ساله کشورمان خواهد رفت؛ مقوله ای که متأسفانه همطراز با قابلیت‌های بالای صنایع دستی برای ایجاد توسعه در کشور، تبدیل به تراژدی غمناکی برای این حوزه شده است.

انتهای پیام/4118/