در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
آنا گزارش می‌دهد؛
کشور در خطر پیری جمعیت/ وقتی دولت برنامه‌ای ندارد
به عقیده اکثر کارشناسان، جمعیت مؤلفه حیات‌بخش کشور است و ایران به سمت پیری می‌رود.
به گزارش خبرنگار حوزه زنان و خانواده گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، جمعیت از مؤلفه‌های قدرت و تأمین‌کننده نیروی پیشران کشور است؛ مانند خون در رگ‌های کشور جاری است. سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه جمعیت لازم است ولی همان‌طور که افزایش بی‌برنامه جمعیت خطرآفرین است کاهش نابجا جمعیت هم خطرات بدتر و دنباله‌دارتری دارد؛ بنابراین لازم است از مؤلفه حیات‌بخش و راهبردی کشور؛ جمعیت، مراقبت کرد تا برنامه‌ریزی‌های غلط آن را به بیراهه نکشد.
نقش جمعیت بر دولت
دولت‌ها برای اداره کشور نیاز به نیرو دارند و اگر کشوری به لحاظ جمعیتی وضعیت مطلوبی نداشته باشد ناگزیر از اجرای برنامه‌های خود خواهد بود. شاید بتوان گفت هویت و اصل وجودی هر کشوری متوقف بر وجود جمعیت مطلوب آن کشور است به همین جهت جمعیت بر حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی اثرگذار است و شرط لازم برای ریل‌گذاری سیاست‌های کشور نگاه صحیح به مسئله جمعیت است.
تاثیر سیاست بر جمعیت
برنامه‌ریزی در حوزه جمعیت با توجه به اهمیت آن کار سخت و حساسی است. همچنین به گفته کارشناسان تغییرات جمعیتی سه دهه طول می‌کشد بنابراین کنترل جمعیت پیچیده است. زمان‌بر بودن تأثیر سیاست‌های جمعیتی باعث شده تأثیراتش آنی نباشد. ممکن است تأثیرات سیاست‌های جمعیتی ده سال بعد مشخص شود. بعضی از سیاست‌های جمعیتی شبیه به اتوبان یک‌طرفه هستند چراکه بعضی از تصمیم‌های اشتباه جمعیتی بعد از چند سال دیگر قابل جبران نیستند.
نرخ باروری چقدر است؟
یکی از شاخص‌های مؤثر در برنامه‌ریزی جمعیت، نرخ باروری است. باروری زیر حد جانشینی به آن سطح از باروری می‌گویند که در درازمدت برای بقای نسلی جامعه ناکافی است. بنابراین اشتباه در سیاست‌گذاری نرخ باروری یکی از اتوبان‌های بی‌بازگشتی است که کشور را در مسیر پیری جمعیت قرار می‌دهد. در سرشماری سال ۱۳۸۵ میزان کلی باروری 1.8 که کمتر از حد جانشینی است؛ اعلام شد و پس‌ازآن نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰ که نرخ باروری را معادل 1.69 برآورد می‌کرد زنگ خطر پیری جمعیت به صدا درآمد. این آمار روند کاهشی میزان باروری کل را تأیید کرد و موجب تشدید نگرانی‌ها درباره تجربه رشد منفی باروری و تداوم آن در آینده جمعیت ایران شد.
خطر پیری در کمین است
با توجه به اهمیت مسئله جمعیت، رهبر انقلاب در 30 اردیبهشت سال 93 سیاست‌های کلی جمعیت را ابلاغ کردند. دربند اول سیاست‌های کلی جمعیت به ارتقاء پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی اشاره‌شده است. حالا 6 سال از ابلاغ آن می‌گذرد و باوجود خطر پیری جمعیت اجرای سیاست‌های کلی جمعیت در پیچ‌وخم اداره‌ها مانده و گرد فراموشی بر بندهای آن نشسته است. علاوه بر سیاست‌های کلی جمعیت قانون اساسی هم به حمایت از خانواده و فرزند آوری تأکید دارد ولی خانواده‌های پرجمعیت همچنان چشم‌انتظار حمایت مسئولین هستند.
سیاست‌های غلط
تقویت و حمایت از خانواده و فرزند آوری خشت اول ترمیم سیاست‌های غلط جمعیتی در دهه 70 و 80 است. ولی دولت در عمل هنوز از سیاست‌های غلط جمعیتی توبه نکرده و همچنان بی‌توجه به فرزند آوری به کار خود ادامه می‌دهد. آخرین تصمیم دولت که زیر پای فرزند آوری را جارو زد یارانه بنزین و وام یک‌میلیون تومانی کرونا بود. در یارانه بنزین دولت شمشیر را از رو بسته و به نفر ششم خانواده یارانه بنزین نمی‌دهد. در وام یک‌میلیونی کرونا هم اصلاً به تعداد فرزندان توجه نکرده است. درحالی‌که مخارج خانوار 6 نفره بیشتر از 3 نفره است ولی دولت بدون در نظر گرفتن تعداد خانوار به هر دو به یک اندازه وام می‌دهد.
نقش یارانه چیست؟
همچنین، اخیراً هیات وزیران طی مصوبه‌ای پرداخت یارانه به موالید را مشروط کرد. به این صورت که پرداخت یارانه نقدی به فرزندان متولد شده خانوارهای یارانه‌بگیر، مشروط به تایید وزارت کار و وجود منابع است در حالی که پیش از این با تولد فرزند، یارانه نقدی بدون هیچ شروطی برای سرپرستان خانوار واریز می‌شد.وضعیت سایر نهادها مانند بنیاد مستضعفان هم بهتر از دولت نیست. آن‌ها هم در کمک‌های بلاعوض به کولبران تعداد فرزندان را لحاظ نکردند. و به خانوده‌های پر جمعیت و کم جمعیت به یک اندازه کمک می‌کنند. درحالی‌که کشور با بحران پیری جمعیت روبروست بدیهی‌ترین اصل حمایت از فرزند آوری خانواده است. ولی حتی نهادهایی مثل بنیاد مستضعفان هم از این موضوع غافل هستند.
کشور در سراشیبی پیری
با توجه به مطالب مطرح‌شده نادیده گرفتن خانواده‌های پرجمعیت نقطه‌ضعف دولت و نهادهایی مثل بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام است. درحالی‌که کشور در سراشیبی پیری جمعیت قرار دارد پایمال کردن حقوق خانواده‌های پرجمعیت خطر سقوط کشور در دره پیری جمعیت را افزایش می‌دهد. امید است دولت و سایر نهادها و سازمان‌ها با حمایت از فرزند آوری به‌عنوان داروی شفابخش پیری جمعیت، کشور را از بحران پیری جمعیت نجات دهند.
*قاسم شجاع
انتهای پیام/4076/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
