انرژی خورشیدی ومحیط‌زیست/ بازیافت پنل‌‌های خورشیدی، یک مشکل حل‌نشده

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، خورشید منبع عظیمی از انرژی است که اخیراً بیشتر از قبل مورداستفاده قرار گرفته است. خورشید منابع عظیمی ایجاد کرده که می‌تواند انرژی الکتریسیته تمیز، بدون آلودگی و پایدار را تولید کند، بنابراین منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی نمی‌شود.

در سال‌های اخیر، محققان پی بردند که انرژی خورشیدی می‌تواند جمع‌آوری و ذخیره شود، تا در مقیاس جهانی باهدف جایگزینی منابع انرژی کنونی استفاده شود. با توجه به اینکه دنیا تمرکز خود را روی انرژی پاک‌تر قرار داده، انرژی خورشیدی اهمیت چشمگیری پیدا کرده است.

سیستم‌های انرژی خورشیدی در مقایسه با منابع انرژی متعارف، مزایای زیست‌محیطی قابل‌توجهی را ارائه می‌دهند، بنابراین به پیشرفت پایدار فعالیت‌های انسانی کمک می‌کنند. اما در بعضی مواقع، استقرار وسیع چنین سیستم‌هایی با پیامدهای زیست‌محیطی منفی روبرو می‌شود. این مشکلات احتمالی ممکن است یک مانع بزرگ برای پیشرفت بیشتر این سیستم‌ها در برخی از مصرف‌کنندگان باشد.

اثرات زیست‌محیطی بالقوه مرتبط با انرژی خورشیدی شامل تأثیرات روی کاربری اراضی، تأثیرات زیست‌محیطی، تأثیرات روی آب، هوا و خاک و تأثیرات اقتصادی و اجتماعی می‌شود.

تأثیرات روی کاربری اراضی

در زمینه تولید برق در مقیاس عظیم، تأسیسات انرژی خورشیدی نیاز به مناطق بزرگی برای جمع‌آوری انرژی دارند. به همین دلیل ممکن است این امکانات در کاربری‌های موجود در زمین دخالت کرده و در استفاده از مناطقی مانند بیابان یا مناطق تفریحی تأثیر بگذارد.

ازآنجاکه سیستم‌های انرژی ممکن است از طریق اکتشاف، استخراج، تولید و دفع مواد روی زمین تأثیر بگذارد، ردپاهای انرژی می‌تواند به‌تدریج زیاد شود، بنابراین، برخی از اراضی ممکن است برای انرژی مورداستفاده قرار گیرد، به‌گونه‌ای که بازگشت به حالت قبل آن، نیاز به انرژی یا زمان قابل‌توجهی دارد. همچنین برخی استفاده‌ها به‌قدری برجسته هستند که تغییرات وارد آمده غیرقابل‌برگشت هستند.

تأثیرات روی خاک، آب و هوا

احداث تأسیسات خورشیدی در مناطق وسیعی از زمین، عملیات پاک‌سازی و دانه‌بندی خاک را تحمیل می‌کند. درنتیجه این امر موجب تراکم خاک، تغییر کانال‌های زهکشی و افزایش فرسایش می‌شود. سیستم‌های برج خورشیدی برای خنک شدن نیاز به مصرف آب دارند که این امر نگران‌کننده است؛ زیرا افزایش تقاضای آب باعث کم شدن منابع آب موجود و همچنین ریختن مواد شیمیایی از تأسیساتی می‌شود که ممکن است منجر به آلودگی آب‌های زیرزمینی یا سطح زمین شود.

همانند توسعه هر تأسیسات صنعتی در مقیاس بزرگ، ساخت نیروگاه‌های انرژی خورشیدی نیز می‌تواند کیفیت هوا را به خطر اندازد. این تهدیدات شامل آزاد شدن پاتوژن های حامل خاک و درنتیجه افزایش ذرات هوا است که موجب آلودگی مخازن آب می‌شود.

تأثیر روی فلزات سنگین

برخی ادعا می‌کنند که آخرین فناوری‌های معرفی‌شده در بازار حوزه خورشیدی، یعنی پنل‌های خورشیدی فیلم نازک (TFSC)، با استفاده از فلزات سنگین خطرناک مانند کادمیم تلورید (Cadium Telluride) تولید می‌شوند.

اگرچه درست است که در ساخت پنل‌های خورشیدی از این مواد خطرناک استفاده می‌شود، اما زغال‌سنگ و نفت نیز حاوی مواد مشابهی هستند که با اشتعال آزاد می‌شوند. علاوه بر این، نیروگاه‌های زغال‌سنگ مقادیر بسیار بیشتری از این مواد سمی را منتشر می‌کنند، و 300 برابر بیشتر از تولیدکنندگان پنل خورشیدی، آلودگی دارند.

علاوه بر تأثیرات زیست‌محیطی که ذکر شد، تأسیسات انرژی خورشیدی ممکن است تأثیرات دیگری نیز داشته باشند، از جمله تأثیرگذاری بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی یک منطقه. ساخت و بهره‌برداری از تأسیسات انرژی خورشیدی در مقیاس بزرگ در یک منطقه می‌تواند اثرات اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کند.

تأثیرات مستقیم درنتیجه هزینه‌ها در مورد دستمزدها و همچنین دستیابی به کالاها و خدمات موردنیاز برای ساخت و بهره‌برداری از پروژه‌ها اتفاق می‌افتد.
تأثیرات غیرمستقیم نیز به‌صورت مخارج تأمین حقوق برای پروژه‌ها اتفاق می‌افتد، که باعث ایجاد اشتغال، درآمد و مالیات می‌شود. همچنین احداث و بهره‌برداری از این تأسیسات نیاز به مهاجرت کارگران دارد، که بر مسکن، خدمات عمومی و اشتغال محلی تأثیر می‌گذارد.

بازیافت پنل‌های خورشیدی

در حال حاضر بازیافت پنل‌های خورشیدی با یک مشکل بزرگ روبرو است، به‌طور خاص، مکان‌های کافی برای بازیافت مدل‌های قدیمی وجود ندارد، و همچنین پنل‌های خورشیدی غیرفعال کافی‌ای وجود ندارد که بازیافت آنها از نظر اقتصادی به‌صرفه باشد.

بازیافت پنل‌های خورشیدی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا مواد مورداستفاده در ساخت آنها از فلزات نادر یا گران‌بها هستند و همه آنها از نقره، تلوریم یا ایندیوم تشکیل شده است. با توجه به محدودیت‌های بازیافت، این فلزات قابل بازیافت ممکن است به هدر روند که درنتیجه منجر به کمبود منابع می‌شود.

به‌عنوان‌مثال سیلیکون منبعی است که برای ساخت اکثر سلول‌های خورشیدی امروزی موردنیاز بوده و در حال حاضر مقادیر زیادی از آن وجود دارد، بااین‌وجود فرآیند تولید یک سلول خورشیدی مبتنی بر سیلیکون نیاز به انرژی زیادی دارد که منبع آن انرژی اغلب زغال‌سنگ است، درنتیجه آلودگی بسیاری را در پی دارد.

درمجموع می‌توان گفت انرژی خورشیدی به‌طور کامل پاک نبوده و دارای برخی معایب است. بزرگ‌ترین مشکل آن انتشار گازهای گلخانه‌ای است که برای محیط‌زیست ضرر دارد. اما درمقایسه با منابع فعلی، آلودگی ایجاد شده توسط پنل‌های خورشیدی تا حدودی کمتر است.

انتهای پیام/4112/