در گفتوگو با آنا بررسی شد؛
آنا گزارش می‌کند؛
نفت عربستان زیر پای شیعیان/ سایه وهابیت بر بافت اجتماعی عربستان سنگینی می‌کند
عمده شیعیان عربستان در مناطقی زندگی می‌کنند که سرشار از منابع نفتی است، ولی بافت اجتماعی تبعیض‌آمیز آل سعود باعث شده است آن‌ها از بسیاری از مناصب دولتی بی‌نصیب باشند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، تاریخ تشیع در عربستان به تاریخ ظهور اسلام در شبه‌جزیره عربستان بازمی‌گردد؛ دورانی که پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) در مکه و مدینه زندگی می‌کردند.
در منطقه شیعه‌نشین عربستان شاعران و شخصیت‌های برجسته‌ای زاده شده‌اند. منطقه «بحرین قدیم» در عربستان را با وقوع انقلاب‌ها و قیام‌های اولیه علیه دولت بنی‌امیه و سپس دولت عباسی می‌شناسند که در اواخر قرن سوم هجری قمری با روی کار آمدن قرمطی‌ها به اوج خود رسید و این کشور را به پایگاهی حکومتی و نقطه آغاز لشکرکشی‌ها به مراکز عراق، مصر و پایتخت‌های عربی تبدیل کرد که نزدیک به 150 سال سلطه داشتند.
آثار برجای مانده از منطقه «بحرین قدیم»
قرمطیان از دیدگاه فرقه‌ای به اسماعیلیه تعلق دارند و در دوره حکومت آن‌ها بسیاری از سازمان‌های اداری، نظامی، حقوقی و اجتماعی توسعه زیادی یافت. تأثیر ایجاد این مراکز که منافع بخش عمده‌ای از مردم را دربر می‌گرفت، هنوز در بخش‌های اقتصادی، اجتماعی، کشاورزی و صنایع دستی این کشور مشهود است.
محل اسکان شیعیان عربستان
در مناطق مختلف پادشاهی عربستان به‌ویژه در منطقه «الشرقیه» شیعیان بخش عمده‌ای از بافت جمعیتی را تشکیل می‌دهند که تمرکز آن‌ها در دو استان «القطیف» و «الاحساء» است، البته شیعیان در سایر استان‌های شرقی عربستان زندگی می‌کنند.
القطیف عربستان
شیعیان در شهر مدینه در غرب عربستان نیز حضور دارند و بخش‌هایی از آن‌ها در روستاهای مدینه مانند روستای «ابو ضباع» زندگی می‌کنند. شیعیان زیدی نیز در چندین منطقه از مناطق جنوبی و غربی عربستان زندگی می‌کنند.
دولت عربستان معمولاً در هنگام سرشماری از مردم درباره اعتقاداتشان سؤال نمی‌کند، اما طبق برخی آمارها درصد شیعیان در این کشور حدود پنج درصد تخمین زده می‌شود و برخی منابع شیعه آن را 15 درصد عنوان کرده‌اند.
وضعیت اقتصادی شیعیان سعودی
عمده شیعیان عربستان در مناطقی زندگی می‌کنند که سرشار از منابع نفتی است. تمام تأسیسات استخراج، پالایش و پایانه‌های صادراتی نفت و همچنین بسیاری از تأسیسات پتروشیمی و صنایع وابسته به آن در استان الشرقیه قرار دارند. با وجود این، از سوی دولت مرکزی مناطق شیعه‌نشین و به‌ویژه شهرهای الاحساء، قطیف و دمام در فقر و عقب‌ماندگی اقتصادی عمدی قرار گرفته‌اند.
با اینکه میلیون‌ها کارگر خارجی وارد عربستان می‌شوند، اما بسیاری از شیعیان مجبورند به کارهایی اشتغال پیدا کنند که سود زیادی برای آن‌ها ندارد.
منطقه الشرقیه به‌لحاظ اقتصادی برای عربستان از اهمیت بالایی برخوردار است و ثروتمندترین استان عربستان به‌شمار می‌رود. با وجود این، بیشتر ساکنان آن که شیعه هستند در وضعیت اقتصادی پایین‌تری نسبت به دیگر گروه‌های جامعه عربستان قرار دارند که به‌گفته کارشناسان عربستانی، دلیل این موضوع سیاست‌های تبعیض‌آمیز علیه اقلیت شیعیان این کشور است، به‌گونه‌ای که دولت هزینه‌های کمتری در این مناطق صرف می‌کند تا برخی از آن‌ها مجبور باشند در منطقه زاغه‌نشین کنار شهرها ساکن شوند.
شیعیان و ارتباط با وهابیون
احیای جنبش احیاگری وهابی به‌مثابه یک مذهب، بر روی جوامع شیعه عربستان تأثیر گذاشت. به‌خاطر عقاید وهابیون، این‌گونه تصور می‌شود که حکومت آل سعود بر مبنای تکفیر جوامع همسایه با هدف مشروعیت بخشیدن به تجاوز و تعرض به سرزمینشان، اشغال مناطق آنان و مصادره اموالشان بنیان نهاده شده است.
از زمانی که وهابیون به منطقه‌ای به نام «نجد» در عربستان هجرت کردند و در آنجا سکنی گزیدند، این منطقه به سرزمین هجرت و ساکنان آن به «مهاجرون» معروف شدند و بسیاری از پیروان «محمد بن عبدالوهاب»، بنیان‌گذار وهابیت به دو منطقه دارالاسلام و دارالحرب ساکن شدند. هر کس با محمد بن عبدالوهاب می‌بود، در دارالاسلام قرار داشت و بقیه در دارالحرب.
به این ترتیب خاندان سلطنتی آل سعود در حال حاضر به پایگاه و حامی وهابیت تبدیل شده و مشروعیت خود را هم بر این اساس بنا نهاده‌اند، تا جایی که می‌توان گفت بدون ظهور وهابیت، خاندان سلطنتی سعودی مشروعیت حکمرانی بر عربستان سعودی کنونی را نمی‌یافت.
شیعیان استان شرقی به‌طور دائم در معرض رفتارها و عملکردهای تبعیض‌آمیز از سوی حکومت سعودی بوده‌اند و با شیعیان به‌عنوان شهروندان درجه دوم نسبت به دیگر مسلمانان عربستان رفتار می‌شود.
نگاه وهابیون نه‌تنها به شیعیان بلکه به بیشتر مسلمانان به‌گونه‌ای است که عبادت آن‌ها را نوعی شرک تلقی می‌کنند. وهابیون گاهی به مناطق شیعه‌نشین حمله می‌کردند و مکان‌های عبادت آن‌ها نظیر حسینیه و حرم‌ها را خراب و به اعتقاد خودشان این مناطق را از مظاهر شرک و بت‌پرستی تهی می‌کردند؛ مانند حمله به الاحساء در سال 1791 که با هدف پاک‌سازی این مناطق از بت‌ها، مجسمه‌ها و تصاویر انجام شد.
محدودیت‌های اجتماعی شیعیان عربستان
به‌طور کلی شیعیان از زمان تأسیس پادشاهی عربستان با تبعیض مواجه شده‌اند. گرچه در زمان ملک عبدالله، پادشاه فقید عربستان گام‌هایی برای بهبود روابط میان مذاهب برداشته شد، اما اقدامات انجام‌شده محدود بود. اکنون شیعیان در عربستان کمتر در مشاغل رسمی بکار گرفته می‌شوند، فرصت‌های حضور در نهادهایی همچون پلیس و ارتش، نهادهای امنیتی، شهرداری، کلانتری، مناصب دانشگاهی و معاونت ساده یک مدرسه نیز برای شیعیان بسیار محدود است.
ورود شیعیان به دست‌کم ۵۰ درصد از دانشگاه‌های عربستان ممنوع است و آنان از حق گواهی‌دادن در دادگاه‌ها نیز محروم‌اند. در این کشور هیچ قاضی شیعه وجود ندارد. این‌گونه تبعیض‌های سیاسی و اجتماعی سبب به حاشیه‌رانده شدن شیعیان شده است.
ورود به دستگاه قضائی، واحد افسری ارتش، قوای امنیتی و گارد ملی برای شیعیان مجاز نیست. ظاهراً اشتغال در وزارت حج و وزارت امور اسلامی نیز برای آن‌ها ممنوع است. یکی از نمونه‌هایی که نشان از تبعیض سیاسی علیه شیعیان دارد، درصد ناچیز حضور منتخبان شیعی در انتخابات شوراهای مشورتی است.
انتهای پیام/4033/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
