درمان ناباروری مردان در آزمایشگاه آندرولوژی رویان/ چند گام فاصله تا پدرشدن

گروه فناوری خبرگزاری آنا، آزمایشگاه تحقیقات بالینی تولیدمثل پژوهشگاه رویان  از سال گذشته شروع به فعالیت کرده و رسالت اصلی آن پژوهش در دو حوزه  ناباروری مردان و زنان است. آزمایشگاه تحقیقاتی  آندرولوژی یا ناباروری مردان متمرکز بر سه حوزه اصلی بوده که  یکی از این حوزه‌ها اتیولوژی ناباروری است. در این بخش به شناسایی دلایل ناباروری مردان پرداخته می‌شود، برخی از دلایل ناباروری مردان شناخته شده است اما برخی از ناباروری‌ها در دسته ناشناخته‌ها قرار می‌گیرند. یعنی بر اساس نتایج مطالعات مرد کاملاً سالم است و مشکلی ندارد اما همچنان نابارور می‌ماند. با پیشرفت فناوری و روش‌های آزمایشگاهی می‌توان دلایل ناشناخته ناباروری در مردان را شناسایی کرد.

حوزه دوم فعالیت آزمایشگاه ناباروری مردان رویان بهبود و توسعه روش‌های درمانی است که شامل افزودن آزمایش‌های جدید به بخش درمان و مقایسه روش‌های درمانی برای سنجش کارامدی آنها می‌شود. همچنین آزمایش داروهای جدید، اندازه‌گیری بازدهی آنها و امکان استفاده این داروها برای بیماران نیز در حیطه فعالیت این آزمایشگاه قرار دارد.

بخش سوم متمرکز بر حفظ باروری است که در آن بسته به شرایط بیمار، روش‌هایی برای حفظ باروری به وی پیشنهاد می‌شود. افزایش سن، ابتلا به بیماری خاص و انجام شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی از جمله عواملی است که باعث کاهش کیفیت اسپرم و درنتیجه ناباروری می‌شود. حفظ باروری مردان با استفاده از روش‌هایی چون فریز اسپرم و استفاده از داروهای گیاهی در این بخش از آزمایشگاه تحقیقاتی ناباروری مردان رویان انجام می‌شود.

دلایل ناباروری مردان چیست؟

به گفته مرجانه صباغیان، سرپرست آزمایشگاه تحقیقات ناباروری مردان پژوهشگاه رویان؛ نخستین‌ آزمایش‌هایی که از فرد نابارور گرفته می‌شود برای سنجش کیفیت سیمن مرد است. این در این مرحله مشخص می‌شود که فرد اسپرم دارد یا خیر، اگر دارد کیفیت، شکل و حرکت آنها به چه صورت است. این آزمایش‌ها که اسپرموگرام نام دارند، در کنار آزمایش‌های هورمونی و ژنتیکی(کاریوتایپ) انجام می‌شود تا وضعیت مرد نابارور به صورت کامل ارزیابی شود.

پس از مرحله مردان به دو دسته تقسیم می‌شوند: اسپرمی در نمونه دیده نشده و آزواسپرم (یعنی در نمونه بیمار هیچ اسپرمی وجود ندارد) هستند یا اسپرم در اسپرموگرامشان دیده شده است. اگر در نمونه اسپرم وجود داشته باشد، کیفیت، توان حرکتی و شکل آنها بررسی می‌شود. ممکن است برخی از اسپرم‌ها توان حرکتی یا شکل سالم نداشته باشند. یک مرد سالم در هر میلی‌متر سیمن بیش از 15 میلیون اسپرم دارد، بنابراین در هر اجاکولیشن(انزال) بیش از 100 میلیون اسپرم وجود دارد. 

تعداد بسیار پایین اسپرم، نبود توان حرکتی یا کُند بودن اسپرم‌ها نیز از جمله دلایل ناباروری در مردان به شمار می‌رود. در برخی موارد اسپرموگرام طبیعی و سالم است یعنی تعداد اسپرم کم نبوده و شکل آنها نیز درست بوده اما فرد همچنان نابارور است. بنابراین نمونه از هر نظر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا دلیل اصلی ناباروری مشخص شود و راه درمانی مناسب و درست به بیمار ارائه شود.

روش‌های درمان ناباروری در مردان

صباغیان می‌گوید؛ در افراد آزواسپرم می‌توان از بافت بیضه نمونه‌برداری کرد و اسپرم به دست آورد. در برخی موارد تعداد اسپرم‌ها بسیار کم است که در سیمن دیده نمی‌شود اما می‌توان در بافت بیضه اسپرم پیدا کرد و سپس آن را با تخمک لقاح داد تا جنین به وجود بیاید. کاهش تحرک اسپرم، کاهش تعداد اسپرم‌ها و آزواسپرم به چند دلیل اتفاق می‌افتد که یکی از آنها هورمونی است. برای مثال، وقتی غده هیپوفیز درست کار نمی‌کند، فرد دچار هایپوگونادوتروپیک (به معنی کاهش میزان گنادوتروپین یا هورمون تحریک‌کننده فولیکول) می‌شود یا زمانی که عملکرد غده تیروئید درست نیست که باعث اختلال در ترشح هورمون‌ها می‌شود.

درواقع اگر هورمون‌ها درست کار نکنند می‌توانند تولید اسپرم را مختل کنند. مشکلات هورمونی با دارو درمان می‌شود، فرد تحت دوره درمانی سه، 6 یا چند ساله قرار می‌گیرد و می‌تواند تنها با دارودرمانی صاحب فرزند شود. کاهش تحرک اسپرم‌ها یکی دیگر از دلایل ناباروری است که می‌تواند به دلیل واریکوسل باشد. این مشکل با یک جراحی حل می‌شود و در بسیاری از موارد پس از انجام جراحی کیفیت اسپرم‌ها بهبود می‌یابد و فرد می‌تواند به صورت طبیعی یا با روش‌های کمک باروری بچه‌دار شود.

لقاح آزمایشگاهی و درمان ناباروری در مردان

 ناباروری در مردان دلایل ژنتیکی نیز دارد، برای مثال برخی جهش‌های ژنتیکی، حذف کروموزومی و... می‌تواند باعث ناباروری شود که در بخش ژنتیک پژوهشگاه رویان مورد بررسی قرار می‌گیرد تا عوامل اصلی آن مشخص شود. در صورتی که فرد به دلیل حذف کروموزومی آزواسپرم شده باشد، نمی‌توان کاری برای بیمار کرد، توصیه می‌شود از روش اهدای جنین استفاده کنند.

در صورتی که اسپرم‌ها از طریق نمونه‌برداری از بافت بیضه پیدا شوند به دلیل تعداد کم آنها، لقاح به صورت آزمایشگاهی انجام می‌شود.  اگر اسپرم مشکل حرکتی داشته باشد، با روش‌هایی مانند تزریق درون سیتوپلاسمی حل می‌شود و بیمار می‌تواند صاحب فرزند شود. وقتی اسپرم کُند حرکت می‌کند یا توان حرکتی ندارد، یعنی نمی‌تواند خود را به گامت ماده برساند. بنابراین اسپرم در محیط آزمایشگاهی  با استفاده از روش اینتراسایتوپلاسمیک اینجکشن یا XT  وارد تخمک می‌شود و لقاح صورت می‌گیرد. سپس جنین با روش IVF وارد رحم می‌شود تا رشد کند.

انتهای پیام/4021/پ