باز شدن درهای رصدخانه چین به روی دانشمندان/ آمریکایی‌ها در حسرت تلسکوپ رادیویی غول‌پیکر «اژدهای سرخ»

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، بزرگترین تلسکوپ رادیویی جهان در میان کوه‌های جنوب غربی چین کشور «اژدهای سرخ»،  قرار گرفته است و از آرزوهای پکن برای تبدیل شدن به‌عنوان یک مرکز جهانی برای تحقیقات علمی خبر می‌دهد. این تلسکوپ کروی با دیافراگم پانصدمتری(FAST) در حال حاضر تنها ابزار تلسکوپی قابل توجه جهان در نوع خود به حساب می‌آید. پس از تخریب تلسکوپ دیگری در آمریکا(رصدخانه آرسیبو در پورتوریکو آمریکا)، این تلسکوپ به طور بی‌رقیبی بزرگ‌ترین تلسکوپ رادیویی جهان به شمار می‌آید.

چین پس از بلااستفاده شدن تلسکوپ آمریکایی در آستانه باز کردن درهای رصدخانه خود به روی دانشمندان سراسر جهان، برای استفاده اخترشناسان خارجی از این تلسکوپ است. پکن امیدوار است بهترین استعدادهای علمی جهان در حوزه نجوم را به بهانه این تلسکوپ  به سمت خود معطوف کند.

وضع مخاطره‌آمیز تلسکوپ رصدخانه آرسیبو

دومین تلسکوپ بزرگ رادیویی جهان، در رصدخانه آرسیبو در پورتوریکو آمریکا، به دلیل لغزش سکوی گیرنده معلق 900 تنی روی بشقاب رادیویی‌اش تخریب شد. بنیاد ملی علوم آمریکا(NSF) دیش رادیویی عظیم  این رصدخانه را به دلیل خسارت زیادی که به آن وارد شده است از رده خارج کرد. تحقیقات مهندسان نشان داده است که تعمیر تأسیسات این رصدخانه می‌توانست بسیار خطرناک باشد. NSF به‌عنوان مالک این رصدخانه پس از در نظر گرفتن سه گزارش مهندسی جداگانه، وضعیت این مرکز را «ناپایدار» ارزیابی کرده و مدعی شده بود راهی برای جبران خسارت بی‌آنکه پرسنل در معرض خطر قرار نگیرند وجود ندارد.

 وانگ قیمینگ(Wang Qiming)، بازرس ارشد مرکز عملیات و توسعه FAST  هفته گذشته در گفتگویی اعلام کرد که از آرسیبو بازدید به عمل آورده است. وی گفت: «ما از ساختار این تلسکوپ بسیار الهام گرفته‌ایم تا به‌تدریج ساخت تلسكوپ خود پیش ببریم.»

پایگاه فضایی چین بیان کرده است این تلسکوپ در استان گوئیژو، سه برابر نسبت به تلسکوپ متعلق به ایالات متحده دقیق‌تر و با احتیاط بیشتری نصب و راه‌اندازی شده است. چینی‌ها یک منطقه 5 کیلومتری «سکوت رادیویی» را در اطراف تلسکوپ FAST  تدارک دیده‌اند که در آن تلفن‌ همراه و کامپیوتر مجاز به فعالیت نیست.

تلاش‌های علمی همه‌جانبه چین

کار بر روی FAST در سال 2011 آغاز شد و این تلسکوپ غول‌پیکر در ژانویه سال جاری راه‌اندازی شد و شروع به کار کرد. این تلسکوپ تا بدینجا عمدتاً برای گرفتن سیگنال‌های رادیویی ساطع شده از اجرام آسمانی، به‌ویژه تپ‌اخترها(ستارگان در حال چرخش سریع) مورد استفاده قرار گرفته است. دیش ماهواره‌ای عظیم‌الجثه این تلسکوپ 500 متر طول دارد و بزرگترین دیش جهان است. هزینه ساخت این دیش 175 میلیون دلار برآورد شده است. برای برپایی این تلسکوپ، چند هزار نفر روستایی ساکن اطراف این  تلسکوپ تخلیه شدند تا فضای مورد نظر کمیسیون فضایی چین حاصل شود.

پس از اختلافات به وجود آمده میان آمریکا و چین، و ممانعت ایالات متحده از عرضه محصولات چینی در بین کشورهای دیگر، دولت چین سریعاً زیرساخت‌های علمی خود را افزایش داده تا کمتر به فناوری خارجی متکی باشد. چین تاکنون یک بار نیز برنده جایزه علمی نوبل شده است. این اتفاق در سال 2015 رخ داد زمانی که یویو تو(Tu Youyou‎) یک شیمی‌دان، و داروشناس اهل چین برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی به دلیل ابداع روش درمانی جدیدی برای مقابله با مالاریا شد.   

 اما چین در دو دهه گذشته، بزرگترین شبکه قطار سریع‌السیر را در جهان ساخته است. همچنین سیستم موقعیت مکانی جغرافیایی Beidou  خود را به عنوان رقیبی در برابر GPS آمریکایی ارائه کرده است. هفته پیش هم نمونه‌های خود را از ماه به زمین برگرداند. چین میلیاردها دلار را به برنامه فضایی خود اختصاص داده است و طرحی را منتشر کرده که طی آن تا سال 2035 به یک رهبر جهانی در زمینه هوش مصنوعی، فضا، انرژی پاک و رباتیک تبدیل خواهد شد.

این تلسکوپ نشان از چه دارد

پیش‌بینی می‌شود داده‌های جمع‌آوری شده توسط FAST  به درک بهتری از ریشه‌های جهان بیانجامد و حتی به جستجوی حیات بیگانگان نیز کمک کند. سازمان فضایی چین اعلام کرده است در سال 2021 درخواست دانشمندان خارجی را که می‌خواهند اندازه‌گیری‌های نجومی انجام دهند را قبول خواهد کرد. وانگ می‌گوید: «کمیته علمی ما قصد دارد درهای FAST را به طور کامل به روی جامعه بین‌المللی باز کند.» سون جینگهای(Sun Jinghai)، مدیر بخش مهندسی این محل پیش‌بینی کرده است که FAST  مورد استقبال جهانی قرار خواهد گرفت.

 جان دیکی(John Dickey)، استاد فیزیک دانشگاه تاسمانی در استرالیا گفته است که سیر حرکت  علمی چین تاکنون چشمگیر بوده است. وی می‌گوید: «اکنون چین بدون هیچ تردیدی در همان سطح و اندازه آمریکای شمالی یا اروپای غربی، مرکزی جهانی برای تحقیقات علمی به شمار می‌رود و جامعه علمی این کشور به همان اندازه کشورهای پیشرفته خلاق و سازمان‌یافته و پیشرو هستند. پیشرفت چین در نوآوری‌های علمی بسیار سریع بوده است و فقط همین چند سال پیش به این کشور به عنوان کشوری عقب‌مانده در زمینه فناوری نگاه می‌شد. از بسیاری جهات، رقابت بین چین و ایالات متحده یک مسابقه استعدادیابی است و البته این رقابت، نوید این را می‌دهد که سرعت پیشرفت علم در سراسر جهان افزایش چشمگیری داشته باشد.»

انتهای پیام/پ