هنر نگارگری می‌تواند مضامین انقلاب اسلامی را به‌خوبی بیان کند/ الگو گرفتن هنرمندان اروپایی از نگارگری اسلامی-ایرانی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- علیرضا محمدی؛ انقلاب اسلامی ایران در 22 بهمن 1399، 42 ساله می‌شود و در این سال‌ها، فرهنگ و هنر به برکت انقلاب اسلامی رشد فراوانی پیدا کرده است.  این انقلاب اسلامی به هنر‌ هویت بخشید و آن را به سمت هنر خدامحور، انسان‌ساز و مسئولیت‌پذیر سوق داد.

برخی از آثار هنری قبل از انقلاب اسلامی دارای بداخلاقی، بیهودگی و... بود، اما با پیروزی انقلاب، مضامینی چون توحید، عدالت، آزادگی، انسانیت تجلی یافت. در واقع انقلاب اسلامی، ایران را از انحطاط و ظلم و ستم نجات داد و به مردم، با زبان هنر اسلامی-ایرانی، سبک زندگی درستی را نهادینه کرد.

در این میان، نگارگران بسیاری با مضامین انقلاب اسلامی، آثار ماندگاری را از خود به جای گذاشتند و در نمایشگاه «آسمان‌نگاره‌ها» در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت. آثار این هنرمندان در کتاب «آسمان‌نگاره‌ها» به نویسندگی محمدعلی رجبی دوانی و به همت دانشگاه استاد فرشچیان، حوزه هنری، مؤسسه تألیف ترجمه و نشر آثار هنری و فرهنگستان هنر به چاپ رسید.

همچنین سه اثر از محمدعلی رجبی با نام‌های «معراج شهید»، نوع اثر گواش و آبرنگ در سایز ۱۲۰*۱۸۰، «همیشه کاوه»، نوع اثر گواش و آبرنگ در سایز ۵۰* ۷۰ و «سفینه نجات»، نوع اثر گواش و آبرنگ در سایز ۵۰* ۷۰ در کتاب «آسمان‌نگاره‌ها» چاپ شده است.

در همین راستا خبرگزاری آنا با محمدعلی رجبی دوانی، عضو شورای سیاست‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد محمود فرشچیان به گفت‌وگو نشسته است که در ادامه می‌خوانید.

هنر نگارگری می‌تواند مضامین انقلاب اسلامی را به‌خوبی بیان کند

آنا: هنرمندان نگارگر چگونه می‌توانند مضامین انقلاب اسلامی را با هنر خود بیان کنند؟

رجبی: هنر نگارگری اسلامی ایران، به دلیل اینکه در بطن فرهنگ اسلامی ایران رشد و نمو کرده، زمینه باطنی و اصلی برای بیان مباحث معنوی را در درون خود دارد. در گذشته یک نمایشگاه نگارگری برگزار شد و منتخبی از این آثار را خدمت رهبر معظم انقلاب بردیم که ملاحظه بفرمایند. ایشان در جمع ما نگارگران فرمودند هنر آینده کشور ما باید از درون این هنرها بیرون بیاید که ریشه در اسلامیت و ایرانیت ما دارد. این فرمایش حکیم بزرگوار انقلاب، نشان‌دهنده این است که هنر نگارگری قابلیت دارد مضامین انقلاب اسلامی را بیان کند.

ما در زمینه هنر کار کرده‌ایم، قلم زده‌ایم و جنس کار را می‌شناسیم. همچنین مسائل حِکمی و تاریخ تحولات هنر را مطالعه کرده‌ایم. اگر قرار است راهی صحیح برای هنر نقاشی ایران پیدا شود، باید از درون هنر نگارگری بیرون بیاید. حالا اینکه با چه شیوه‌ و سبکی باید از دلِ هنر نگارگری استخراج شود، مسئله‌ای است که باید در آینده در انتظار آن باشیم.

هنر را باید با اصول ایرانی-اسلامی و بدون هیچ‌گونه انحراف و ترکیب با هنر غربی، ترویج کرد. البته برخی از افراد در زمان طاغوت، نگار‌گری را با مبنای نقاشی غربی مخلوط و از آن آثاری خلق کردند. اما این اشخاص به جایی نرسیدند، سبک‌هایی ایجاد کردند و ماندگار نشد.

هنرمندان اروپایی از نقاشی و نگارگری اسلامی-ایرانی الگو می‌گیرند

در نمایشگاه «آسمان‌نگاره‌ها» که سال گذشته برگزار شد، آثاری از نگارگران با موضوع‌ و سبک‌های مختلف نگارگری با مضامین انقلاب اسلامی در معرض نمایش قرار گرفت. هنر نگارگری می‌تواند مضامین انقلاب اسلامی را به‌خوبی بیان کند. این هنر با طبیعت ایران و ایرانی بسیار مناسب و قابل درک و پذیرش برای مردم ماست. همچنین نگارگری، زبان جهانی دارد و فقط منطقه‌ای نیست.

امروز نقاشی و نگارگری اسلامی ایران را در اروپا افرادی مانند «ماتیس» و بسیاری از هنرمندان دیگر سرمشق قرار می‌دهند. باعث افتخار برای ما ایرانی‌هاست که استاد فرشچیان با هنر خود، در زمینه اسلام و انقلاب نوآوری‌ها خوبی کرده‌ است.

دانشگاه فرشچیان با برپایی نمایشگاه شهید سلیمانی به وظیفه خود در زمینه انقلاب اسلامی عمل کرد

آنا: دانشگاه استاد فرشچیان تا چه حد توانسته است در خلق آثار هنری توسط هنرمندان تأثیرگذار باشد؟

رجبی: دانشگاه استاد فرشچیان برای ترویج هنرهای اسلامی و ایرانی با شیوه استاد-شاگردی تأسیس شد و قبل از آن، چنین دانشگاهی وجود نداشت. ما رشته‌های نگارگری، هنرهای صنعتی و... را در دانشگاه‌ها راه‌اندازی کردیم اما به شیوه استاد-شاگردی نبود و این ویژگی مهمی برای دانشگاه استاد فرشچیان است که به شیوه مذکور اداره می‌شود.

واحد استاد فرشچیان توسط دانشگاه آزاد اسلامی حمایت می‌شود و رشته‌های مختلفی در این دانشگاه راه‌اندازی شده است. همچنین رشته‌های دیگری نیز به آن اضافه خواهد شد و علاقه‌مندان می‌توانند در این دانشگاه تحصیل کنند.

دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان در خصوص شهادت شهید بزرگوارمان حاج قاسم سلیمانی، نمایشگاه سرو بلند انقلاب اسلامی را برپا و به وظیفه خود در زمینه انقلاب اسلامی و شهدا خود عمل کرد. شهید سلیمانی ناجوانمردانه به شهادت رسید و دانشگاه استاد فرشچیان نباید بی‌تفاوت از کنار این حادثه بزرگ می‌گذشت و به همین دلیل به ایفای نقش پرداخت و آثار خوبی از هنرمندان در رشته نقاشی، نگارگری و... در معرض نمایش قرار گرفت.

امیدواریم در آینده با آموزشی که به شیوه استاد-شاگردی به دانشجویان دانشگاه استاد فرشچیان ارائه می‌شود، نقاشان و هنرمندانی فارغ‌التحصیل شوند که آثاری متناسب با مقاصد انقلاب اسلامی خلق کنند.

ویژگی ممتاز شیوه استاد-شاگردی تربیت معنوی و آموزش تکنیک است

آنا: شیوه استاد-شاگردی که در دانشگاه استاد فرشچیان اجرایی شده است، چقدر می‌تواند برای نسل‌های بعدی تأثیرگذار باشد؟

رجبی: شیوه استاد-شاگردی، شیوه‌ای جدید نیست که ما ابداع کرده باشیم. شیوه اساسی آموزش قدیم در همه ادوار دینی به‌خصوص در اسلام و ایران بوده است. این شیوه می‌تواند برای نسل‌های بعدی در دانشگاه استاد فرشچیان مؤثر باشد؛ در واقع در شیوه استاد-شاگردی، هنرجو باید در خدمت استاد باشد و هم تربیت معنوی را از او یاد بگیرد و هم روش‌ها و آموزش‌های تکنیکی را بیاموزد که ویژگی ممتازی است. چون در فرهنگ اسلامی-ایرانی، این دو مقوله را از هم جدا نمی‌بینند و عمل و نظر از یکدیگر جدا نیستند.

عمل نیز دارای دو وجه شامل آموزش تکنیکی و عمل مؤمنانه دارد. در حال حاضر در مباحث هنری نظام آموزشی مدرن دانشگاه‌ها، بحثی از معنویت وجود ندارد. فقط تکنیک آموزش داده می‌شود و مطالب آموزشی به روش استاد-شاگردی تدریس نمی‌شود.

در واقع وقتی یکی از جلسات کلاسی دانشجو در دانشگاه تمام می‌شود، او به کلاس دیگر می‌رود و استاد دیگری را می‌بیند. درصورتی‌که در روش استاد-شاگردی مثلاً وقتی فردی با یک استاد نگارگری کار می‌کند، تا آخر با همان استاد به کار علمی و آموزشی خود می‌پردازد و دانشجو با معرفت استاد آشنا می‌شود و آن را یاد می‌گیرد.

آنا: درباره نمایشگاه «آسمان‌نگاره‌ها» و چاپ  آثار نمایشگاه در یک کتاب توضیحاتی بفرمایید.

رجبی: یکی از دلایل برگزاری نمایشگاه «آسمان‌نگاره‌ها» در سال گذشته، عدم برگزاری جشنواره تجسمی فجر بود. ما این عدم برگزاری را برای انقلاب نادرست می‌دانستیم چرا که وقتی جشنواره‌ای به نام «فجر» است، نباید تعطیل می‌شد.

پس از این ماجرا، در حوزه هنری به فکر افتادیم که در بخش تجسمی، نمایشگاه هنری راه‌اندازی کنیم. در واقع در شورای علمی تجسمی تصمیم گرفتیم که نمایشگاه را به نام «آسمان‌نگاره‌ها» برگزار کنیم و آثار مربوط به انقلاب اسلامی و با مضامین معنوی را به نمایش بگذاریم. همچنین پس از برگزاری جشنواره، کتاب «آسمان‌نگاره‌ها» به چاپ رسید.

آنا: در پایان اگر نکته‌ای دارید، بفرمایید.

رجبی: بنده از سال‌ها پیش، مکتب نگارگری کمال‌الدین بهزاد را راه‌اندازی کردم. در آنجا سعی کردم به شیوه استاد-شاگردی، شاگردانی تربیت کنم که مؤمن و معتقد به انقلاب اسلامی باشند. البته هیچ مرکزی در این زمینه به ما کمکی نکرد، اما توانستیم عده‌ای از شاگردان را آنچنان تربیت کنیم که این افراد مدرک دکتری گرفتند و استاد دانشگاه شدند.

اگر به کتاب آسمان‌نگاره‌ها نگاه کنید، بیشترین آثار متعلق به این افراد است. البته ما آثار را از سراسر ایران و از موزه‌های مختلف جمع کرده‌ایم. امیدواریم اقدامات خوب مکتب نگارگری کمال‌الدین بهزاد در دانشگاه استاد فرشچیان نیز رقم بخورد. در واقع همانطور که ما در یک جای کوچک توانستیم هنرمندان متعهدی تربیت کنیم، امیدواریم در سطح وسیع‌تری در واحد فرشچیان با حمایت دانشگاه آزاد اسلامی این اتفاق بیفتد.

در پایان برخی از آثار محمدعلی رجبی، عضو شورای سیاست‌گذاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد محمود فرشچیان را مشاهده می‌کنید.

اثر معراج شهید

اثر همیشه کاوه

اثر سفینه نجات

انتهای پیام/4118/