فلسفه سفره هفت سین چیست و نمادها چه ویژگی ها دارند؟

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا – فرقی نمی‌کند کرونا باشد یا جهانی عاری از بیماری، فرقی نمی‌کند جنگ باشد و موشک باران یا صلح باشد و آرامش، فرقی نمی‌کند تحریم باشد و مشکلات اقتصادی یا رونق اقتصادی؛ عید نوروز و مهم‌ترین نماد آن یعنی سفره هفت سین همواره برای ایرانیان عزیز و بزرگ و دوست داشتنی بوده است. ایرانیان همیشه برای نوروز احترام خاصی قائل بودند و آداب این آئین سنتی را به نیکی اجرا می‌کردند. اما تاریخچه و فلسفه این آئین سنتی چیست؟ فلسفه سفره هفت سین چیست و نمادهای آن چه ویژگی دارند؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و آشنایی بیشتر با این ویژگی‌ها تا پایان این مطلب با ما همراه باشید و خواندن هیچ یک از قسمت‌های آن را از دست ندهید.

فلسفه سفره هفت سین چیست؟

در ایران باستان و آئین‌های آن، برای هر جشن خوانی و یا سفره‌ای پهن می‌کردند و می‌گستراندند که این سفره‌ها حاوی انواع خوراکی و امثالهم بود. سفره مخصوص عید نوروز هم هفت سین نام گذاری شده بود و شرایط آن، طوری بود که باید از بقیه سفره‌ها رنگین‌تر و جذاب‌تر باشد.

هفت سین را معمولاً چند ساعت زودتر از لحظه سال تحویل پهن می‌کردند و روال بر این بود که این سفره بر صفحه‌ای فراتر و بالاتر از سطح زمین چیده می‌شد و قرار می‌گرفت. در کنار سفره هفت سین هم میزدپان قرار می‌گرفت که جهت پخش خوراکی‌ها استفاده می‌شد.

چرا «هفت» سین در سفره قرار می‌گیرد؟

از دیرباز عدد هفت به عنوان عددی مبارک، خوش یمن و حتی مقدس تلقی می‌شد. البته در زبان باستانی ایران عدد هفت به نام «امرداد» شناخته می‌شد و امرداد هم معنای جاودانگی و مانایی داشت. از آنجایی که این عدد معنای زیبایی از زندگی مستمر و دوری از زوال داشت، بر سفره هفت سین قرار گرفت این چنین که «هفت» سین نماد نوروز ایرانی‌ها شد.

البته عدد هفت در واقعیت‌های طبیعی و کتب الهی و هنر معماری و حتی خط و ادبیات فارسی هم جایگاه ویژه‌ای داشته است. خاصه آنکه رنگین کمان از هفت رنگ تشکیل می‌شود و یا هفت خوانی که فردوسی در شاهنامه سر راه رستم قرار داده و یا هفت آسمان و هفت اقلیم و حتی هفت پیکر! حتی جالب است بدانید مناسک حج هم هفت مرحله دارند و این عدد هفت در چندین جای قرآن و برخی آیات و سوره‌ها هم ذکر شده است.

نمادهای سفره هفت سین چه معنایی دارند؟

اما سؤال مهم این است که هر یک از این هفت سین چه معنا و مفهومی دارد و به چه علتی در این سفره قرار گرفته است؟ با ما همراه باشید تا در ادامه این متن به ریشه یابی این سفره پر معنا و مفهوم بپردازیم.

سنجد؛ سین اول

سنجد نماد سنجی برای سنجیده رفتار کردن و علامت گرایش به عقل است. همچنین این میوه نمادی برای فرزانگی و زایش میوه‌ای هست که باورو می‌شود و رایحه آن در فضا می‌پیچد. البته سنجد پرورش دهنده قوای احساسی انسان‌ها هم هست و به همین دلایل برخی به این معتقد هستند که سنجد نماد عشق انسان‌ها به یکدیگر است و لذا در سفره هفت سین قرار می‌گیرد.

سیب؛ سین دوم

سیب نمادی از سلامتی و زیبایی بوده و سیبی که در سفره هفت سین قرار می‌گیرد نشان از دوری از آسیب و گزند است. معمولاً رسم بر این است که سیب توسط مادربزرگ یا پدربزرگ هر خانواده سر سفره گذاشته شود به نشانه نگرانی‌های زیبا و همیشگی بزرگترها برای سلامتی اعضا خانواده.

سبزه؛ سین سوم

سبزه نشانی از تولد مجدد، حیات دوباره و زایش و سبزی است. در سفره گذاشتن سبزه به این علت است که سال پیش رو سالی شاداب و خرم و البته سرسبز باشد. رنگ سبز ارتعاش افکار ما را موزون نگه داشته و به انسان آرامش می‌دهد.

سمنو؛ سین چهارم

از آنجایی که سمنو به عنوان غذایی مقوی شناخته می‌شود که از گندم تهیه شده و به آن غذای مرد آفرین هم می گویند و البته سرشار از ویتامین و مواد مغذی نیز است؛ آن را به نشانه نماینده‌ای از مفاهیم صبر، مقاومت، عدالت و قدرت در سفره هفت سین می‌گذارند. سمنو نماد و نشانه‌ای از قدرت بوده و سمبل خیر و برکت است.

سیر؛ سین پنجم

سیر، یک گیاه دارویی است و از آن به عنوان ماده‌ای گندزدا استفاده می‌شود. سیر به دو علت در سفره هفت سین قرار می‌گیرد، نخست؛ نشانی از تندرستی و میکروب زدایی است و دوم؛ برای رعایت حد و مرزها در سفره گذاشته می‌شود. سیر نشانی از مناعت طبع هم هست که یعنی انسان همواره بایستی مناعت طبع پیشه کند. همچنین سیر نشانه قناعت و یادآوری سیر چشمی نیز است.

سرکه؛ سین ششم

سرکه، نمادی از تسلیم و رضاست. از سرکه در ادبیات و تمثیل ایرانی در توصیف اضطراب و گریه و اشک استفاده می‌شود. مولانا هم در اشعارش از گریه و آزار با عنوان سرکه فشانی یاد می‌کند. سرکه در سفره نوروزی، ما را به پذیرش ناملایمات زندگی و تلاش برای رفع آن دعوت می‌کند.

سماق؛ سین هفتم

سماق به رنگ طلوع آفتاب است و سمبل و نشانه‌ای برای افزایش صبر و بردباری است. سماق می‌تواند مظهری برای طلوع و آغازی دوباره هم معنا شود.

دیگر وسایل سفره هفت سین

دیده شده که برخی مواردی همچون سکه و یا سماور را هم در سفره هفت سین قرار می‌دهند، اما گفته می‌شود از آنجا که این موارد نه خوراکی هستند و نه جاندار هستند ریشه پارسی و قدیمی ندارند. هرچند که سکه را نمادی از برکت و رزق و روزی هم ذکر کرده‌اند.

البته به جز این هفت سینی که در بالا آمد، سفره نوروزی ایرانیان متعلقاتی دیگری هم دارد، نظیر قرآن، آئینه و ماهی و شمع که این‌ها هم فلسفه وجودی خاصی داشته و به عللی در سفره هفت سین قرار می‌گیرند. در ادامه این متن نگاهی به نشانه‌های اجزایی غیر از هفت سین سفره هفت سین خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

قرآن کریم: قرآن به عنوان کتاب آسمانی مسلمانان نشانه‌ای از توکل و توسل به خداوند متعال است که در سفره هفت سین قرار می‌گیرد تا نشانه‌ای باشد از درخواست بندگان به درگاه حضرت حق برای کسب بهترین‌ها در سال جدید.

آئینه: آئینه نمادی از روشنایی است و بایستی در بالای سفره هفت سین جای گیرد.

ماهی: ماهی قرمز که شاید جذاب‌ترین عضو هفت سین برای بچه‌ها هم باشد، نمادی از تکاپو و شادابی است و همواره در سفره هفت سین جا دارد.

شمع: دیگر عضو سفره هفت سین ایرانیان است که معمولاً در شمعدانی زیبا جلوه خاصی به سفره هفت سین می‌دهد. شمع نمادی از روشنایی و فروغ است.

انتهای پیام/4139/