تاثیر حکمت بر ساختارهای درونی و بیرونی معماری بررسی شد

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، ششمین پیش همایش ملی علوم انسانی و حکمت اسلامی با موضوع حکمت اسلامی و تعالی معماری و شهرسازی به همت معاونت علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

در این پیش‌ همایش که به صورت مجازی و با همت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک برگزار شد، حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی به تبیین جایگاه حکمت در علوم انسانی، شرح اجمالی تاریخ اسلام و ورود سبک‌های شهرسازی به اسلام از دیگر نقاط جهان و وصف دو جریان افراطی و تفریطی در مواجهه با حکمت اسلامی پرداخت.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه در ادامه گفت: جریان سومی هم وجود دارد که با رویکردی منطقی به این مسئله می‌پردازد و حکمت را شامل مسائل گوناگونی نظیر فلسفه، عرفان عملی و نظری و ادبی و ... می‌داند.

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی افزود: بنابر گواه تاریخ ادعا می‌شود که آغازگر هنر اسلامی از دوران بنی‌امیه و با تاثر زیاد از فرهنگ شمال آفریقا و دولت بیزانس است. اما چون بنی‌امیه به قرآن عمل نکردند و آن را زیر پا گذاشتند نمی‌توان هنر آن دوران را به صراحت هنر اسلامی دانست.

وی در ادامه به تبیین اثر حکمت بر ساختارهای درونی و بیرونی پرداخت و گفت: نمونه بارز آن باغ ایرانی با وجود درختان همیشه سبز در آن است که نماد حیات جاودان است. فرم هشت وجهی رایج کوشک باغ ایرانی نماد هشت فرشته‌ای است که عرش را بر دوش خود دارند.

در ادامه صارمی، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با تشریح گفتمان معماری و شهرسازی با علوم انسانی اسلامی، ارتباط این دو مقوله را به تفصیل مورد تحلیل قرار داد و شرایط فعلی را موقعیتی مناسب برای ورود به حوزه حکمی‌سازی معماری و شهرسازی با کاربرد علوم انسانی اسلامی دانست و با اشاره به نظریات اندیشمندانی همچون آیت‌الله جوادی آملی در حکمت و نقش آن در زندگی انسان، به تبیین روش پیاده‌سازی حکمت در معماری و شهرسازی پرداخت.

در بخش دیگری از این پیش همایش نقی‌زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با استفاده از معماری شهرها و هنر به تبیین روش بهره‌گیری از «نص» برای تدوین مبانی نظری خلق اثر پرداخت و در این راستا با استناد گسترده به آیات کلام الله مجید، روش‌های استخراج مبانی فلسفی و هنری برای تولید محتوا و خلق اثر را تبیین نمود.

نقوی‌زاده گفت: در موضوعات اسلامی اصالت با شکل و فرم و جنس و رنگ نبوده بلکه اصالت بر مبنای اصولی است که در شرایط مختلف، ‌تجلیات متفاوتی را به نمایش می‌گذارند.

وی با اشاره به مواردی همچون تعادل، زیبایی و تسبیح الهی و تقوی به عنوان عناصر حکمت،‌ به تشریح «بارزه‌های هنر و صفات هنرمند در آموزه‌های وحیانی» پرداخت و گفت: باید منابع شناخت حکمت برای پژوهشگران تبیین شود.

در این مراسم آیت‌الله دری نجف‌آبادی، امام جمعه اراک و نماینده ولی‌فقیه در استان مرکزی ضمن تبیین جایگاه حکمت در دانش و شیوه تولید علم حکمی، به اهمیت کاربست دانش حکمی در اجرای پروژه‌های شهری تاکید نمود و گفت: اسلام دین عقل است. در گذشته تمام امور مربوط به شهرسازی و معماری بر مبنای عقل و حکمت صورت می‌گرفت که هم عقل و حکمت موید این امور بود و هم اسلام. به طور مثال شهر اصفهان به نحوی گسترش یافته که زاینده‌رود کل شهر را سیراب می‌کرده و از آن می‌گذشته و در نهایت به گاوخونی می‌ریخته است و باد غالب شهر که هم راستای مسیر رود است هم هوای شهر را تلطیف و تهویه می‌کرد. این‌ها نمونه‌ای از آثار برجسته گذشتگان ما است که متاسفانه امروزه از آن دور افتاده‌ایم و با ساخت و سازهای نامرغوب و غلط اصول نیاکان خود را زیر سوال برده‌ایم. به عناون مثال احداث کارخانه در جهت باد غالب شهر اراک که آلودگی را به سمت شهر هدایت می‌کند. لذا لازم است با مبانی علمی در مکان‌یابی‌های خرد و کلان به نقد وضعیت موجود در شهرهای ایران پرداخت.

قیوم‌زاده، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر دانش حقوق، و ایجاد رابطه میان شهر و حقوق شهروندی، به تبیین رابطه حکمت شهری در معماری اسلامی با کرامت انسانی گفت: معماری اسلامی یعنی معماری نشئت گرفته از دین اسلام. شهر اسلامی از دیدگاه کالبدی شهری است که امت اسلامی در آن زیسته و عبادت و تجارت و... می‌کنند. اعتقادات مذهبی هسته زندگی مردم مسلمان است پس مسجد نماد مرکزی و کانون توجه در منظر شهری شهر اسلامی است. از دیگر مشخصه‌های شهرسازی اسلامی تفکیک کامل مکان‌های عمومی و خصوصی است. به طوری که حداقل سر و کار افراد با فضای خصوصی در معماری اسلامی یک اصل است. عناصری مثل ارتفاع دیوار و محرمیت، اندرونی و بیرونی و... موید این موضوع است.

وی افزود: مدینه فاضله و شهر مقدس و ... گویای این هستند که پیش از هر چیز هویت معنوی شهر بر عناصر دیگر از جمله کالبد ارجحیت دارد. در ادامه با اشاره به مسئله حقوق شهری به تشریح جایگاه عدل در شهر پرداخت و گفت: عدل باید در همه ی ابعاد زندگی متجلی باشد حتی در حوزه مباحث شهری، به عبارت دیگر آراسته‌ترین مکان‌ها آنهایی هستند که در آنها عدالت جاری است. در ارتباط با تقوا نیز منظر شهری باید سوق دهنده انسان به سمت تقوای الهی باشد و گره نه موجب گمراهی او است. در شهر اسلامی نباید بناها مشرف به هم باشند. نباید بناها زحمت و آزار همسایه را موجب شوند. شهر اسلامی باید هویت معنوی داشته باشد و هر شهر پر مسجدی لزوما اسلامی نیست. باید اعتقادات در سیمای شهر متجلی باشند مثل برابری و برادری پاکیزگی که با در دسترس بودن یکسان امکانات برای همه تجلی می‌یابد.

در ادامه این پیش‌همایش ملی کرسی تخصصی نظریه‌پردازی با حضور دکتر فرزادبهتاش به عنوان ارائه دهنده‌ی نظریه و دکتر صالحی به عنوان منتقد و با اجرای دکتر کاوه امین برگزار گردید. در این کرسی با اشاره به کیفی‌ های مورد انتظار از شهر اسلامی این نظریه ارائه گردید که شهر اسلامی می‌بایست به نوعی روزآمدسازی گردد تا توانایی حیات در آینده را داشته باشد. ناقد کرسی نیز با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته در مقوله شهر اسلامی، این تلاش‌ها را ناکافی و با جهت‌گیری ناصحیح قلمداد نمودند که نیازمند نوعی از واقع‌گرایی در محتوا و صورت می‌باشد. در ادامه کرسی و با پرسش‌های حضار، ارائه دهنده و ناقد به تفصیل پاسخ‌های مبسوطی را ارائه نمودند.

در نهایت ارائه دهندگان چکیده مقالات برتر به تشریح روند شکل‌گیره و روش‌شناسی کاربردی پژوهش‌های خود پرداختند.

انتهای پیام/۴۱۶۲/