خشکسالی امنیت ملی را تهدید می‌کند/ کشور درگیر بحرانِ «مدیریت بحران» است

علیرضا شریفی یزدی، جامعه‌شناس در گفت‌و با خبرنگار شهری گروه جامعه خبرگزاری آنا، در خصوص پیامد و آسیب‌های خشکسالی(اینجا بخوانیم) برای کشور گفت: وقتی صحبت از خشکسالی می‌کنیم، با انواع خشکسالی‌ها مواجه هستیم و فقط یک نوع خاص از خشکسالی را نداریم. خشکسالی‌ها به خشکسالی هواشناسی، خشکسالی هیدرولوژیکی و خشکسالی کشاورزی و خشکسالی اجتماعی، اقتصادی شهری تقسیم می‌شود که اینها با هم تفاوت دارند.

وی با با بیان این‌که وقتی صحبت از خشکسالی به میان می‌آید طبیعتاً ذهن افراد به سمت خشکسالی کشاورزی یا خشکسالی شهری می‌رود که این مورد آسیب‌های اجتماعی زیادی را به دنبال دارد؛ افزود: زمانی‌که ما دچار خشکسالی روستایی یا به عبارتی خشکسالی کشاورزی هستیم، ‌اولین اثر و پیامدی که به جا می‌گذارد، ساختار شغل در روستا را عوض می‌کند، تمایل به مهاجرت از روستا به شهر را افزایش می‌دهد، میزان پس‌انداز روستاییان و به تبع آن میزان تولیدات کشاورزی و دامداری را کاهش می‌دهد.

نقش روستائیان در شکل‌گیری حاشیه نشینی شهرها

این جامعه‌شناس تاکید کرد: در چنین شرایطی روستایی‌ها تا مدتی در روستا می‌مانند و تغییر شغل می‌دهند، برای درآمد بیشتر تمایل به مهاجرت به شهر دارند اما چون درآمد و اقتصادشان با اقتصاد شهر همخوانی ندارد، خیلی از اینها در حاشیه شهرها سکنی می‌گزینند و این مسئله باعث افزایش حاشیه‌نشینی در شهرها می‌شود.

شریفی یزدی با اشاره به این‌که مناطق حاشیه‌ای و حاشیه‌نشینی در شهر یکی از مناطق تولیدکننده انواع آسیب‌های اجتماعی است ادامه داد: بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مثل طلاق، اعتیاد، خودفروشی، قاچاق مواد مخدر، بزهکاری، سرقت‌های خرد، نزاع‌های خیابانی، قتل و امثال اینها عمدتاً پایگاه اصلی‌اش در مناطق حاشیه شهرهاست که بخش عمده‌ای از شکل‌گیری حاشیه شهر نتیجه مهاجرت از روستا به شهر است و دلیل اصلی مهاجرت از روستا به شهر، مسئله خشکسالی کشاورزی-روستایی است.

بیشتر بخوانید:

مصرف آب‌های‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های عمیق منجر به فرونشست‌ می‌شود/ فعال شدن گسل‌ها با فرونشست‌های زمین

کارتن‌خوابی «سبک‌زندگی» نیست/ مسئولان به جای رفع مشکلات شهر «برچسب» می‌زنند

تولید آسیب‌های اجتماعی با بیکاریهای ناشی از خشکسالی ارتباط مستقیم دارد

به گفته وی به دلیل خشکسالی کشاورزی و زنجیره‌ای و اتفاقات بعدی که در رابطه با کاهش تولیدات کشاورزی رخ می‌دهد، طبیعتاً میزان بیکاری در سطح جامعه افزایش پیدا می‌کند و چون مهارت کشاورزی کشاورزان یعنی مهارتی که در روستا کسب کرده و بر پایه آن دارند کار کشاورزی یا دامداری می‌کنند، در جامعه شهری کاربرد ندارد و به منجر می‌شود معمولاً این افراد به مشاغل دست پایین مثل دستفروشی، شاگردی و خرده‌فروشی روی بیاورند و گروه کثیری از اینها به دلیل اینکه در این کار خیلی موفق نیستند، متأسفانه جذب باندهای خلاف می‌شوند و از اینجا تولید و بازتولید آسیب‌های اجتماعی در سطح جامعه به شدت افزایش پیدا می‌کند.

این جامعه شناس به اثر دیگری که خشکسالی کشاورزی به جا می‌گذارد اشاره کرد: نزاع‌های بین روستایی و بین طایفی بر سر آب است که بسیار شاهد این مقوله هستیم تاثیر بعدی خشکسالی در بلند مدت است که دیگر از قالب مشکلات و آسیب‌های اجتماعی بیرون می‌آید و تبدیل به یک تهدید امنیت ملی می‌شود.

خشکسالی امنیت ملی را تهدید می‌کند

شریفی یزدی با بیان این که اتفاقی که چند وقت پیش در خوزستان افتاد و تظاهرات سنگینی را در پی داشت(اینجا بخوانیم) یکی از خطرات بزرگ برای امنیت ملی ما بود که در یکی از مهم‌ترین استان‌های کشور از لحاظ سوق‌الجیشی و اقتصادی اتفاق افتاد و چون بخش بزرگی از نفت ایران در خوزستان تولید و تأمین می‌شود، خشکسالی سالیان طولانی و عدم مدیریت درست خشکسالی طی این سال‌ها مسبب ایجاد این آشوب‌ها بوده است.

وی خاطر نشان کرد: بنابراین خشکسالی هم می‌تواند اثرات تخریب منطقه‌ای و هم اثرات تخریب ملی به جا بگذارد و آسیب‌های اجتماعی را هم در درون خانواده، هم در سطح روستا، هم در سطح شهر و استان و هم در سطح کشور در پی داشته باشد.

این جامعه‌شناس در خصوص این‌که آیا راهکاری برای حل این معضل وجود دارد یا به واسطه خشکسالی‌هایی که در پیش است فقط باید آماده برخورد با این مشکلات باشیم؟ بیان کرد: یقیناً در قرن ۲۱ با پیشرفت علم، دیگر مثل سابق، بشر مرعوب خشکسالی نیست که بنشیند و به آسمان نگاه کند که چه زمانی از آسمان باران خواهد آمد. کارهای خیلی زیادی در مدیریت خشکسالی در دنیا انجام گرفته که مانع فاجعه، مهاجرت مردم، حرکت مردم، از بین رفتن کشاورزی و امثال اینها شده است. این تجربه‌ها نه جدید و نه عجیب و غریب است.

مشکل کشور بحران مدیریت، «بحران» است

شریفی یزدی با تاکید بر این‌که مشکل ما در سطح کشور، بحران، مدیریت بحران است عنوان کرد: یعنی ما در مدیریت بحران خود، بحران مدیریت داریم. به هر حال خشکسالی نوعی بحران محسوب می‌شود. اگر مسئولان ما از یافته‌های علمی دنیا استفاده کنند و آنها را به کار ببندند و دغدغه درستی برای بحث مدیریت خشکسالی داشته باشند، کارهای خیلی زیادی انجام می‌گیرد چون بخش بزرگی از خشکسالی قابل پیش‌بینی است و به همین دلیل می‌شود از قبل برای آن طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی مناسب داشت زیرا می‌شود آن را تخمین زد و میزان اثرات اجتماعی آن را پیش‌بینی کرد و از قبل خود را برای مواجهه با آن آماده کرد تا ما را غافلگیر نکند.

انتهای پیام/۴۱۶۱