اتحاد ایران و حزب‌الله، غرب را به تمکین در برابر دولت جدید لبنان واداشت/ خروج عروس خاورمیانه از بن‌بست ۱۳ ماهه

گروه جهان خبرگزاری آنا - مجتبی اسماعیلی: روز جمعه میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان به‌طور رسمی فرمان تشکیل دولت جدید به ریاست نجیب میقاتی را صادر کرد؛ دولتی متشکل از ۲۲ وزیر به همراه میقاتی و معاونش که به ۱۳ ماه بن‌بست سیاسی در این کشور خاتمه داد. این تحول در عرصه سیاسی لبنان که در یک سال گذشته بحران اقتصادی و اجتماعی را پشت‌سر گذاشته است، به‌حدی اهمیت دارد که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای علاوه بر اعلام حمایت از آن و آمادگی برای همکاری، از دولت جدید خواست برنامه اصلاحات مشخصی را اجرا کند. وزارت امور خارجه روسیه نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد، مسکو از این گام مهم با هدف تثبیت اوضاع سیاسی لبنان و ایجاد شرایط لازم برای خروج این کشور از بحران اقتصادی و اجتماعی طولانی‌مدت استقبال می‌کند.

غربی‌ها نیز از این اقدام حمایت کردند؛ بعد از آنکه وزارت امور خارجه آمریکا بیانیه‌ای صادر کرد، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه پشت تریبون ظاهر شد و تشکیل دولت لبنان را گامی ضروری برای رهایی این کشور از بحران عمیق کنونی توصیف کرد. در اقدامی مشابه، انگلیس از تشکیل دولت جدید لبنان به ریاست میقاتی استقبال و بر لزوم اصلاحات فوری در لبنان تاکید کرد.

تشکیل دولت و افول نقش‌آفرینی عربستان در لبنان را می‌توان چالشی جدی برای سمیر جعجع درنظر گرفت که مدتی سودای ریاست‌ جمهوری در سر داشت

پایان بن‌بست ۱۳ ماهه سیاسی در لبنان به‌حدی مورد توجه محافل منطقه‌ای قرار داشت که احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب دراین‌باره گفت، اتحادیه عرب از لبنان برای خروج از وضعیت دشوار کنونی به وضعیتی با ثبات‌تر که در آن تعادل خود را به دست آورد، حمایت و پشتیبانی می‌کند. مقام‌های قطر، مصر، اردن و کویت نیز از اعلام تشکیل دولت جدید لبنان به ریاست نجیب میقاتی استقبال و برای دولت جدید در انجام وظایفش آرزوی موفقیت کردند. در هر صورت نخست‌وزیر لبنان پس از ورود به کاخ ریاست جمهوری بعبدا برای تقدیم لیست وزیران به میشل عون، در مصاحبه‌ای گفت که تلاش دارد سقوط آزادی که لبنان شاهد آن است، متوقف کند.

وی در نخستین مصاحبه مطبوعاتی خود در پاسخ به این سؤال که وضعیت تعامل دولت جدید لبنان با کشور همسایه ازجمله سوریه چگونه حواهد بود، گفت: ما با همه کشورهای جهان به‌جز رژیم اسرائیل با در نظر گرفتن مصالح کشور تعامل مثبتی خواهیم کرد.

در حوزه داخلی، میشل عون با وجود تمامی فشارهای داخلی و خارجی تا حدود زیادی در مطالباتش تجدیدنظر کرد و درنهایت مأمور تشکیل کابینه ناگزیر از تحقق مطالبات وی شد. هدف مخالفان عون به‌ویژه سعد حریری برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی و کناره‌گیری رئیس‌جمهور بود که به شکست انجامید؛ بنابراین پیروز نخست تشکیل دولت را می‌توان جریان آزاد ملی، جبران باسیل و عون دانست. عربستان، آمریکا و متحدان داخلی‌شان در سال‌های اخیر به‌دنبال تشکیل دولت بدون مشارکت حزب‌الله بودند، ولی با وجود فشارهای شدید این هدف محقق نشد. علاوه بر این، فروپاشی ائتلاف سه‌گانه حزب‌الله، امل و رئیس‌جمهور نیز از سایر اهداف ریاض-واشنگتن بود؛ گرچه گاهی مواضع نبیه بری نشان می‌داد تحقق این هدف دور از دسترس نیست، اما سیاست‌ورزی حزب‌الله مانع فروپاشی این ائتلاف شد.

اهمیت متن تشکیل کابینه لبنان بر حاشیه‌ها

به گزارش آنا، وزیران دولت میقاتی به معنای خاص حزبی نیستند، اما از سوی احزاب سیاسی مشهور و سنتی لبنان حمایت می‌شوند. بنابراین تشکیل دولت و افول نقش‌آفرینی عربستان در لبنان را می‌توان چالشی جدی برای سمیر جعجع درنظر گرفت که مدتی سودای ریاست‌ جمهوری در سر داشت. با وجود کاهش قیمت دلار در ساعات ابتدایی پس از تشکیل دولت و امیدها به اقدامات فوری نخست‌وزیر، حداکثر مطلبی که می‌توان تصور کرد، کاهش سرعت فروپاشی اقتصادی-اجتماعی لبنان است. خروج سرمایه ثروتمندان عرب، بحران کرونا، انفجار بندر بیروت و مهاجرت نخبگان و متخصصان لبنانی، ضرباتی به این کشور وارد کرده است که به نظر می‌آید دست‌کم تا میان‌مدت قابل جبران نیست، به‌ویژه اینکه دولت جدید به حمایت صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی امید بسیاری دارد.

بیشتر بخوانید:

میقاتی: بحران لبنان نیازمند تحلیل نیست به راه حل نیاز دارد

فرمان تشکیل دولت جدید لبنان امضا شد

حسین رویوران، تحلیلگر ارشد امور غرب آسیا در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه غرب آسیای گروه جهان خبرگزاری آنا گفت: نفس تشکیل کابینه اهمیت زیادی دارد، زیرا ۱۳ ماه پیش حسن دیاب، نخست‌وزیر استعفا داد، سه نفر هم برای تشکیل دولت مأمور شدند مصطفی ادیب، سعد حریری و در حال حاضر نجیب میقاتی که دو نفر نخست نتوانستند کابینه تشکیل دهند و نفر سوم کابینه تشکیل داده است. بنابراین نفس تشکیل کابینه موفقیت سیاسی در لبنان به‌شمار می‌رود. موفقیت دوم نجیب میقاتی این است که کابینه تکنوکرات را با هماهنگی اکثریت گروه‌های سیاسی تشکیل داد، زیرا میقاتی با کمک این گروه‌ها می‌تواند در مجلس رأی اعتماد بگیرد، بحران‌های اجتماعی و اقتصادی که متأسفانه در لبنان شدت زیادی یافته است، مدیریت و از مرحله بسیار سخت و پیچیده کنونی عبور کند.

وی گریزی به موضوع حزب‌الله و موفقیت آن‌ها در واردات نفت از ایران و انتقال به بیروت زد و عنوان کرد: آمریکایی‌ها با تمام توان خود لبنان را تحریم کردند؛ بنابراین هرگونه اقدام در راستای شکستن سد تحریم لبنان گامی در راستای خنثی‌سازی توطئه علیه لبنان است. اقدام جمهوری اسلامی ایران در فروش نفت به لبنان نشان داد که در درجه نخست، ایران از آمریکا نمی‌ترسد و بعد، اینکه تحریم‌های آمریکا را نادیده می‌گیرد، نفت خود را می‌فروشد و درنهایت آمریکا است که در چشم مردم لبنان به‌عنوان دشمن و ایران به‌عنوان دوست جلوه می‌کند.

انتقال سوخت ایران به لبنان اقدام مهم دیگر کشورمان بود که تأثیر زیادی در تغییر صحنه سیاسی لبنان داشت

این تحلیلگر امور غرب آسیا تأکید کرد: آمریکا ناگزیر بود از وضعیت کنونی عقب‌نشینی کند، به همین دلیل سفیر آمریکا در لبنان با رئیس‌جمهور این کشور تماس گرفت و اعلام کرد که آمریکا حاضر است برق را از مصر به اردن، از اردن به سوریه و از سوریه به لبنان و گاز را هم از همین کشورها به لبنان برساند و پول مورد نیاز خرید هم وامی است که از بانک بین‌المللی پول تأمین خواهد شد.

تأثیر دیپلماسی فعال ایران در تشکیل کابینه لبنان

با توجه به تحلیل رویوران می‌توان گفت به نظر می‌آید نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی ایران مهم‌ترین عامل در کمک به تشکیل کابینه لبنان است. تهران که در دولت سیزدهم رویکرد منطقه‌ای گسترده‌ای دارد و تمرکز خود را بر همکاری‌ با کشورهای غرب آسیا گذاشته است، با دیپلماسی فعال و مجموعه‌ای از اقدامات و کنش‌ها تلاش کرد به تحقق تشکیل کابینه کمک کند. یکی از این کنش‌ها مربوط به مذاکرات ایران و عربستان است؛ از آن‌جا که موضوع لبنان یکی از محورهای این مذاکرات بود، به نظر می‌‎‌آید ایران در نها یت توانست عربستان را مجاب کند تا از نقش‌آفرینی منفی در مسیر تشکیل کابینه لبنان عقب‌نشینی کند. کنش‌ دیگر ایران را می‌توان استفاده از فضای تعامل سیاسی و ایجاد تماس با فرانسوی‌ها دانست. پاریس بازیگری است که در یک سال اخیر در صحنه سیاسی لبنان حضور فعال دارد و تأیید آن در مسیر تشکیل کابینه جدید ضروری بود. به نظر می‌آید ایران با دیپلماسی فعال خود توانسته است حمایت فرانسوی‌ها را برای تشکیل کابینه‌ای که در آن دست‌کم دو وزیر مورد حمایت حزب‌الله (برخلاف خط قرمز آمریکا) حضور دارند، جلب کند.

همان‌گونه که بیان شد، انتقال سوخت ایران به لبنان اقدام مهم دیگر کشورمان بود که تأثیر زیادی در تغییر صحنه سیاسی لبنان داشت. پس از آنکه سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان خبر ارسال سوخت از ایران به لبنان که به منزله پایانی بر بحران سوخت در این کشور تلقی می‌شد اعلام کرد و کشتی‌های حامل سوخت ایران به سمت لبنان حرکت کردند، چشم‌انداز تحولات لبنان تغییر کرد و آمریکایی‌ها مجبور شدند شتابزده طرحی در زمینه واردات گاز و برق از مصر و اردن ارائه کنند. این اقدام شوک مثبتی به فضای سیاسی لبنان وارد کرد که به‌مثابه کاتالیزوری برای تشکیل دولت بود.

علاوه بر این، به نظر می‌آید به دلایل مختلف آمریکایی‌ها چراغ خاموش از مخالفت با تشکیل دولت لبنان دست کشیدند و به‌صورت غیررسمی به آن چراغ سبز نشان دادند که می‌توان از آن به مثابه پیامی برای ایران تعبیر کرد. این پیام را می‌توان از بیانیه استقبال وزارت امور خارجه آمریکا از تشکیل دولت لبنان دریافت.

انتهای پیام/۴۰۳۳/