در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
جلیل شعبانی در گفت‌وگو با آنا:
سکانس‌های حذف‌شده لطمه‌ای به شخصیت آقای هاشمی نمی‌زد/ اگر اکران شلوغ نبود، «منصور» بیشتر دیده می‌شد
جلیل شعبانی معتقد است، سکانس‌های مربوط به مرحوم هاشمی رفسنجانی که از این اثر حذف شده، شخصیت ایشان را زیر سؤال نمی‌برد و لزومی نداشت که حذف شود.
به گزارش خبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، فیلم سینمایی «منصور» به کارگردانی سیاوش سرمدی و تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی از تولیدات جدید سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که از ۱۹ آبان در سینماهای سراسر کشور اکران شد و توانست در پایان نخستین هفته نخست خود توانست به فروش ۵۰۰ میلیون تومانی دست یابد.
این فیلم برشی از زندگی شهید منصور ستاری، فرمانده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است. فرماندهی که این سمت را از سال ۱۳۶۵ تا زمان شهادتش در دی ماه ۱۳۷۳ به عهده داشت و منشأ خدمات فراوانی در نیروی هوایی شد.
«منصور» اولین فیلم بلند سینمایی سیاوش سرمدی است، او که پیش از این تجربه موفقی در زمینه ساخت مستند داشت و چهره‌ای شناخته‌شده در آن حوزه محسوب می‌شود، ابتدا قصد ساخت مستندی درباره زندگی شهید ستاری را داشت که با پیشنهاد سازمان هنری اوج، طرح خود را بسط داد و آن را به فیلمی سینمایی تبدیل کرد.
تهیه‌کنندگی این اثر نیز بر عهده جلیل شعبانی است، کسی که سال‌ها در سینما فعالیت کرده و به‌عنوان مجری طرح، مدیر تولید، دستیار کارگردان و... در آثار فراوانی حضور داشته است. او حالا ۵ سالی می‌شود که به جرگه تهیه‌کنندگان سینما اضافه شده و تا قبل از فیلم «منصور»، فیلم‌های «روایت‌های ناتمام»، «سوءتفاهم» و «قسم» را تهیه کرده است.
در روزهای شلوغ سینمای ایران که تعداد زیادی فیلم در حال اکران است و «منصور» هم یکی از آنهاست، با جلیل شعبانی تهیه‌کننده این اثر در خصوص اکران آن و تمام حواشی‌اش گفت‌وگو کردیم، مخصوصاً سکانس‌های حذف‌شده این فیلم که مربوط به حضور مرحوم هاشمی رفسنجانی در اثر می‌شد و حرف‌وحدیث‌های فراوانی را به وجود آورد.
آنا: از آغاز اکران فیلم شما یک هفته گذشت؛ تا به امروز چه بازخوردهایی دریافت کردید؟
شعبانی: خدا را شکر بازخوردها خوب بود. مخاطبان فیلم را پسندیده‌اند و استقبال خوبی هم از آن صورت گرفته است. این روزها فیلم‌های کمدی و خاص، آثار پرمخاطب سینما هستند و زمانی که فیلم‌هایی مثل «منصور» که به یک قهرمان ملی می‌پردازند، اکران می‌شوند، کسی توقع ندارد با استقبال ویژه‌ای مواجه شوند. اما به نظرم این اثر به نسبت فیلم‌های دیگری که با همین مضمون ساخته شده‌اند، استقبال خوبی داشته است.
آفت شلوغی این روزهای اکران
آنا: قبل از فیلم شما چند کار جدید وارد سینما شد و قرار است تا اواسط دی نیز حداقل ۱۰ فیلم دیگر نمایش داده شود، این شلوغی در اکران تأثیر منفی روی میزان استقبال مخاطبان از «منصور» نخواهد داشت؟
شعبانی: طبیعتاً این مشکل به وجود می‌آید. به نظرم برنامه‌ریزی دقیق‌تری لازم است تا فیلم‌ها بتوانند در مدتی که اکران هستند سقفی از فروش را داشته باشند اما به هر حال این تصمیمی است که دولت و مدیریت سازمان سینمایی گرفته تا فیلم‌های دیگر هم متضرر نشوند. ما می‌دانیم که در حال حاضر فیلم‌های زیادی در نوبت اکران است و تهیه‌کننده و سرمایه‌گذاران آن آثار به دلیل همه‌گیری کرونا نتوانستند فیلم‌هایشان را اکران کنند، بنابراین فشار می‌آورند که آثارشان روی پرده سینماها برود تا بخشی از سرمایه خود را بازگردانند به همین دلیل نمی‌شود به آنها هم اعتراضی کرد ولی قبول دارم اگر پخش «منصور» زمانی بود که فیلم‌های دیگری در کنار آن قرار نمی‌گرفتند، بیشتر و بهتر دیده می‌شد.
آنا: در زمان تولید این فیلم با چه چالش‌هایی مواجه شدید؟
شعبانی: شما زمانی که فیلمی تاریخی کار می‌کنید که مربوط به دوران معاصر است و زمان زیادی از آن نگذشته، با چالش‌هایی مواجه هستید. مجبورید قصه و سناریو فیلم را با افراد مختلفی هماهنگ کنید و راجع به مدل ساخت کار هم با آدم‌های مختلف مشورت، گفت‌وگو و تعامل کنید. به هر حال این فیلم اثری تخیلی فانتزی یا فیلمی تاریخی که مثلاً ۲۰۰ یا ۳۰۰ سال از آن گذشته باشد و مدعی نداشته باشد، نیست فیلمی است مربوط به روزهای دفاع مقدس در چهل سال پیش.
آنا: برای ساخت این اثر با چه کسانی مشورت کردید؟
شعبانی: خب وقتی فیلمی راجع به فرماندهان شهید ساخته می‌شود، هنوز بخشی از هم‌رزمان و رفقای آن فرمانده شهید در قید حیات هستند و بخشی از همکارانش می‌خواهند نظر بدهند، خودشان را در فیلم تماشا کنند و بررسی کنند که جایگاه آن فرمانده شهید در فیلم ما درست است یا خیر؟ بنابراین فیلم خیلی مورد قضاوت‌هایی از این دست قرار می‌گیرد. ما هم قرار نبود مستند بسازیم و به دنبال تولید فیلمی ببودیم که بتواند تماشاگر را جذب کند، از طرف دیگر قرار نبود همه وجوه زندگی یک قهرمان را به تصویر بکشیم. پس طبیعتاً عده‌ای اعتراض می‌کنند که چرا این بخش‌ها را ندیدید یا چرا این بخش‌ها را نشان می‌دهید و بخش‌های دیگر را نشان ندادید! به هر حال این اختلاف سلیقه و نظر در کار وجود دارد و این چالشی است که در مورد همه فیلم‌های مربوط به فرماندهان دفاع مقدس و فعالان آن دوران وجود دارد.
در جریان جزئیات حذف سکانس آقای هاشمی نیستم
آنا: همین اختلاف‌نظرها باعث حذف سکانس‌هایی از فیلم شد؟ مثل سکانس مربوط به مرحوم هاشمی رفسنجانی یا سکانس برخورد با مأموری که رشوه می‌گیرد؟
شعبانی: بله، بالاخره به دلایلی بخش‌هایی از فیلم حذف شد. در خصوص ماجرای آقای هاشمی چون در جریان جزئیات کاملش نیستم اظهارنظری نمی‌کنم ولی ظاهراً خانواده ایشان پس از تماشای فیلم، خواستند که حضور ایشان یا به نحو دیگری باشد یا اصلاً در فیلم نباشد، هر چند که من فکر می‌کنم مشکل خاصی نبود و این صحنه موردی نداشت که فکر کنیم شخصیت آقای هاشمی را زیر سؤال می‌برد یا مشکلی در رابطه با نوع نگرش آدم‌ها به ایشان ایجاد می‌کند ولی به هر حال بحث‌هایی با سرمایه‌گذار انجام شده و درنهایت آن صحنه‌ها حذف می‌شود، درحالی‌که به نظرم صحنه عجیب‌وغریبی هم نبود و حذف این سکانس هم لطمه چندانی به فیلم نزد و اگر می‌ماند هم لطمه‌ای به شخصیت آقای هاشمی رفسنجانی نمی‌خورد.
آنا: اینکه شما به‌عنوان تهیه‌کننده در جریان نبودید عجیب نیست؟
شعبانی: فقط در رابطه با همین یک مورد عنوان کردم و آن هم نگفتم در جریان نیستم، بلکه در جریان جزئیاتش نبودم و حس می‌کنم اگر این مسائل ادامه‌دار شود، شبهاتی به وجود بیاید. بالاخره از این دست فیلم‌ها زیاد ساخته می‌شود و فقط فیلم ما هم نیست، حتی فیلم‌هایی بوده که موضوعات چالش‌برانگیزی هم ندارد، ولی بعد از نمایش در جشنواره، تعامل‌هایی شکل می‌گیرد، افرادی تماس می‌گیرند و نظر می‌دهند و بعضاً تغییرات و حذفیاتی هم رخ می‌دهد. ما زمانی که این فیلم را ساختیم فرماندهان ارتش و نیروی هوایی و اشخاص مختلفی آن را دیدند و نظرات متفاوتی در خصوص بخش‌هایش داشتند. در مجموع جمع‌بندی نظرات این بود که از برخی صحنه‌های شبهه برانگیز کار صرف‌نظر کنیم.
آنا: تابویی در سینمای ایران وجود دارد که طبق آن نمی‌توان به زندگی افراد سیاسی وارد شد و آنها را به تصویر کشید، حتی اگر حضورشان در اثری (مثل فیلم شما) نه نکته سیاسی خاصی داشته باشد نه کلیت کار یک فیلم سیاسی باشد. به نظر شما چرا این مسئله وجود دارد که نباید هیچ تصویری از سیاسیون به خصوص چهره‌های معاصر در فیلم‌ها و سریال‌ها باشد و احیاناً فیلمی راجع به آنها ساخته شود؟
شعبانی: متأسفانه این مشکل در جامعه ما وجود دارد و فقط هم مختص افراد سیاسی نیست. حتی یادم هست در دورانی فیلم‌هایی می‌ساختیم که مثلاً در رابطه با نیروی انتظامی یا پلیس بود، همیشه فشارها و نظراتی وجود داشت که مثلاً رشوه گرفتن و خلافکار بودن پلیس یا مأمور نیروی انتظامی را نمایش ندهید. در صورتی که می‌بینیم در آثار خارجی مأمورهای پلیس کارهای خلاف قانون انجام می‌دهند و آب هم از آب تکان نمی‌خورد. ما اینجا هم این مسئله را مطرح کردیم که باید کلیت فیلم و پیام اصلی آن را ببینیم و اگر آن را جزءبه‌جزء نگاه کنیم، ایرادهای زیادی از آن درمی‌آید. یعنی اگر پلیس خلافکاری هم هست، در انتها پلیس‌های درستکار و قانون ورود می‌کنند و عدالت برقرار می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اگر مرحوم هاشمی زنده بود، نمی‌گذاشت نقشش از فیلم حذف شود
تزریق خون تازه به گیشه با «منصور» و «قهرمان»
وقتی همه معترض هستند
آنا: مصداق‌های زیادی هم در طول این سال‌ها داشته‌ایم.
شعبانی: بله متأسفانه این مسائل را داریم و همچنان هم سازمان‌ها و ارگان‌هایی هستند که فشار می‌آورند که تصویر ما نباید به این شکل نمایش داده شود. به جز ارگان‌ها افراد فعال در مشاغل مختلف نیز چنین رفتاری دارند، یک روز پرستاران اعتراض می‌کنند، روزی معلمان اعتراض می‌کنند، به خاطر فیلمی قوه قضائیه معترض می‌شود که چرا قاضی ما را این‌طور نشان دادید؟ در اثر دیگری می‌گویند پلیس را بد به تصویر نکشید، در مورد فیلم ما هم بعضاً گفتند که چرا اثر مربوط به شهید را به این شکل نمایش دادید!؟ منظورشان این بود که باید وجوه کاملاً مثبت آن شخص یا وجوهی که از نظر این افراد مثبت است را نشان داد. خلاصه که تهیه‌کنندگان و سازندگان این مدل آثار همیشه با مشکلات این‌چنینی مواجه هستند.
آنا: این مشکل چطور باید برطرف شود؟
شعبانی: من فکر می‌کنم این وظیفه سازمان سینمایی، وزارت ارشاد و مدیران دست‌اندرکار این ماجراست که جلساتی با رؤسای قوه قضائیه و فرماندهان پلیس، ارتش، سپاه و جاهای مختلف برگزار کنند و این ماجرا را باز کنند. باید به این دوستان گفت که کل فیلم را ببینند نه تکه‌هایی از فیلم که ممکن است مأموری در آن رشوه بگیرد یا شخصی منتصب به سازمانی عمل خلافی انجام دهد. مهم این است که کلیت فیلم چه می‌گوید.
آنا: پس فکر می‌کنید با برگزاری جلسات توجیهی این مشکل برطرف می‌شود؟
شعبانی: بله، به نظرم حل این موارد به جلسات متعدد و حتی آموزش نیاز دارد. به هر حال نمی‌شود از کسی که فرمانده یک پادگان نظامی است توقع داشت که به اندازه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تجربیاتی در زمینه فرهنگ و هنر داشته باشد. حتماً باید تعاملات این‌چنینی صورت بگیرد، جلسات نقد و بررسی بگذارند، فیلم‌های مختلف را ببینند، راجع به آنها صحبت کنند و توضیح دهند. به نظرم اگر آنها نسبت به این موضوع آگاهی و اشراف پیدا کنند این مسئله را به راحتی هضم می‌کنند و می‌پذیرند که ساخته شدن فیلم در مورد شخصیت‌های سیاسی بیشتر به نفعشان است تا اینکه این‌قدر بازخورد منفی نشان دهند که تهیه‌کننده‌ها، کارگردانان و نویسنده‌ها دیگر به سمت این‌جور موضوع‌ها نروند.
انتهای پیام/۴۱۷۳/پ
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
