مسئولان منتظر نباشند بلایی گریبان‌گیر شود، بعد از محققان حمایت کنند

محسن واعظ، عضو هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، پژوهشکده زیست فناوری، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، در مورد تولید کیت تشخیصی کرونا با تشخیص در زمانی بسیار کوتاه اظهار کرد: این کیت‌ها با روش «LAMP» تولید شده که نسبت به روشی که در آزمایشگاه‌های طبی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ساده و بدون نیاز به دستگاه‌های گران قیمت آزمایشگاهی است که قیمت آن‌ها به ۱ میلیارد تومان هم می‌رسد و با دستگاهی به قیمت چند ۱۰ هزار تومان کار خود را انجام می‌دهد. همچنین این روش، روشی سریع، اقتصادی و با حساسیتی بالاست. از دیگر مزایای این کیت‌های تشخیصی این است که برخلاف آزمایشگاه‌های طبی که نیاز به پرسنلی با آموزش‌های تخصصی دارند، این کیت‌ها را کاربری با حداقل آموزش می‌تواند مورد استفاده قرار دهد.

وی افزود: مزیت دیگر روش به کار رفته در این کیت، سریع بودن آن است که می‌تواند در کمتر از ۱ ساعت نتیجه آزمایش را اطلاع دهد که در آزمایشگاه‌های طبی این کار زمان‌بر است. البته باید گفت این کیت‌ها نمونه‌های خارجی مختلفی دارند و نمونه‌هایی وجود دارد که حتی کمتر از نیم ساعت هم جواب آزمایش را اطلاع می‌دهد که این بستگی به فناوری استفاده شده در آن کیت دارد. نوآوری‌هایی که در این طرح می‌تواند وجود داشته باشد این است که از چه قسمت ژنوم، ویروس کرونا استفاده کنید و همچنین ایجاد تصرف در سویه‌هایی همچون اُمیکرون و دلتا و اینکه در آزمایش‌ها به‌سرعت نشان‌ دهیم که سویه امیکرون با میزان عفونت‌زایی بالایی که دارد، در کار است یا خیر، و این‌ها مواردی است که در اپیدمیولوژی بسیار اهمیت دارد. به طور کلی اگر بخواهیم در کنار واکسیناسیون به بحث شناسایی و تشخیص کرونا فکر کنیم، باید در ایران همچون سایر کشورها زنجیره انتقال را چه با علامت و چه بدون علامت قطع کرد. به همین منظور استفاده از تست‌های شناسایی مثل تست شناسایی «LAMP» بسیار حائز اهمیت است.

عضو هیئت علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران در ادامه خاطر نشان کرد: روشی که در مورد آن توضیح داده شد در کشورهای مختلف دنیا جا افتاده و در بسیاری از حیطه‌هایی که نیاز به شناسایی ملکولی دارد، می‌تواند وارد شود. هدف از تولید این کیت‌ها تنها در مورد بیماری کرونا نیست، همانطور که در گذشته ویروس‌های سارس، ابولا، مرس، زیکا و میکروارگانیسم‌هایی غیر از ویروس‌ها را داشتیم. همچنین این کیت به صورت یک کیت میدانی است که لزوماً برای استفاده از آن نیاز به شرایط آزمایشگاهی و سرپوشیده نداریم و در شرایط میدانی می‌توان آن را مورد استفاده قرار داد و به سرعت نتیجه گرفت.

واعظ تصریح کرد: تعدادی از مؤلفه‌ها و مواد به کار رفته در تولید این کیت همچون موادی که در آزمایشگاه‌های طبی استفاده می‌شود، از خارج کشور وارد می‌شود. اما برنامه داریم که این مواد را هم در داخل تولید کنیم ولی با توجه به شرایط اورژانسی که در کشور وجود دارد، بهتر است فرصت از دست نرود و این مواد را فعلاً وارد کنیم. نکته‌ای که باید ذکر شود این است که در طرح ملی که به نام شهید قاسم سلیمانی اجرا کردیم، بیشتر از روش آنتی‌ژن استفاده می‌کردیم. باید گفت در این روش در مقایسه با روش به کار رفته در طرح ملی شهید قاسم سلیمانی، از روش ملکولی استفاده شده و «RNA» را شناسایی می‌کند. همانطورکه می‌دانید شناسایی «RNA» نسبت به آنتی‌ژن، ردیابی‌اش سریع‌تر است و می‌توان ۱ تا ۲ روز را به لحاظ زمانی ذخیره کرد و با سرعت زیادی شناسایی افراد ناقل و بیمار صورت می‌گیرد که عاملی مهم در مبحث اپیدمیولوژی و انتقال بیماری است.

وی در ادامه تشریح کرد: روش «LAMP»، روشی است که مورد تأیید سازمان غذا و دارو آمریکاست و آن‌ها بر این باورند که در شرایط اورژانسی در کنار روش‌هایی که در آزمایشگاه‌های طبی وجود دارد، می‌توان از این روش استفاده کرد. ولی در ایران بیشترین بها و اهمیت را به کیت‌های«Real_Time PCR» در آزمایشگاه‌های طبی، می‌دهند و بودجه‌های کلانی به آن اختصاص داده می‌شود. دلیل آن این است که روشی که در آزمایشگاه‌های طبی مورد استفاده قرار می‌گیرد روش استانداردتری بوده و به استاندارد طلایی معروف است. ولی این روش با اینکه مختص شرایط اضطراری و اورژانسی است خیلی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. چنانچه سویه امیکرون تا همین چند هفته آینده در افرادی که هنوز واکسن نزده‌اند یک سونامی ایجاد کند و تلفات بسیاری به بار آورد، تازه متوجه می‌شویم که آزمایشگاه‌های کشور اشباع شده و هنوز حمایت کافی برای استفاده از این روش که برای شرایط اورژانسی است، دریافت نکردیم. این در حالی است که در کشورهای دیگر علاوه بر اینکه این روش جا افتاده است؛ دستگاه‌های خاص این روش هم ایجاد شده که در صورت لزوم کار را به‌سرعت پیش ببرد.

عضو هیئت علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران در پایان افزود: نکته مهمی که وجود دارد بحث هم‌افزایی است که یک تخصیص اعتباری به پروژه‌ها صورت می‌گیرد اما نصفه و ناتمام و محقق در این شرایط اقتصادی با این نوسانات قیمت‌ها در نیمه‌راه رها می‌شود. امیدوارم که مسئولان منتظر این نباشند که بحرانی گریبان‌گیر مردم شود و بعد از آن به فکر بیفتند و حمایت‌ها را از محققان بیشتر کنند. در این پروژه قرار بود به صورت تیمی فعالیت صورت گیرد ولی به دلیل مشکلاتی که در تخصیص اعتبارات وجود داشت با حداقل نیرو فعالیت صورت گرفت. به طور کلی هم‌افزایی و پرهیز از موازی‌کاری از موارد مهمی است که باید بسیار به آن توجه شود.

انتهای پیام/پ