100 برابر کوچکتر و سبک‌تر اما قدرتمندتر از هابل
شرکت لاکهید مارتین آمریکا از پروژه‌ای رونمایی کرده است که در آن روی ساخت تلسکوپ‌های فضایی «مینیاتوری» فعالیت می‌کند و توانسته است بزرگترین مشکلات سر راه این تلسکوپ‌ها را با استفاده از تکنولوژی تلویزیون‌های نازک حل کند.
به گزارش گروه علم و فناوری آنا به‌نقل از گیزمودو، نخستین مشکل عمده‌ای که سر راه ساخت و ارسال تلسکوپ‌های فضایی وجود دارد، مباحث اقتصادی و محاسبات مربوط به ابعاد، وزن و دقت در ساخت آنهاست. این مجموعه فعالیت‌ها هزینه‌های میلیون و میلیارد دلاری را به خود اختصاص می‌دهند که موجب شده است از زمان ارسال تلسکوپ فضایی هابل (دهه 1990 میلادی) تاکنون هیچ تلسکوپ فضایی بزرگ و قابل توجهی به مدار فرستاده نشود.
سخت‌ترین و یکی از گران‌ترین مراحل ساخت تلسکوپ فضایی ساخت و صیقل عدسی شیئی و چشمی غول‌پیکر برای این تلسکوپ‌هاست که اکنون لاکهیدمارتین با استفاده از تکنولوژی روز توانسته است آن را حذف کند.
تکنولوژی تازه‌ای که این شرکت به کار گرفته با الهام از روش نازک کردن تلویزیون‌های معمولی طراحی شده و در آن به جای استفاده از دو لنز غول‌پیکر، از هزاران لنز مینیاتوری استفاده شده و عدسی چشمی هم دیگر مورد نیاز نخواهد بود.
الن دانکن، یکی از مهندسان کهنه‌کار لاکهید در‌این‌باره گفت: «در این روش هر عدسی کوچک یک تصویر لحظه‌ای را روی مدار سیلیکونی مینیاتوری که پشت آن قرار دارد ثبت می‌کند. در مرحله بعد این تصاویر پردازش و به هم چسبانده می‌شوند و در نهایت تصویری با کیفیت بسیار بالا و یک‌تکه در اختیار ستاره‌شناسان قرار می‌گیرد».
لاکهید مارتین که این پروژه را با سرمایه‌گذاری DARPA، بخش تحقیقات تکنولوژی‌های نو در وزارت دفاع آمریکا، آغاز کرده است امیدوار است طی 5 تا 10 سال آینده تلسکوپ‌های فضایی بسازد که با ابعاد و وزن یک دهم تا یک صدم تلسکوپ‌های فعلی، کیفیت و عمق عکاسی بهتری نسبت به تلسکوپ‌های امروزی داشته باشند.
نام این تکنولوژی «تشخیص‌دهنده دو وجهی بخش‌بندی شده برای عکاسی الکترو-اپتیکال» یا «SPIDER» گذاشته شده و هر مدار سیلیکونی که در آن پشت عدسی کار گذاشته می‌شود از اندازه ناخن انگشت دست، کوچکتر است.
با استفاده از این تکنولوژی در آینده نیازی به ساخت عدسی‌های غول‌پیکر نخواهد بود و تلسکوپ‌ها نیز بدون این عدسی‌ها مجبور نیستند شکل استوانه‌ای معمول را داشته باشند.
در زمان ساخت و ارسال هابل به مدار زمین، پس از صرف صدها میلیون دلار هزینه، وقتی این تلسکوپ در مدار قرار گرفت، دانشمندان ناسا متوجه یک نقص صیقل در آینه شیئی این تلسکوپ شدند که موجب بروز خطا در تشخیص فاصله‌ها می‌شد.
پس از بررسی‌های زیاد مشخص شد که تعویض این آینه غول‌آسا غیر ممکن و رفع این نقص با ایجاد تغییرات در فضا، یک مأموریت گران‌قیمت و پرهزینه خواهد بود که از ارزش خود تلسکوپ بیشتر است، در نتیجه ناسا از آن زمان تاکنون از تصاویر هابل با یک مرحله محاسبه رفع خطا استفاده می‌کند و این تلسکوپ معیوب منشاء کشف‌های زیادی در فضا بوده است.
مترجم: محمدرضا احمدی‌نیا
انتهای پیام/
در گفتوگو با آنا مطرح شد؛
صادرات تولیدات تعاونیهای دانش‌بنیان به کربلا و مسکو
دایرةالمعارف دانشبنیانها ۹۴؛
