یادداشت/ عبدالرضا مدرس‌زاده؛
«روز مهندس» و بی‌مهری به علوم انسانی
شخصیت علمی خواجه با ارزش‌های دینی و معنوی چنان پیوندی دارد که می‌توان تعبیر قرآنی تزکیه و تعلیم را با هم در وجود او نشان داد.
گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ پنجم اسفند زادروز خواجه‌نصیرالدین توسی مرد بلندآوازه جهان اسلام را در تقویم جمهوری اسلامی روز نکوداشت هنر مهندسی و تکریم از مقام مهندس نام نهاده‌اند که حتی اگر ارزش‌های دینی و سیاسی هم هاله این نامگذاری واقع نمی‌شد، در بیرون از سیاست‌های حکمرانی امروزی هم، باز مناسبت این تکریم مقام با شخصیت خواجه، انتخابی بهنگام و شایسته بود.
در باب عظمت خواجه نصیر همین اندازه کافی است که کسی در طول سال از او یاد نمی‌کند و در منبرها واعظان محترم (که معمولا دارند خواب و رویا تعریف می‌کنند) از چنین بزرگ‌مردی سخن نمی‌گویند. منظور این که روزگار یادکردن از مردان حقیقتا بزرگ سپری شده‌است.
اما شخصیت علمی خواجه با ارزش‌های دینی و معنوی چنان پیوندی دارد که می‌توان تعبیر قرآنی تزکیه و تعلیم را با هم در وجود او نشان داد و مع‌الاسف از زمان خواجه به بعد (و مخصوصا پس از شیخ بهایی عصر صفوی) میان علوم فنی و علوم انسانی خطی فارق و جداکننده کشیده‌شد که هیچگاه از میان نرفت تا جایی که اکنون رسم است که دانشکده‌های علوم انسانی و مهندسی را دو سوی زمین دانشگاه‌ها و برابر هم می‌سازند در حالی که واقعا جدایی میان اینها (به رغم تنوع علوم و رشته‌ها و شاخه‌ها پدید آمدن) هیچگاه مطرح نبوده‌است.
علمای بزرگ معاصر نظیر علامه طباطبایی و برخی شاگردان ایشان ذیل بحث منطق و فلسفه به ریاضی و نجوم و حکمت توجه می‌کرده‌اند که هرچند متخصص سازه و مواد و عناصر شیمیایی و مفاهیم فیزیک از آن توجه‌کردن، بیرون نمی‌آمده‌است اما لاجرم مانع گسست در حلقه‌های قویم دانش می‌شده‌است.
از دوره قاجار به بعد و با اعزام جوانان ایرانی به فرنگ، آهنگ جدایی علوم از هم و عصر غلبه مهندسی آغاز شد و رشحات آن تاکنون به صورت اصالت دادن به ریاضی و محاسبات و کنار زدن علوم انسانی و متخصصان آن ادامه دارد.
به موازات سد سازی و صنعت‌آفرینی و از نظر راندن علوم انسانی و ریشه‌دوانیدن بی‌مهری به علوم انسانی تا سال‌های تعیین رشته در دبیرستان، اکنون ما به نام میراث‌دار حکمت و فلسفه اسلامی، مصرف‌کننده نظریات فرنگیان در همین زمینه‌ها شده‌ایم.
اصالت دادن به رشته و رتبه مهندسی در امور اجرایی کشور در چهار دهه گذشته و استفاده از مهندسان در مقام‌هایی مانند فرهنگ و ارشاد و آموزش و پرورش و نیز تاکید بر مهندس بودن استانداران و شهرداران کار را به همین شکلی که ملاحظه می‌شود در آورده‌است و کسی در سطح کلان و آن بالاها هیچگاه با خود فکر نکرد که احتمالا جامعه‌شناسان و حقوق‌دانان و روان‌شناسان و ادیبان هم برای اداره جامعه و مدیریت نهادها، حرفی برای گفتن داشته‌باشند و دست‌کم تلفیقی از مدیران مهندسی خوانده و صاحب‌نظر در علوم‌انسانی برای تمشیت جامعه روا داشته شود.
این گفتار به هیچ روی در پی انکار فضیلت مهندسی و تردید کردن در جایگاه مهندسان عزیز نیست اما جان سخن؛ رشد ناهمگون و نگاه افراطی داشتن به امور و نقد آن چیزی است که امروز جامعه بر اثر همین رویکرد دچار آن شده‌است که عاقلان را اشارتی کافی است.
عبدالرضا مدرس زاده دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی کاشان
انتهای پیام/
انتهای پیام/
از سوی یک واحد فناور محقق شد؛
