دهخدا و فرهنگ ایرانی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ از روزی که مجلس شورای ملی وقت در برابر کار بی‌نظیر و بی تکرار (تاکنون) علامه علی‌اکبر دهخدا سر تعظیم فرود آورد و ماده قانون تأسیس سازمان لغت‌نامه دهخدا را تصویب کرد و بعد برای جبران هزینه‌های انتشار لغت‌نامه چاره‌ای ندیدند جز این‌که کودهای اصطبل مجلس را (که نماینده‌ها به‌جای خودروهای مفت و آسان‌یاب امروز، از اسب و قاطر استفاده می‌کردند) به فروش برسانند و از سود ِ کود!! لغت‌نامه چاپ کنند، چند دهه می‌گذرد و البته کار لغت‌نامه به پایان رسید ولی غصه‌ها بر سر فرهنگ و ادبیات این مرزوبوم قرار نیست پایان پذیرد.

این مقدمه را ننوشتم که خدای‌ناکرده مجلس شورای ملی را بر مجلس شورای اسلامی امروز برکشم و باب مقایسه را برای نتیجه‌گیری خواننده تیزفهم باز گذاشته‌ باشم اما راست این است که از مجلسی هم که مسلمان‌ترین نماینده آن به تعبیر شهید مدرس، ارباب کیخسرو زرتشتی است احتمالاً بسیار کسان خون‌دل‌ها خورده‌اند و دم برنیاورده‌اند اما ببینید که همین نماینده محترم زرتشتی می‌شود بنیان‌گذار کتابخانه مجلس که الآن بسیار کسان با آن عکس یادگاری می‌گیرند و گنجینه آن را قدر نمی‌دانند.

غرض این است که تنهایی و غربت دهخدا در تألیف چنین فرهنگی، داستان پر آب چشم رایج و متأسفانه همیشه مکرر در سرزمین ماست و یقه‌بسته‌های امروزین هم کمتر برای چنین فرهنگ بالنده و سازنده گریبان‌چاک می‌دهند.

دهخدای تنها ثابت کرد که کار فرهنگی با سکون و صبر فراهم می‌شود و نشان داد که بایست برای ایران، عشق به میدان آورد نه شعار و هیاهو و گرنه در ٢٨ مرداد علی‌اکبر دهخدا را چه سودایی برای سیاست‌ورزی است که در هنگامه فرار پهلوی دوم، نامزد ریاست جمهوری احتمالی شود؟(چیزی جز نجات ایران؟)

مرحوم دهخدا بسیاری از ناشدنی‌های راهِ به خیال و گمان سپرده را پیش چشم ما آورد و یادمان داد که وقتی جوهره باشد حتی اگر جوهر نباشد، می‌شود با چوب‌کبریت روی کاغذ سیگار لغت نوشت و کتاب لغت‌نامه فراهم کرد.

برای من علاوه بر همه ارزش‌هایی که دهخدا داشته است، احترامی که مرحوم پدر از دهخدا می‌گرفت و کار ایشان و مرحوم معین را بیشتر اوقات به تکرار می‌ستود، شوق بیشتری را پیش می‌آورد که درمی‌یابم مردان فرهنگ در این سرزمین، فارغ از هیاهو کار خویش کرده‌اند و گرسنگی خورده‌اند و آبروی فقر و قناعت نبرده‌اند.

نامشان زینت اوراق دفتر جان‌ها باد.

عبدالرضا مدرس زاده دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی کاشان

انتهای پیام/