بیانیه گام دوم انقلاب چگونه چراغ هدایت اسلامی شدن دانشگاه‌ها خواهد بود؟

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، لاله قلی‌پور- انقلاب اسلامی تصویر جدیدی از دانشگاه را پیشرو گذاشت و اهداف و کارکردهای آن را تولید علم و فناوری با تأکید بر شکستن مرزهای علم برای تربیت دانش آموختگانی فرهیخته و مؤمن که عامل اصلی پیدایش و شکل‌گیری اندیشه‌ها، نهضت‌های فلسفی و اجتماعی است، قرار داد.

انقلاب، معرفت افزایی جامعه اسلامی نشر و اشاعه دانش و ارزش در تمام عرصه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی و نوآوری و خلاقیت برای دستیابی به آخرین دستاوردهای علمی-پژوهشی برای پاسخگویی دانش آموختگان به نیازهای کشور و برخورداری از قدرت و توان ساختن، هدایت و تغییر افکار عمومی و انتقال فرهنگ و هویت تاریخی (فرهنگسازی)، برای ایجاد روحیه خودباوری و پرهیز از خودباختگی فرهنگی را ترویج داد.

دانشگاه‌ها با پیروزی انقلاب اسلامی همواره نقش مهمی در تحولات جامعه بازی کردند اما با مطرح شدن بیانیه گام دوم انقلاب این نقش بارزتر و حساس تر شده است. آنا در ادامه به تبیین رسالت دانشگاه اسلامی و بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به عنوان چراغ راه این نهاد علمی در تحقق اسلامی شدن دانشگاه‌ها می‌پردازد.

دانشگاه اسلامی باید کشور را به سعادت برساند

در زمینه نقش دانشگاه در تحقق جامعه اسلامی، به زعم امام خمینی(ره): «دانشگاه مبدأ همه تحولات و مقدرات یک کشور است. از دانشگاه باید سرنوشت یک ملت تعیین شود و دانشگاه است که یک کشور را اصلاح یا تباه می‌کند. بنابراین لازم است که دانشگاه اسلامی داشته باشیم معنی اسلامی شدن دانشگاه این است که دانشگاه استقلال پیدا کند و خودش را از غرب و شرق جدا کند.» از دیدگاه امام (ره) اگر دانشگاه از دست ما برود، همه چیز از دست رفته است. امام (ره) همواره تأکید داشتند که: «اگر دانشگاه واقعاً دانشگاه اسلامی باشد، در کنار تحصیلات متحقق تهذیب و تعهد هم باید باشد تا این‌ها بتوانند کشور را به سعادت برساند.»

امام خمینی(ره) یکی از هدف‌های مهم دانشگاه را بیدار نگه داشتن فطرت آدمی دانسته و بیان می‌دارند: «اگر تربیت در دانشگاه انسانی و موافق فطرت باشد، این افراد وقتی تحویل جامعه داده شوند و مقدرات جامعه به آنها سپرده شود، کشور را نورانی، انسانی و منظم به فطرت الهی می‌کنند.»

از منظر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز دانشگاه اسلامی، دانشگاهی است که در آن محیطی سرشار از معنویت و مکارم اخلاق به منظور رشد و تعالی فردی و تربیت صحیح و تزکیه و تعلیم نفوس ایجاد می شود و حیات، شخصیت معنوی و اخلاقی افراد اعتلا می‌یابد.

دانشگاه‌های اسلامی کشور تأثیر بالایی بر تحقق تمدن‌سازی اسلامی خواهند داشت

با توجه به اهمیت دانشگاه در تحقق جامعه اسلامی، طبق اساسنامه نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها هدف‌های این نهاد عبارت هستند از؛ توسعه و تعمیق آگاهی‌ها و علایق اسلامی دانشجویان و دانشگاهیان و تبیین ارزش‌های اسلامی، ایجاد و گسترش فضای معنوی و اسلامی در دانشگاه‌ها و رشد فضایل اخلاقی در دانشگاهیان، رشد بینش سیاسی در محیط دانشگاه، حاکمیت بخشیدن به ارزش‌های اسلامی و انقلابی در سطوح اجرایی و عملی و مقابله با ترویج عقاید و افکار انحرافی و هجوم فرهنگی و تقویت روح خودباوری و استقلال فکری.

در سند نقشه جامع علمی کشور یکی از چشم‌اندازهای علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴، در راستای برپایی تمدن نوین اسلامی-ایرانی برای پیشرفت ملی، گسترش عدالت و الهام‌بخشی در جهان، کشوری برخوردار از انسان‌های صالح، فرهیخته، سالم و تربیت شده در مکتب اسلام و انقلاب و با دانشمندانی در تراز برترین‌های جهان ذکر شده است.

در مقدمه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز در زمینه نقش تربیت در تحقق جامعه اسلامی آمده است، «تحقق ارزش‌ها و آرمان‌های متعالی انقلاب اسلامی مستلزم تلاش همه جانبه در تمام ابعاد فرهنگی، علمی، اجتماعی و اقتصادی است. عرصه تعلیم و تربیت از مهم‌ترین زیرساخت‌های تعالی همه جانبه کشور و ابزار جدی برای ارتقای سرمایه انسانی شایسته کشور در عرصه‌های مختلف است.»

بیشتر بخوانید:

• ارائه درس مجازی «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»


• دانشگاه آزاد اسلامی در مسیر آرمان‌گرایی گام دوم انقلاب اسلامی/ ایجاد موضوعات درسی با محوریت مهدویت در دستور کار قرار دارد


• باید روی واژه واژه بیانیه گام دوم انقلاب اقدامات عملیاتی انجام شود

سیاست‌گذاران آموزش عالی برنامه‌های مطلوب برای تحقق دانشگاه اسلامی ارائه دهند

با توجه به اهمیت استقرار و تداوم جامعه اسلامی، مقام معظم رهبری با صدور بیانیه گام دوم انقلاب، خطاب به ملت ایران و به ویژه جوانان، مسعود پوراعتمادی، دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در مقاله «بررسی نقش و جایگاه دانشگاه ها در تحقق جامعه اسلامی» در این باره می‌گوید: «رهبر معظم انقلاب، برای نزدیک کردن انقلاب به آرمان بزرگش که ایجاد جامعه اسلامی و تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فداه) تمدن سازی اسلامی را محور فصل جدید جامعه اسلامی ایران در گام بزرگ دوم قرار داده است.»

به گفته وی: «دانشگاه علاوه بر رسالت فرهنگی و علمی، نقش حفظ استقلال جامعه، مشارکت در سازندگی و توسعه، تعهد و تهذیب، حیات معقول انسان به تعبیر قرآن کریم حیات طیبه است.» لذا ادامه می‌دهد: «در این وضعیت نیازهای مادی و جسمی انسان در محدوده امکانات موجود به بهترین و آسانترین وجه تأمین شود، به گونه‌ای که زمینه رشد و تعالی معنوی وی و رسیدن به مقام والا و شایسته‌ای که خداوند متعال بشر را برای آن آفرید، فراهم باشد.»

تربیت اسلامی در دانشگاه‌ها، کشور را نورانی، انسانی و منظم به فطرت الهی می‌کنند

تعلیم و تربیت از نگاه این نویسنده به عنوان فعالیتی تعالی جویانه، تعاملی، تدریجی، یکپارچه و مبتنی بر نظام معیار اسلامی که به منظور هدایت افراد جامعه به سوی آمادگی برای تحقق آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در همه ابعاد، زمینه‌های مناسب تکوین و تعالی پیوسته هویت ایشان را در راستای شکل‌گیری و پیشرفت جامعه صالح اسلامی فراهم می‌آورد.

از یکسو در تمامی اسناد بالادستی آموزش عالی بر نقش و جایگاه دانشگاه در این مهم اشاره شده است. از سوی دیگر تأکید رهبر فقید انقلاب، حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بر نقش دانشگاه ها در تحقق جامعه اسلامی نیز بر کسی پوشیده نیست. بنابراین به اعتقاد این پژوهشگر: «انتظار می‌رود دانشگاه‌های اسلامی کشور تأثیر بالایی بر تحقق جامعه اسلامی داشته باشند.»

وی با نگاه به بیانیه گام دوم انقلاب و شاخص های اسناد بالادستی آموزش عالی شامل نقش و جایگاه دانشگاه های کشور در گسترش معنویت و اخلاق و علم و پژوهش در جامعه، پیشرفت اقتصادی جامعه، برقراری روحیه عدالت محوری و مبارزه با فساد، تقویت روحیه عزم ملی، روابط مناسب خارجی و مرزبندی آگاهانه با دشمنان و بهبود سبک زندگی اسلامی جامعه که باید در حد بسیار بالایی باشد، می‌نویسد: «در شرایط کنونی، دانشگاه‌ها آنگونه که باید نتوانسته‌اند در تحقق مؤلفه‌های مورد بررسی جایگاه و نقش خود را ایفا کنند و بین وضعیت موجود و مطلوب این امر فاصله وجود دارد.»

بر اساس یافته‌های مقاله پوراعتمادی، «به دلیل فاصله بین وضعیت موجود و مطلوب جایگاه و نقش دانشگاه در تحقق جامعه اسلامی، مطابق با بیانیه گام دوم انقلاب، لازم است مسئولان و سیاست‌گذاران جامعه دانشگاهی کشور راهکارها و برنامه‌های مناسب دستیابی به این هدف را سرلوحه خود قرار دهند.»

وی در پایان پیشنهاد می‌دهد: «مسئولان، سیاست‌گذاران و برنامه ریزی سطوح مختلف دانشگاهی، با مد نظر قرار دادن مأموریت‌ها و رسالت‌های آموزش عالی طبق اسناد بالادستی و قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران و دانشگاه‌ها و با تأسی از آیات و روایات اسلامی و سرلوحه قرار دادن رهنمودها و منویات رهبر کبیر انقلاب(ره) و رهبر معظم انقلاب و مد نظر قرار دادن رهنمودها و توصیه‌های بیانیه گام دوم انقلاب، راهکارهای مناسبی برای دستیابی دانشگاه به رسالت خود در تحقق جامعه اسلامی را ارائه داده و برنامه‌های دانشگاه را با توجه به آنها طراحی و اجرا کنند.»

انتهای پیام/۴۱۶۷/