جای «مهمونی» عروسک‌ها در تلویزیون خالی است/ «بچه» و «پشه» جانشینان بامزه «کلاه قرمزی» و «پسرخاله»!

به گزارش خبرنگار حوزه رسانه گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، نوروز امسال یکی از چهره‌های نوستالژیک برنامه‌ساز کشورمان با اثری جدید وارد عرصه رقابت با برنامه‌های تلویزیونی و سریال‌های مناسبتی شد. ایرج طهماسب، کارگردان محبوبی که سال‌های سال با عروسک‌های دوست داشتنی «کلاه قرمزی» و «پسرخاله» فیلم سینمایی و برنامه ساخته بود و از اوایل دهه نود نیز با اضافه کردن چند شخصیت عروسکی دیگر مثل «فامیل دور»، «جیگر»، «آقوی همساده»، «دیبی» و... شخصیت‌های جدید دیگری را به دوستداران آثار عروسکی معرفی کرد.

حالا او برنامه جدیدش را با عنوان «مهمونی» روانه پخش کرده است، آن هم نه از تلویزیون که سال‌های سال اصلی‌ترین رسانه برای برقراری ارتباط او با تماشاگران آثارش بود. ایرج طهماسب برای پخش برنامه جدیدش یکی از پلتفرم‌های آنلاین را انتخاب کرده و مصائب این انتخاب را هم پذیرفته است. اولین مسئله این است که دایره مخاطبان پلتفرمی مثل «نماوا» با بینندگان میلیونی رسانه ملی قابل قیاس نیست. یک برنامه خوش ساخت تلویزیونی اگر از شبکه‌های سراسری به روی آنتن برود حتی در روستاهای دورافتاده شهرهای مرزی ایران هم مخاطب دارد، اما پلتفرم‌ها و VOD های آنلاین مخاطبان محدودی دارند و هنوز درصد قابل توجهی از مردم کشورمان به آن‌ها دسترسی ندارند.

جای خالی «مهمونی» در تلویزیون

در حقیقت این کج سلیقگی مدیران تلویزیون بود که نتوانستند با هنرمندی مثل ایرج طهماسب کار کنند. کارنامه هنری او در تمام این سال‌ها و به خصوص محبوبیت برنامه‌هایش در دهه نود نشان داده که هم او مدیوم رسانه ملی را به خوبی می‌شناسد و هم مخاطب سخت‌پسند سیما با آثارش ارتباط برقرار می‌کند و توجه به همین دو عنصر می‌توانست مدیران تلویزیون را مجاب کند که بار دیگر ایرج طهماسب، حمید جبلی و تیم برنامه‌ساز «کلاه قرمزی» را بار دیگر از قاب جعبه جادو ببینیم. البته در تمام این دوران که طهماسب یک سال در میان در شبکه دو برنامه داشته، حرف و حدیث‌هایی درخصوص مسائل مالی و درخواست‌های کلان تیم تولید این مجموعه هم رسانه‌ای می‌شد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. در حقیقت اگر بین تیم تولید این برنامه و مدیران سیما یک همراهی صورت می‌گرفت، شاید تعداد بیشتری از مردم می‌توانستند شاهد فصل جدیدی از بامزگی‌های عروسک‌های محبوب گروه ایرج طهماسب باشند.

مسئله دیگری که جدایی طهماسب از سیما برایش به وجود آورد، عدم استفاده از عروسک‌های محبوب «کلاه قرمزی»، «پسرخاله»، «پسرعمه‌زا» و... بود. مالکیت این عروسک‌ها با سازمان صداوسیماست و کسی نمی‌تواند بیرون از رسانه ملی از آن‌ها استفاده کند. این ماجرا باعث شد که ایرج طهماسب قید تمام خاطرات خوشی که شخصیت‌های عروسکی‌اش برای مردم درست کرده بودند بزند و در برنامه جدید آن‌ها را با خود همراه نکند. اما از آنجایی که او قبلا بارها و بارها از کار با عروسک‌های مختلف نتیجه گرفته بود، بار دیگر کاری که در آن تبحر داشت را انجام داد و شخصیت‌های جدیدی را خلق کرد، شخصیت‌هایی که در ابتدا با گارد منفی از طرف مخاطبان مواجه شدند و خیلی‌ها آن‌ها را جانشینان «کلاه قرمزی» و دوستانش می‌دانستند، اما بعد از چند قسمت، این شخصیت‌های جدید نیز شمه‌هایی از بامزگی از خود بروز دادند و به دل نشستند. مخصوصاً عروسک‌های «بچه» و «پشه» که جزو شخصیت‌های دوست‌داشتنی مجموعه «مهمونی» هستند.

بازویی به نام شبکه‌های اجتماعی

از زمانی که اخبار ریز و درشت مربوط به این برنامه در رسانه‌های مختلف منتشر شد، یا زمانی که ویدئوی کوتاه دختر ایرج طهماسب از پشت صحنه به طور گسترده در فضای مجازی دست به دست شد، (تا جایی که اسکرین شات از چهره ناراحت و خوشحال طهماسب به یکی از عکس‌های پرکاربرد پیش از نوروز تبدیل شد) تا زمانی که قسمت‌های اولیه این برنامه به انتشار درآمد، شبکه‌های اجتماعی در دیده شدن آن بسیار تاثیرگذار بودند. حالا اینکه طهماسب تیم رسانه‌ای مخصوصی برای این کار داشته یا نه مشخص نیست (که به نظر نمی‌رسد اینطور باشد و اکثر توئیت‌ها و پست‌های مثبت کاملا خودجوش بودند) اما آن‌ها به خوبی روی موج‌های ایجاد شده در شبکه‌های اجتماعی سوار شدند و هر روز با پخش کردن ویدئوهای کوتاه و بلند از گفت‌وگوی ایرج طهماسب با شخصیت‌های عروسکی، بیش از پیش نام این برنامه را سر زبان‌ها انداختند.

اما واکنش‌ها نسبت به برنامه «مهمونی» شبیه به هم نبود. عده زیادی از دوستداران شخصیت‌های قدیمی همراه ایرج طهماسب، نمی‌توانستند تصور کنند آقای مجری با عروسک‌های دیگری سر و کله بزند و به همین دلیل اصلا این برنامه را تماشا نکردند. غافل از اینکه طهماسب حتی خود «آقای مجری» را هم با خود به همراه نیاورد تا در ترکیب تیم قبلی دست نبرده باشد و همه آن‌ها را در کنار یکدیگر نگه داشته باشد. اما ماجرای منتقدان به این برنامه تا جایی ادامه پیدا کرد که مخالفان حتی نسبت به عروسک‌های جدید هم گارد می‌گرفتند و در همان ویدئوهای کوتاهی که از «مهمونی» پخش می‌شد به دنبال شکار سوتی‌های احتمالی تیم سازنده بودند.

در این میان بسیاری از هنرمندان، منتقدان و چهره‌های شناخته شده هنری نیز نسبت به برنامه «مهمونی» واکنش‌هایی نشان دادند. اکثر متن‌های منتشر شده درباره این سریال، متون تحسین‌برانگیزی بود، اگرچه برخی چهره‌ها در کنار تحسین، نقدهای منصفانه و درستی را نسبت به این برنامه مطرح کردند. مثل منوچهر اکبرلو، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر در کنار تعریف و تمجید از عملکرد طهماسب در خلق اثری بدون شخصیت‌های محبوب قدیمی، با نقد نسبت به سبک و سیاق این برنامه، نوشت: «چند دهه برنامه‌سازی تلویزیونی، طهماسب را به برنامه‌سازی تبدیل کرده که حتی اکنون در خارج از محدوده و محدودیت رایج تلویزیون، باز هم محافظه‌کارانه پیش می‌رود. موضوعات، لحن و دیالوگ‌های نصیحت‌گونه و پاستوریزه او خارج از کادر رسمی تلویزیون، توی ذوق می‌زند. (او هنوز مثل برنامه‌های تلویزیونی، شب، با همان لباس روز، روی کاناپه می‌خوابد!) او می‌توانست نشان دهد که حذف لحن نصیحت‌گوی مجری تلویزیونی، می‌تواند برنامه را جذاب‌تر کند و پوسته ریا را از حرف‌هایش به دور افکند. میزانسن‌های «مهمونی» هنوز کاملاً طبق سنت برنامه‌های تلویزیونی‌ است: ایستا! معمولاً چند عروسک یا بازیگر یا مجری نشسته‌اند و فقط با هم حرف می‌زنند. سنت غیرجذاب ِ قراردادن عروسک پشت کاناپه نیز، هنوز ادامه دارد و فکری برای جابجایی آن، مانند نشستن روی صندلی و کاناپه، حرکت و... نشده است.»

به جز این موارد نقدهای دیگری هم به برنامه «مهمونی» وارد است، به خصوص در بخش‌های مربوط به اجراهای نمایشی یا حضور بازیگران مختلف که در نقش‌های آشپز یا نیروهای خدماتی تالار عروسی هستند. به اعتقاد بسیاری از کسانی که این برنامه را تماشا کردند، بخش‌های مربوط به این بازیگران به اندازه بخش‌های عروسکی کار جذاب نیست و دلیل انتخاب این روش از برنامه‌سازی توسط طهماسب هم نامشخص است!

تورو خدا منو دوست داشته باشید!

در بین شخصیت‌های عروسکی «مهمونی» کاراکتر «بچه» با اختلاف بهترین و محبوب‌ترین شخصیت است. پسربچه‌ای گل فروش است و با ادبیاتی که از کوچه و خیابان وام گرفته، با شخصیت اتوکشیده و مودب ایرج طهماسب مواجه می‌شود. برخورد این دو نفر، دیالوگ‌هایی که بین هم رد و بدل می‌کنند و تلاش خستگی‌ناپذیر طهماسب برای تربیت کردن این بچه و جلوگیری از فحاشی او، یکی از جذاب‌ترین بخش‌های مهمونی است. صداپیشگی این شخصیت که در چهار قسمت اولیه این مجموعه توانسته توجهات زیادی را به سمت خود جلب کند، هوتن شکیباست، هنرپیشه‌ای که در مجموعه «کلاه قرمزی» نیز حضور داشت و در آنجا صداپیشه کاراکتر «دیبی» بود.

شخصیت «پشه» هم یکی دیگر از شخصیت‌های دوست‌داشتنی مجموعه است که صداپیشگی آن برعهده یکی دیگر از چهره‌های شناخته شده این مجموعه یعنی کاظم سیاحی است. این بازیگر نیز سابقه همکاری با گروه ایرج طهماسب را در مجموعه‌های قبلی داشته و صداپیشه یکی از شخصیت‌های محبوب مجموعه تلویزیونی «کلاه قرمزی» یعنی «جیگر» بوده است. و حالا چند سال پس از محبوبیت آن شخصیت، با «پشه» در مقابل دوستداران شخصیت‌های عروسکی قرار گرفته است.

با تمام این تفاسیر «مهمونی» یکی از اتفاقات ویژه نوروز ۱۴۰۱ بود، برنامه‌ای که صرفا چند قسمت از آن در ایام تعطیلات منتشر شد، اما همان چند قسمت توانست به اندازه کافی مورد توجه قرار بگیرد و به یک برنامه جریان‌ساز تبدیل شود. ایرج طهماسب با ساخت این اثر نشان داد به ریزه‌کاری‌های برنامه‌سازی مسلط است و هنوز هم از بهترین‌های این حوزه به حساب می‌آید. او بدون همراهی مستقیم رفیق شفیقش یعنی حمید جبلی که در تمام این سال‌ها در کنار یکدیگر برای مردم خاطره‌سازی کردند و بدون استفاده از شخصیت‌های محبوبی که برای معرفی و رشد آن‌ها سالیان سال تلاش کرده بود، برنامه‌ای تأثیرگذار ساخت که قطعا شخصیت‌های خلق شده در دل آن تا مدت‌ها در یاد و خاطر مخاطبان آثار نمایشی خواهد ماند.

انتهای پیام/۴۱۷۳/