طرح «شفافیت آرا» یکی از راهکارهای رفع تعارض منافع است/ علت سیاسی برای مخالفت با «شفافیت» وجود ندارد

محمد مهاجری پژوهشگر حقوق عمومی در گفت‌وگوی مشروح با خبرنگار گروه سیاست خبرگزای آنا درمورد شفافیت آرای نمایندگان مجلس و علت مخالفت جدی با تصویب این طرح، گفت:‌ این موضوع کاملاً اختلافی است و به طور قطعی نمی‌توان راجع به آن اظهار نظر کرد، اینگونه نیست که اگر بگوییم شفافیت آرای نمایندگان به تصویب رسید، صرفاً همراه با منافع برای نظام پارلمانی و مردم است.

وی ادامه داد: به طور قطع شفافیت آرای نمایندگان در کنار اینکه مزایای بسیار زیادی دارد، معایبی را هم به همراه خواهد داشت، ‌دیدگاه موافقان طرح «شفافیت» این است که اگر این طرح به تصویب برسد، منافع بیشتری نسبت به معایب آن خواهد داشت‌ که یکی از اصلی‌ترین مزایای آن مطلع شدن مردم و کارشناسان نسبت به چگونگی رأی نماینده‌شان در موضوعات مهم کشور مانند، طرح تسهیل، ‌طرح صیانت و یا برجام است.

این وکیل دادگستری تأکید کرد: در مورد طرح شفافیت آرای نمایندگان ایرادات زیادی به مجلس قبل وارد می‌شد، اما اکنون مشاهده می‌کنیم که در مجلس یازدهم هم این طرح کماکان به تصویب نرسیده است، معتقدم علت تصویب نشدن طرح شفافیت آرا، سیاسی نیست که به یک جریان یا گروه سیاسی خاص برگردد، ‌بلکه به اختلاف دیدگاه جدی بین متخصصین حوزه حقوق عمومی و نمایندگان ارتباط دارد که به همین دلیل تاکنون به نتیجه نرسیده است.

مهاجری تصریح کرد: بنده با وجود اینکه موافق تصویب طرح شفافیت آرای نمایندگان هستم، اما اگر بخواهم به صورت استدلالی بحث کنم، باید دلایل مخالفان این طرح را نیز مدنظر قرار دهم، زیرا مخالفان دلایل و استدلالات قابل‌توجهی دارند و یکی از این استدلالات قابل توجه بحث از عدم آزادی کامل نمایندگان در فرآیند رأی‌گیری است، ‌چرا که پس از تصویب طرح شفافیت، نماینده برای رأی دادن باید همه جوانب را مدنظر قرار دهد و واکنش گروه‌های مختلف را لحاظ کند.

این پژوهشگر حقوق عمومی ادامه داد: همچنین توجه به واکنش جامعه در رأی دادن ممکن است که نماینده را متزلزل کند که همه این مسائل باعث می‌شود که نماینده «دست به عصا» حرکت کند.

مهاجری درباره ارتباط شفافیت آرای نمایندگان در نظام «تک‌پارلمانی» و «دو پارلمانی» گفت: به طور کلی درمورد شفافیت، همه مزایا و مشکلاتی که در نظام «تک‌پارلمانی» وجود دارد، در نظام «دو پارلمانی» با میزان بسیار کمتری وجود دارد، ‌زیرا در پارلمان محلی نیز فشار مردم نسبت به نمایندگان و تردید آن‌ها در رأی‌گیری محرز است، ‌البته به مراتب کمتر از نظام یک پارلمانی است.

این وکیل پایه یک دادگستری تصریح کرد: تنها راه رفع تعارض منافع، شفافیت آرای نمایندگان نیست، این طرح با وجود مزایا و اثرگذاری بسیار زیادی که در رفع تعارض منافع دارد، اما تنها راه نیست و راهکارهای دیگری را هم می‌توان مورد بررسی قرار داد، جدای از این، معتقدم نباید بحث تعارض منافع را به مسائل محلی محدود کرد، بلکه به معتقدم تعارض منافع اصلی در موضوع منفعت‌گرایی نمایندگانی است که در تصویب برخی از طرح‌ها به دنبال منافع حزبی، شخصی و یا خانوادگی هستند، مانند کمیسیون بهداشت و درمان مجلس.

این پژوهشگر حقوق عمومی تأکید کرد: تعارض منافع یا پدیده «درهای چرخان» در موضوعات مختلف وجود دارد که یکی از راهکارهای خوب برای مقابله آن با شفافیت آرای نمایندگان است، اما نمی‌توان آن را تنها راهکار دانست.

وی با بیان اینکه در قانون نویسی به عنوان یک امر تخصصی نباید به صورت هیجانی و لحظه‌ای تصمیم‌گیری کرد، گفت: بنده نسبت به بسیاری از قوانین فعلی که آرا، شفاف نیست انتقاد دارم، ‌زیرا به صورت هیجانی و واکنشی به تصویب می‌رسند، ‌به طور مثال برخی از طرح‌های تخصصی را مشاهده می‌کنیم که تا دو الی سه سال فرآیند تصویب آن به طول می‌انجامد، اما در عین حال برخی از طرح‌های دیگر به صورت هیجانی ظرف دو الی سه هفته به تصویب می‌رسد که تاکنون راهکار مناسبی برای آن در نظر گرفته نشده است.

پژوهشگر حقوق عمومی در پایان خاطر نشان کرد: بحث تعارض منافع در نظام پارلمانی ما وجود دارد که کشورهای دیگر، قوانین بسیار سرسختانه‌ای در مورد آن تصویب کرده‌اند و شفافیت آرای نمایندگان یکی از راهکارهای مناسب برای رفع آن آست.

خبرنگار: پوریا کریم‌پور

انتهای پیام/۴۰۱۳/‌