احیای یک موسیقی ۶۰۰ ساله به روایت آهنگساز سریال امام علی(ع)/ نوای ماندگاری که هیبت و مظلومیت مولای متقیان را یادآوری کرد +صوت

گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سید مرتضی حسینی ـ سریال امام علی (ع) به کارگردانی داود میرباقری از جمله ماندگارترین آثار نمایشی تلویزیون است. سریالی که تولید آن از آبان سال ۱۳۷۰ آغاز شد و پس از طی هجده ماه فیلمبرداری و حدود سه سال مراحل پس از تولید، در شهریورماه سال ۱۳۷۵ روی آنتن رفت. آخرین قسمت از این مجموعه ۲۲ قسمتی که محمدبیگ‌زاده تهیه‌کنندگی آن را به عهده داشت نیز در بهمن ماه همان سال و همزمان با ماه مبارک رمضان و ایام شهادت حضرت علی (ع) روی آنتن رفت. با این که بیش از ۲۵ سال از زمان پخش این مجموعه تلویزیونی می‌گذرد، اما همچنان ارزش‌های فنی و محتوایی آن برای مخاطبان و منتقدان جایگاه ویژه‌ای دارد.

از سوی دیگر پس از تولید این سریال تا امروز سریال یا فیلمی که به صورت مستقل به شخصیت حضرت علی (ع) بپردازد ساخته نشد و همین موضوع عظمت کار داود میرباقری و بازیگران و عوامل سریال امام علی (ع) را برجسته می‌سازد.

اثری ماندگار با عوامل حرفه‌ای

فیلم‌نامه‌ ابتدایی سریال امام علی (ع) «خاری در گلو» نام داشت که در بازنویسی نهایی که توسط میرباقری و حسین پناهی انجام شد نام آن به سریال امام علی (ع) تغییر کرد. این اثر بود که با نظر میرباقری برای ایفای نقش‌های اصلی این سریال بازیگرانی چون داریوش ارجمند، زنده‌یاد مهدی فتحی، بهزاد فراهانی، سعید نیکپور، محمدرضا شریفی‌نیا،‌ پرویز پرستویی، زنده‌یاد سیروس گرجستانی، ویشکا آسایش، اصغر همت،‌زنده‌یادان جواد خدادادی، باقر صحرا رودی و داود رشیدی، اکبر عبدی، مرحوم کریم اکبری مبارکه،پروانه معصومیف شهره لرستانی، عنایت بخشی،جمشید مشایخی مرحوم منصور والامقام، کامران فیوضات و ... را مقابل دوربین برد.

داستان این مجموعه از آخرین ماه‌های دوران خلافت خلیفه سوم آغاز می‌شود. دورانی پرتنش و آشفته که سرزمین‌های اسلامی به ویژه کوفه و مدینه آبستن حوادث مختلفی است که سرانجام به قتل عثمان منجر می‌شود. با این اتفاق و آغاز دوران خلافت امام علی (ع) سریال هم وارد داستان اصلی خود می‌شود. داستانی که روایتگر دوران سخت خلافت حضرت علی (ع) و موانع و کارشکنی‌هایی است که پیش روی آن حضرت رقم می‌خورد.

در این مجموعه، تصویر امام معصوم نشان داده نشد و تنها برای نمایش تصویر بخش‌هایی از دست‌ و پاهای مبارک امیرالمومنین از زنده‌یاد مهدی فتحی استفاده شد.

زمان ساخت سریال «امام علی (ع)» به ویژه برای آثار تاریخی دشوار، صدابرداری سر صحنه رایج نبود و گویندگان مطرح به جای بازیگران اصلی سریال را دوبله کردند. مدیریت دوبلاژ با بهرام زند بود و منوچهر اسماعیلی، مینو غزنوی، خسرو شایگان و پرویز بهرام از جمله صداپیشگان مطرح این اثر بودند. با این حال مرحوم فتحی، بهزاد فراهانی و پرویز پرستویی بازیگرانی بودند که به جای خودشان صحبت کردند.

غبارزدایی از یک ملودی ۶۰۰ساله

اما یکی از نقاط قوت و خاطره‌انگیز سریال امام علی (ع) به موسیقی آن باز می‌گردد که از ساخته‌های فرهاد فخرالدینی آهنگساز و رهبر ارکستر نامدار کشورمان است. این اثر چه در قالب موسیقی متن و چه در آغاز و پایان سریال به خوبی روی کلیت کار نشست و در همان زمان به سرعت در بین مردم محبوب شد. موسیقی آغازین سریال در چند قسمت ابتدایی بدون کلام بود اما پس از گذشت چند قسمت، صدای صدیق تعریف که اشعاری را به زبان عربی و فارسی می‌خواند نیز روی کار نشست که با استقبال فراوانی همراه شد.

فرهاد فخرالدینی پیش از این درباره ساخت موسیقی این اثر خاطره‌ساز گفته بود:«آهنگی که بنده برای بخشی از سریال «امام علی (ع)» ساختم مربوط به یک هزار و ۴۰۰ سال پیش است که عبدالقادر مراغی حدود ۶۰۰ سال پیش آن را با حروف ابجد در آثاری چون «مقاصد الحان» و «جامع الحان» تدوین کرده است. بنده پس از پژوهش‌های فراوانی که در این زمینه انجام دادم تلاش کردم تا این آثار را در فضای موسیقایی امروز پیاده کنم و اعتقاد دارم این تنها نسخه اجرایی برگرفته از آثار مکتوب عبدالقادر مراغی است که به صورت این چنینی پیاده شده است. من بیش از چهل سال پیش این نسخه موسیقایی از عبدالقادر مراغی را کشف کرده بودم و خودم بر این باورم که ساخت آن قطعه یکی از دشوارترین کارهایی است که تاکنون در موسیقی انجام دادم زیرا یافتن راز و رمز این نت نویسی کار بسیار دشواری است که وقت زیادی از عمرم را صرف آن کردم و حالا بسیار خوشحالم که این زحمات نتیجه مثبتی برای مخاطب داشته است».

او در ادامه و با ابراز خرسندی از این که نامش به عنوان سازنده موسیقی سریال امام علی (ع) ماندگار شده است افزود:«ساخت موسیقی سریال «امام علی (ع)» فقط به استفاده از تحقیقات و آثار منتسب به عبدالقادر مراغی منحصر نشد. کما اینکه ما در هر بخش از سریال تم‌های متفاوتی را با ارکستر طراحی کردیم که هر کدام برای خود داستان جداگانه ای دارد که در این زمینه می‌توانم به تم های مالک اشتر و عایشه اشاره کنم که به تنهایی دربرگیرنده ملودی‌های زیبایی هستند. البته تم های مربوط به وصف حضرت علی (ع) نیز کارهای خوبی بودند که ما در هر بخش از سریال برای آن طراحی‌های متنوعی کردیم که خوشبختانه آنها نیز مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت».

فخرالدینی این‌گونه از سختی‌های تولید این اثر نیز یاد کرده است:«ساخت موسیقی سریال «امام علی (ع)» با تمام شیرینی‌هایی که برایم داشت اما به شدت من را فرسوده کرد حتی ماجرا را به سمتی برد که واقعا از زندگی خسته شده بودم. شما تصور کنید زمانی که نیم ساعت از موسیقی بخشی را در استودیو با تمام سختی ها و دشواری هایش ضبط کرده اید و بعد بیایند و به شما بگویند: «تمامی ضبط‌ها پاک شده» واقعا چه حسی به شما منتقل می شود؟ مثال هایی از این دست تا دلتان بخواهد در این دوران برای من وجود داشت کما اینکه از نظر بودجه نیز با سختی های وحشتناکی رو به رو بودیم که کار را برای ما سخت می کرد. به هر حال من سختی های زیادی در این سریال کشیدم اما خوشبختانه وقتی دیدم این چنین مورد اقبال مردم قرار گرفته مزد معنوی ام را گرفتم».

در ادامه، بخش‌هایی از یک گفتگوی رادیویی فرهاد فخرالدینی که در آن این آهنگساز برجسته از چگونگی خلق تعدادی از قطعات موسیقی سریال امام علی(ع) گفته است را می‌شنویم.

انتهای پیام/۴۱۰۴/