کاکایی: کردها بازی اردوغان را به هم زدند، او با مشت آهنین پاسخ داد

مجتبی اسماعیلی، گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا: از دو ماه پیش، حملات سنگین ارتش ترکیه به شبه‌نظامیان پ.ک.ک آغاز شده است. در جدیدترین و سنگین‌ترین حملات، دست کم 50 فروند جنگنده ارتش ترکیه با ورود به آسمان عراق، مواضع شورشیان کرد را هدف قرار دادند. دلایل شعله‌ور شدن اختلاف میان ترکیه و کردها چیست و چرا ارتش ترکیه در این نوبت، در عملیاتی سنگین به کردها پاسخ می‌دهد؟

سیامک کاکایی، تخلیلگر مسائل ترکیه، در پاسخ به این پرسش، ترجیح می‌دهد، موضوع را از دریچه آخرین انتخابات پارلمانی در ترکیه بررسی کرد: «در انتخابات پارلمانی خرداد گذشته ترکیه که در آن نمایندگان احزاب موتلفه کرد ازجمله حزب دموکراتیک خلق‌ها شرکت کردند، توانستند بیش از 80 کرسی به‌دست آورند. این میزان کسب آراء به معنای کاهش کرسی‌های حزب عدالت و توسعه بود که در نتیجه این حزب نتوانست دولت تک‌حزبی تشکیل دهد و حتی نتوانست بیش از 50 درصد کرسی‌ها را به‌دست آورد. این حقیقت به خوبی نشان می‌داد که کردها توان سازماندهی و انسجام بالایی کسب کرده‌اند.»

به گفته او، «پس از انتخابات، رجب طیب اردوغان به‌عنوان طراح سیاست‌های داخلی و خارجی ترکیه، در قامت یک رهبر حزب رویکرد خاصی را اتخاذ کرد. بر مبنای این رویکرد، وی تنگناهای بسیار جدی در مناطق کردنشین به‌وجود آورد و عملیات ارتش علیه پ‌.ک‌.ک را آغاز کرد چراکه نتایج انتخابات در ترکیه، عملا زنگ خطر را برای او و حزبش که شدیدا در پی توسعه قدرت سیاسی در ترکیه هستند، به صدا درآورده بود.»

وی افزود: «عملیات نظامی علیه کردها در حالی انجام شد که دو طرف در آتش‌بس و فراتر از آن، در صلح قرار داشتند. این در حالی بود که رجب طیب اردوغان پیشتر در قالب طرح توسعه دموکراسی در مناطق کردنشین توانسته بود تابوی مذاکره با کردها را بشکند و این زمینه را فراهم کرد تا جنگ‌های مسلحانه پایان یابد و آتش‌بس برقرار شود.»

کاکایی سپس به ارتباط میان حوادث اخیر در جنوب ترکیه و بحران سوریه پرداخت و گفت: «تحولات سوریه در راستای انسجام یافتن پ‌.ک‌.ک در مناطق اطراف ترکیه بود. ضمن اینکه به‌دنبال حوادث کوبانی که سلسله ناآرامی‌هایی را در مناطق کردنشین به‌دنبال داشت، ترکیه این‌گونه پنداشت که کردها پشت صحنه این جریانات هستند. یعنی اردوغان در این تصور بود که مجموع حوادث داخلی و خارجی در ترکیه در حال ارسال این پیام به اوست که اگر فکری به حال قدرت فزاینده کردها نکند، ممکن است در آینده دچار دردسر بیشتری شود.»

این تحلیلگر مسائل ترکیه افزود: «ترکیه معتقد است که افکار و گرایش‌های پ‌.ک‌.ک در منطقه غلبه دارد و همین موضوع موجب شده است تا تنش‌ میان دو طرف افزایش یابد.»

وی در پاسخ به این سئوال که آیا دورنمایی برای خاتمه این درگیری‌ها وجود دارد؟ بیان کرد: «تجربه گذشته این را ثابت می‌کند که تا سال‌ها که مذاکره در جریان بود اعتماد میان دو طرف به‌وجود نیامد و همچنان نوع روابط میان ترکیه و کردها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. گرچه از مذاکرات رونمایی شده است، تنش میان دو طرف همچون آتشی زیر خاکستر است.»

وی افزود: «باید به این نکته توجه کرد که وضعیت کردها در دولت عدالت و توسعه متفاوت از گذشته بود و آنها با گشایش‌های زیادی مواجه شده‌اند. در هر صورت، اوضاع حاکم بر کردها و تحولات داخلی و خارجی ترکیه آمیخته به نوعی تنش است و با اصطکاکاتی که میان ترکیه با سوریه و روسیه به‌وجود آمده است، اوضاع این کشور دستخوش تغییراتی شده است. اکنون به‌نظر می‌آید که ترکیه به‌دنبال ایجاد توازن جدید در منطقه است. همچنین رقابت‌های منطقه‌ای حاکم بر سیاست خارجه سبب شده است تا سیاست خارجی ترکیه دستخوش تغییراتی بشود.»

به‌گفته کاکایی، اوضاع مناطق اطراف ترکیه از نگاه مقام‌های ترک و از جمله شخص رجب طیب اردوغان به‌ عنوان خط قرمز امنیت ملی ترکیه تلقی می‌شود. باتوجه به اینکه کردها تهدیدی برای امنیت ملی ترکیه به‌شمار می‌روند، بعید است تنش میان دو طرف به‌زودی فروکش کند. این در حالی است که اردوغان از سیاست مشت آهنین علیه مخالفان خود استفاده می‌کند.

وی تاکید کرد: «یک نکته قابل توجه این است که دولت اوغلو به‌ دنبال تغییر قانون اساسی است ولی ابزارهای کافی در پارلمان در اختیار ندارد. این در حالی است که یکی از ابزارهای دستیابی به هدف اوغلو، جلب نظر کردهاست. اگر ترکیه بخواهد نظر کردها را جلب کند، ما شاهد آرامشی نسبی خواهیم بود. در هر صورت با توجه به اینکه تنش میان دو طرف ریشه‌دار است، پایان دادن به جنگ مسلحانه نیازمند فراهم شدن اوضاعی مطلوب‌تر از جانب ترکیه است.»