در گفت‌وگو با آنا بررسی شد؛
لیلا بابایی در گفت‌وگو با آنا:
اسباب‌بازی‌های بومی و محلی را تجاری‌سازی می‌کنیم/ خانه خلاق کانون پرورش فکری؛ پایگاه هم‌اندیشی جوانان ایده‌پرداز
صنایع خلاق مرزهای توسعه کشور را جابه‌جا می‌کندمدیرکل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: تصمیم داریم که اسباب‌بازی‌های بومی و محلی را با کمک فعالان فرهنگی شناسایی کرده و به مرحله تجاری‌سازی برسانیم.
به گزارش خبرنگار سایر حوزه‌های گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، صنایع خلاق فرهنگی یکی از ریشه‌دارترین صنایع در ایران و جهان هستند که از همگرایی صنایع فرهنگی، تکنولوژی و خلاقیت‌های انسانی شکل می‌گیرد. ویژگی بارز این صنایع آن است که برای تولید کالا، به جای بهره‌گیری عمده از مواد اولیه طبیعی و معدنی، عمده منابع از بروندادهای فکری و ذوقی انسان که ماهیت هنری و فرهنگی دارد، تأمین می‌شوند. صنایع خلاق رشد فوق‌العاده‌ای در دهه‌های گذشته داشته و توجه بخش‌های خصوصی و دولتی را در سراسر دنیا به سمت خود جلب کرده است.
مقام معظم رهبری با توجه به شعار سال ۱۴۰۱ «سال تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین»، بر توسعه صنایع و شرکت‌های خلاق تأکید دارند؛ یکی از این صنایع خلاق سرگرمی‌های سازنده و اسباب‌بازی‌ها است که به‌عنوان ابزاری فرهنگی و تربیتی جهت رشد و ارتقا روانی، جسمانی و ساختن آینده کودکان و نوجوانان نقش و جایگاه متمایزی دارد. در این راستا با لیلا بابایی، مدیرکل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.
جابه‌جایی مرزهای توسعه‌یافتگی با صنایع خلاق فرهنگی
آنا: در حال حاضر رهبر معظم انقلاب بر توسعه صنایع و شرکت‌های خلاق تأکید دارند، حوزه اسباب‌بازی هم جزء صنایع خلاق فرهنگی محسوب می‌شود، به نظرتان این صنعت چه کمکی به پیشرفت کشور می‌تواند بکند؟
بابایی: حوزه دانش‌بنیان، حوزه‌ای است که با فناوری‌های روز و محصولات ملموس سروکار دارد. در حوزه فرهنگ سرمایه اصلی، سرمایه فکری افراد است که در حوزه‌ای شروع به فعالیت می‌کنند، محصولی تولید و خرید و فروش کرده و به صورت خدمات عرضه می‌شود. امروزه حوزه فرهنگ به‌عنوان مزیت رقابتی اقتصادهای مهم دنیا مطرح است چرا که باعث رقم خوردن اتفاقات مهم فکری در دنیا می‌شود. دنیا دارد به سمت دانش‌بنیان حرکت می‌کند، این اتفاق را مدیون صنایع خلاق است که برتری فکر دارد و مرزهای گستردگی و توسعه‌یافتگی جامعه را جابه‌جا می‌کنند.
در واقع شاید در حوزه دانش‌بنیان بیشتر دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی متولی باشند اما حوزه صنایع خلاق فرهنگی، بسیاری از لایه‌های مختلف جوامع می‌توانند در آن فعال باشند و به‌هرحال یک بخش پویا و مهمی از اقتصاد جهانی را این صنایع به خود اختصاص داده‌اند. در کشورهای مختلف دسته‌بندی‌های مختلفی برای این صنایع تعریف شده که در کشور ما ۲۸ حوزه فعالیت برای صنایع خلاق در نظر گرفته شده است. اولین عنوان این لیست، بازی موبایلی و ویدئویی و موارد بعدی انیمیشن و فیلم و بازی، اسباب‌بازی و سرگرمی و غیره هم از عناوین مهم حوزه صنایع خلاق است.
امروزه حوزه فرهنگ به‌عنوان مزیت رقابتی اقتصادهای مهم دنیا مطرح استما دوره پاندومی کرونا را پشت سر گذاشتیم، در این دوره با توجه به همه موانع، سبک جدیدی از زندگی را آغاز کردیم که در این سبک تازه ارتباط ما با فضای مجازی گسترده‌تر و عمیق‌تر شد. این موضوع باعث شد که ارتباط نسل جوان با فضای مجازی و بازی‌های ویدیویی اعم از بازی‌های موبایلی، کنسولی و رایانه‌ای ارتباط بیشتری بگیرد و بازی‌ها به‌عنوان یک رسانه در فضای کودک و نوجوان ما نقش‌آفرینی داشته باشند.
این اتفاق وقتی به صورت رسانه در می‌آید یعنی تأثیرگذاری چند برابری بر کودک و نوجوان دارد و همه این‌ها لزوم توجه به این حوزه را بیش از پیش می‌کند و باید به جد به آن بپردازیم. کما اینکه باید پیش از این به آن می‌پرداختیم و بازی‌های مناسب گروه مخاطب کودک، نوجوان و جوان خودمان را با توجه به اقتضائات فرهنگی‌مان تدارک می‌دیدیم. بعضی از بازی‌های ما کارکرد خودش را پیدا کرده و کارکرد گسترده‌ای در سطح جامعه دارد اما جای کار بسیار است. خوشبختانه اتفاقات خوبی در این حوزه افتاده است.
خانه خلاق کانون؛ پایگاهی برای هم‌اندیشی جوانان ایده‌پرداز
آنا: چه اتفاقات خوبی در این حوزه افتاده است؟
بابایی: امسال به دنبال این هستیم که در حوزه صنایع خلاق اتفاقات ویژه‌ای را رقم بزنیم، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم با توجه به اهمیت، نقش‌آفرینی و جایگاه پیشرویی که همیشه در حوزه‌های مختلف مرتبط با کودک و نوجوان داشته، دست به یک اقدام بسیار مهم زده و آن راه‌اندازی خانه خلاق در کانون پرورش فکری است. این خانه خلاق هنوز رسماً افتتاح نشده اما یک یا دو هفته دیگر افتتاح می‌شود. قرار است کانون به‌عنوان مرجع، پناه و پایگاهی برای صنایع خلاق عمل کند و فضای زیرساختی در اختیار صنایع خلاقی فرهنگی مرتبط با فعالیت‌های خود قرار دهد.
آنا: در خانه خلاق کانون پرورش فکری دقیقا چه اتفاقی قرار است رخ دهد؟
بابایی: از خدمات جوانان با استعداد و تحصیل‌کرده‌ای که در حوزه صنایع خلاق فعالیت می‌کنند چه در حوزه انیمیشن، بازی، اسباب‌بازی و غیره بهره‌مند شود و کمک کند که با قرار گرفتن در بستر این خانه خلاق، مسیر تجاری شدن را با سهولت و حمایت بیشتری با کمک معاونت علمی و فناوری و کانون طی کنند. در این راستا اتفاقی که مقام معظم رهبری خواستار آن هستند، به بهترین شکل ممکن اتفاق می‌افتد. امیدوارم موانع برطرف شود و به زودی این خانه خلاق افتتاح شود و محل رفت و آمد، گفتمان و هم‌اندیشی جوانان ایده‌پرداز و با استعداد باشد.
بازارپردازی فرهنگی یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری
آنا: از شخصیت‌های داستانی ما چرا محصول به وجود نمی‌آید یا آن‌طور که باید تأثیرگذار نمی‌شوند؟
بابایی: یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری هم دقیقاً همین موضوع است. در دیداری که با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در آذرماه ۱۳۹۲ داشتند دقیقاً به این نکته اشاره کردند که اگر قرار است ما اتفاقی را در این حوزه رقم بزنیم، نیاز است حتماً محصول فرهنگی با پیوست فرهنگی همراه باشد. اگر عروسکی ارائه می‌شود در کنار آن، کتاب، انیمیشن، فیلم و محصولات جانبی که آن را معرفی می‌کند در کنارش ساخته شود و مخاطب کودک چندجانبه در معرض معرفی این شخصیت قرار بگیرد تا بتواند با آن ارتباط برقرار کند.
آنا: اقدام کانون پرورش فکری در این راستا چیست؟
بابایی: خوشبختانه کانون دارد این کار را انجام می‌دهد. یک انیمیشن در کانون در حال تولید است که موضوعی زیست‌محیطی و محتوایی غنی دارد. قرار است که شخصیت‌های این انیمیشن در قالب‌های مختلف و ۳۰۰ نوع محصول جانبی عرضه شود و مخاطب در طیفی وسیع و در سطوح گسترده‌ای با این شخصیت‌ها ارتباط برقرار کند تا برایش ماندگار شود. ممکن است یک کودک با شخصیتی در قالب انیمیشن ارتباط برقرار کند، کودکان دیگر با اسباب‌بازی، بازی موبایلی، لوازم‌التحریر، تصویر روی تیشرت یا هر محصول جانبی دیگری ارتباط برقرار کند. نیاز است که هماهنگی‌های بین نهادها، سازمان‌ها و افراد مختلف صورت بگیرد تا این اتفاق به بهترین نحو رقم بخورد.
تحقق پیوست فرهنگی بدون حمایت رسانه‌ای امکان ندارد
آنا: تبلیغات گسترده چقدر می‌تواند به این صنعت کمک کند؟
بابایی: انیمیشنی در کانون در حال تولید است که موضوعی زیست‌محیطی و محتوایی غنی داردتحقق پیوست فرهنگی بدون حمایت رسانه‌ای امکان ندارد و به شدت این حوزه نیازمند فعالیت‌های رسانه‌ای قوی است که امیدواریم رسانه‌های مختلف اعم از خبرگزاری‌ها، رسانه ملی و همه فضاهایی که می‌توانند کمک کنند، پای کار آمده و کمک کنند تا این اتفاق به بهترین شکل ممکن‌اش بیفتد. اینکه شما می‌پرسید چرا تاثیرگذار نشده یا چه اقدامی شده است؟ شاید آن حمایت رسانه‌ای بتواند کمک کند و این اتفاقات را علنی کند.
حالا غیر از تبلیغات و گفتمان رسانه‌ای، گفت‌وگو با بازیگران مختلف این حوزه از منظر روانشناس، جامعه‌شناس، کارگردان یا نویسنده آن انیمیشن و افرادی که عروسک‌اش را تولید کردند، افرادی که بازی موبایلی‌اش را طراحی می‌کنند، آن‌هایی که نوشت‌افزار تدارک می‌بینند، می‌توان با گفت‌وگو با آن‌ها، جریانی به راه انداخت که برای مخاطب ملموس و آشنا شوند.
بیشتر بخوانید:
- مقام معظم رهبری صنایع خلاق را عامل رسیدن به خودکفایی می‌دانند/ امکان ورود به بازار جهانی با بها دادن به جوانان کشور
- رسانه ملی باید در ترویج صنایع خلاق فرهنگی نقش موثری داشته باشد
- رقابت نابرابر انیمیشن‌های ایرانی با تولیدات خارجی/ ورود به عرصه جهانی راهکاری برای ارتقای صنعت پویانمایی است
- تأکید رهبری برای توسعه صنایع خلاق عامل کاهش مهاجرت نخبگان است
- مشکل صنعت اسباب‌بازی رعایت نکردن کپی‌رایت است/ از بین رفتن تهاجم فرهنگی با شکل‌گیری صنایع خلاق
آنا: در گذشته عروسک‌هایی با عنوان «دارا و سارا» ارائه شد که حتی با پوشش‌های محلی هم عرضه شدند و با وجود استقبال اما دیگر این اتفاق تکرار نشد یا موفق نبود. در ارتباط با ساخت اسباب‌بازی‌هایی که به شناخت آداب و رسوم محلی کمک می‌کنند، برنامه‌ای دارید؟
بابایی: بله. در گذشته هم کانون چنین رویکردی داشته است. در ادامه هم ما تصمیم داریم که اسباب‌بازی‌های بومی و محلی استانها، شهرستان‌ها، قومیت‌های مختلف را با کمک خود فعالان فرهنگی و کانون پرورش استان شناسایی کنیم و به مرحله تجاری‌سازی نزدیک کنیم. یعنی همان نسخه اصلی و بومی که شاید قرن‌ها در آن شهرها و استانها تولید و به عنوان اسباب‌بازی فرهنگی استفاده می‌شده، معرفی و نسخه‌ای امروزی آن هم به شکلی مدرن عرضه می‌شود. به‌هرحال این‌ها ارزش‌های معنوی و فرهنگی گسترده‌ای در سطح دنیا دارد.
توسعه صنعت سرگرمی به تشکل‌های قوی نیاز دارد
آنا: به‌عنوان مدیر کل سرگرمی‌های سازنده و بازی‌های رایانه‌ای، اصلی‌ترین دغدغه‌تان برای این صنعت چیست؟ چه اهدافی برای توسعه آن دارید؟
بابایی: توسعه اسباب‌بازی و سرگرمی نیاز به ساختار و تشکل‌های قوی دارد. خوشبختانه در چند سال اخیر انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی شکل گرفته است. امیدواریم نهادهای مختلف از این انجمن به‌خوبی حمایت کنند. وقتی انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی بتواند قوی عمل کند و تولیدکنندگان را به خودش جذب کند عالی می‌شود، مثلاً اگر انجمن طراحان اسباب‌بازی و انجمن فروشندگان اسباب‌بازی هم داشته باشیم، این انجمن‌ها در کنار هم می‌توانند اتحادیه مستقلی را برای اسباب‌بازی تشکیل دهند، شکل گرفتن فعالیت‌های صنفی و تشکل‌های مدنی در این حوزه به صنعتی شدن و داشتن تشکل قوی و ساختارمند در قالب اتحادیه کمک می‌کند و بسیاری از مشکلات برطرف می‌شود.اسباب‌بازی‌های بومی قومیت‌های مختلف با کمک فعالان فرهنگی شناسایی و تجاری‌سازی می‌شود
ضمن اینکه در سال‌های گذشته به دلیل نوسانات ارز که در کشور ما اتفاق افتاد، در حوزه اسباب‌بازی با توجه به اینکه بهای تمام شده تولید کاهش پیدا کرد، واردات اسباب‌بازی محدود شد، عرصه برای تولید داخلی بسیار فراهم شده است. این اتفاق علی‌رغم ناخوشایند بودن اما در حوزه اسباب‌بازی شرایط و فرصت خوبی را مهیا کرد تا تولیدکنندگان اسباب‌بازی بتوانند با حداکثر ظرفیت به فعالیت بپردازند.
آنا: به واردات اسباب‌بازی اشاره شد؛ برخی معتقدند که تولیدات خارجی در حوزه صنایع خلاق با فرهنگ ایرانی اسلامی ما مطابقت ندارند، نظر شما چیست؟
بابایی: قطعاً آن‌ها با اهداف خودشان به تولید محصول می‌پردازند. نمی‌شود صددرصد گفت آن‌چه تولید می‌کنند، نامناسب است اما ایده‌آل این است که محصولات فرهنگی در حوزه صنایع خلاق در کشور خودمان طراحی و تولید شود و در زیست‌بوم فرهنگ این کشور شکل بگیرد. همه فعالان فرهنگی تلاش می‌کنند که محصولات و خدمات فرهنگی متناسب با فضای فرهنگی ایرانی اسلامی‌مان به مخاطب عرضه شود.
لزوم حرکت ساختارهای تشکیلاتی نظام به سمت صنایع خلاق
آنا: صنایع خلاق چقدر می‌تواند برای کشور اشتغال‌آفرینی و درآمدزایی داشته باشد؟
بابایی: بسیار زیاد! در چند سال اخیر بسیاری از طراحان و تولیدکنندگان بازی‌های موبایلی در بازار کشورهای دیگر مورد استقبال قرار گرفته است. بعضی از ایده‌پردازان، طراحان و تولیدکنندگان این حوزه، نیازی را در کشورهای همسایه شناسایی کردند و برای آن بازی موبایلی طراحی کردند و یک ارزآوری بسیار گسترده‌ای برای کشور رقم زده‌اند. من مجموعه‌هایی را می‌شناسم که در حال معرفی بازی‌های ایرانی به کشورهای دیگر هستند تا در صورت مهیا شدن شرایط، این بازی‌ها به نسخه زبان کشور مقصد بازتولید شود و در آن کشورها مورد استفاده قرار بگیرد. امیدوارم ساختارهای تشکیلاتی نظام به این سمت و سو حرکت کنند که برنامه‌ریزی بلندمدتی را برای تحقق دادن به آن‌چه که می‌تواند اقتصاد فرهنگ را رونق دهد و بستر صنایع خلاق را بهتر مهیا کند، قدم بردارند.
برقراری تعاملات موثر در جشنواره ملی اسباب‌بازی
آنا: جشنواره ملی اسباب‌بازی کانون پرورش فکری چقدر برای این صنعت تاکنون مثمرثمر بوده است؟
بابایی: جشنواره‌ها محل گردهمایی و برقراری ارتباط بازیگران این عرصه است و کمک می‌کند که معضلات و مشکلاتی که در ارتباط با طراح، تولیدکننده، توزیع‌کننده، سرمایه‌گذار و صادرکننده وجود دارد، شناسایی شود و با گفت‌وگو و پیدا کردن مسیرهای جدید این مشکلات به سمت برطرف شدن حرکت کند. قطعاً یکی از مهم‌ترین اهداف جشنواره‌ها، تبادل ارتباطات تخصصی و برقراری تعاملات مفید و مؤثر است. خوشبختانه در چند دوره‌ای که جشنواره ملی اسباب‌بازی برگزار شده این اتفاق به بهترین شکل ممکن افتاده، آن اتفاقی که جامعه مخاطب انتظار داشته رخ داده و جشنواره ملی اسباب‌بازی برای مخاطب هم بسیار جذاب بوده است.
آنا: تاکنون هفت جشنواره در حوزه اسباب‌بازی در کانون برگزار شده است، معضلات و مشکلاتی که گفتید با برگزاری این جشنواره‌ها شناسایی می‌شوند، تاکنون رفع شده‌اند؟
بابایی: در جهت رفع شدن آن حتما حرکت می‌شود. یکی از مهم‌ترین اهداف جشنواره‌های ملی اسباب‌بازی، تبادل ارتباطات تخصصی و برقراری تعاملات مؤثر است. اولین دوره که جشنواره ملی اسباب‌بازی برگزار شد، تشکلی در حوزه اسباب‌بازی وجود نداشت ولی به برکت این گردهمایی و جمع شدن طراحان و تولیدکنندگان اسباب‌بازی، یک تشکل صنفی مثل انجمن تولیدکنندگان اسباب‌بازی از دل جشنواره ملی اسباب‌بازی بیرون آمد، که این اتفاق باارزشی است و خیلی از اتفاقات دیگر در این جشنواره‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و گام‌هایی برای آن برداشته خواهد شد.
آنا: و گام‌های بعدی کانون در این راستا چیست؟
بابایی: گام بعدی ما تشکیل اتحادیه است تا کمک شود یک اتحادیه مستقل در حوزه اسباب‌بازی شکل بگیرد.
آنا: در پایان اگر نکته‌ای هست، بفرمایید.
بابایی: از اینکه رسانه‌ای همچون شما دغدغه فرهنگی دارد، باعث خوشحالی است. حوزه فرهنگ حوزه مهجوری است و نیاز به حمایت‌های جدی سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان و دوستان رسانه‌ای دارد. جای گفت‌وگو در حوزه‌های مختلف فرهنگ در رسانه‌های ما خالی است و برقراری این ارتباطات کمک می‌کند که به یاری خدا و با همکاری شما دوستان رسانه‌ای، اتفاقات خوبی در این حوزه رقم بخورد.
انتهای پیام/۱۱۰/
انتهای پیام/
در دانشگاه آزاد شهرکرد انجام شد؛
