رونق صنعت آبزی‌پروری با فناوری دوستدار محیط زیست/ توسعه محصولات آبزی با فناوری‎ میکروبی

به گزارش گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، امروزه یکی از علوم روز دنیا در صنعت آبزی‌پروری تولید محصولات پروبیوتیک است؛ پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های مفیدی هستند که برای هضم بهتر غذا به سیستم گوارش کمک زیادی می‌کنند. اهمیت این مساله باعث شده تا اکنون صنایع مختلف دام و طیور و آبزی‌پروری به منظور افزایش تولید و کاهش استفاده از داروهای شیمیایی و آنتی بیوتیک‌ها به سمت تولید این نوع باکتری‌ها بروند.در حال حاضر تولید این محصولات به ویژه در صنعت آبزی‌پروری از اهمیت زیادی برخوردار است و نیاز به فناوری‌های نوین دارد. فناوری میکروبی از جمله فناوری‌های نوین و دوستدار محیط زیست است که امروزه در این حوزه کاربرد وسیعی در دنیا پیدا کرده است. محققان ایرانی نیز طی دو دهه اخیر توانسته‌اند با بکارگیری از این فناوری، دستاوردهای خوبی بدست بیاورند.

 سعید ضیایی نژاد، دکترای شیلات و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا در این خصوص گفت: اکنون صنعت آبزی‌پروری دنیا به سمت افزایش تولید خوب و مبتنی بر کاهش اثرات مخرب محیط زیست گرایش زیادی پیدا کرده است. فناوری میکروبی از جمله فناوری‌های دوستدار محیطی زیست است که می‌تواند در این زمینه پیشتاز باشد و تغییر و تحول شگرفی در صنعت آبزی پروری ایجاد کند.

وی افزود: طی دو الی سه دهه اخیر تحقیقات فراوانی پیرامون این فناوری در دنیا انجام شده است. دانشمندان ایرانی نیز با توجه به تحقیقاتی که پیرامون این مساله انجام داده‌اند به دنبال افزایش سطح تولید محصولات آبزی‌پروری و کاهش اثرات مخرب زیست محیطی این حوزه هستند. ما اکنون با اتکا به این دانش می‌توانیم میزان استفاده از داروهای شیمیایی و آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش دهیم و جایگاه خوب و مناسبی برای صنعت آبزی‌پروری کشور ایجاد کنیم.

وی اظهارداشت: خوشبختانه اکنون کشورمان در این زمینه خوب عمل کرده و از جایگاه خوبی نیز در دنیا برخوردار است. تقریبا طی دو دهه اخیر توانسته‌ایم پیرامون بحث پروبیوتیک‌ها در صنایع آبزی‌پروری به ویژه میگوها و ماهیان دریایی فعالیت خوبی انجام دهیم. در حال حاضر شرکت‌های دانش بنیان ویژه‌ای نیز در صنعت آبزی‌پروری ایجاد شده‌اند که پروبیوتیک تولید می‎کنند. محققان دانشگاه‌های مختلف کشور نیز اکنون در این زمینه تحقیقات به‌روز و در مرز دانشی انجام می‌دهند. دانشجویان کارشناسی ارشد هم پایان نامه‌های متعددی در این زمینه منتشر کرده‌اند اما همچنان یک آشفتگی در کل کلان این بحث در کشور وجود دارد.

تدوین سند راهبردی ملی برای بکارگیری از فناوری‌های میکروبی

ضیایی نژاد به برخی از مشکلات این حوزه اشاره کرد و گفت: هرچند بحث فناوری‎های میکروبی می‎تواند مفید باشد اما اگر دقت لازم را نداشته باشیم، این فناوری می‌تواند پیامدهایی نیز به بار بیاورد. نمونه بارز آن پربیوتیک‌های وارداتی است. ما در حال حاضر نمی‌دانیم که سویه‌های میکروبی چه اثراتی بر محیط زیست دارند. این مساله یک زنگ خطر و یک هشدار محسوب می‌شود. شاید سویه‌ای که یک شرکت خارجی کار کرده اثر مثبتی داشته باشد اما ممکن است محیط زیست دریا و رودخانه را آلوده کند و اثر منفی و مخربی روی موجودات آبزی دریایی داشته باشد.

وی ادامه داد: اهمیت این موضوع باعث شد ما در دیدار با معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، پیشنهاد تدوین سند راهبردی ملی در حوزه فناوری‌های میکروبی آبزی‌پروری را بدهیم. اکنون این طرح مصوب شده و در حال انعقاد قرارداد با ستاد توسعه زیست فناوری هستیم.

وی تاکید کرد: ما قصد داریم در این سند ملی جایگاه ایران را به صورت دقیق و شفاف در حوزه تحقیقات، تولید و مصرف این فناوری مشخص کنیم. سپس سمت و سو و جهت دهی‌مان در بحث پروبیوتیک‎ها  را تعیین کنیم. امکان دارد یکی از راهکارهای ما کاهش واردات و تولید پروبیوتیک‎های بومی توسط شرکت‌های دانش‎بنیان باشد یعنی برای هر گونه آبزی به صورت اختصاصی و جداگانه پروبیوتیک تولید کنیم مثلا برای قزل آلا پروبیوتیک خاص خودش و برای کپور و میگو نیز پروبیوتیک‎های مخصوص به وجود بیاوریم. اکنون شرکت‌‏های دانش‌بنیان ایرانی این پتانسیل را دارند که وارد این عرصه شوند زیرا تجربه و دانش آن را دارند. 

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبان خاطرنشان کرد: همچنین در این سند تعیین خواهیم کرد که بحث پری‌بیوتیک‌ها ، پست بیویتیک‌ها و بیوفلاک‌ها چه سمت و سویی پیدا کنند. اکنون ما در این حوزه‌ها سردرگمی زیادی داریم زیرا سند ملی که راهکاری برای رفع این مشکل ارائه دهد، در کشور نداریم. ما اطلاع نداریم طی 10 سال آینده به کدام نقطه می‌رسیم زیرا اکنون هرکسی به صورت جزیره‎ای کار خودش را انجام می‎دهد یعنی من هیات علمی کار خودم را می‎کنم، شرکت دانش‌بنیان و پرورش دهنده نیز هرکدام به صورت مجزا کار خودشان را انجام می‌دهند.

به گفته وی، پرورش دهنده‌ها امکان دارد از پروبیوتیک‎های وارداتی استفاده کنند یا حتی این محصولات از مبادی قاچاق به دست‌شان برسد که معلوم نیست چه اصالتی دارند؛ محصولاتی که می‌توانند به محیط زیست آسیب برسانند.

وی درباره اهمیت بکارگیری فناوری میکروبی و توسعه آن در ایران گفت: فناوری میکروبی، اسم عامی است که اکنون ما به چرخه‌های مجزا داده‎ایم. مثلا این فناوری به طرق مختلف در بحث پروبیوتیک‌ها، سین‎بیوتیک‎ها( نوعی مکمل غذایی که باعث تنظیم بالانس باکتری در روده می‎شود و از ترکیب پروبیوتیک‎ها و پربیوتیک‎ها ساخته می‎شود)، سیستم میکروبی را دستکاری می‎کند. در یک حالت امکان دارد با این فناوری کیفیت آب بهبود پیدا کند. در حالتی دیگر ممکن است روی آنزیم‎های گوارشی و بر هضم و جذب مواد غذایی در دستگاه گوارش تاثیر بگذارد.

وی در پایان اظهارداشت: همچنین با دستکاری میکروبی امکان دارد فلور میکروبی مفید غالب شود و باکتری‎های بیماری‏زا از بین بروند. در واقع این فناوری با بکارگیری مکانیزم‎های مختلف باعث می‎شود تا آبزی سالم‎تر و میزان رشد و بازماندگی‏اش بیشتر شود. همه اینها قرار است در بستر دوستدار محیط زیست اتفاق بیفتد.

انتهای پیام/