دور جدید مذاکرات با میانجیگری اروپا

به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، دور جدید از مذاکرات هسته‌ای این بار در دوحه پایتخت قطر برگزار شد و علی باقری مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران همراه با هیئتی عازم دوحه شد و نهایتاً بدون آنکه توافق خاصی حاصل شود؛ به پایان رسید. نتایج این دور از مذاکرات مبنی بر این است که هیچ چشم‌اندازی درباره زمان ازسرگیری مذاکرات وجود ندارد و نشست دوحه نشان داد که اختلافات به قوت خود باقی است.

پیشینه مذاکرات هسته‌ای

توافق ۲۰۱۵، به ایران در ازای محدود کردن فعالیت‌های غنی‌سازی و بازرسی‌های سرزده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کاهش تحریم‌ها ازجمله در مورد صادرات نفت را ارائه داد. دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از این توافق خارج شد و تحریم‌ها را دوباره اعمال کرد.

جو بایدن بیش از یک سال است که به دنبال احیای توافق بوده است، اما ایران به‌سرعت کار هسته‌ای خود را گسترش داده و در طول مذاکرات به‌طور پیوسته نظارت بین‌المللی را کاهش داده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین نشست خود در ۹ ژوئن گفت که بازرسانش دیگر نمی‌توانند فعالیت‌های هسته‌ای ایران را به‌درستی راستی‌آزمایی کنند و درصورتی‌که یک سازش دیپلماتیک ظرف یک ماه حاصل نشود، و این امر منجر به مخدوش شدن «تداوم دانش» آژانس می‌شود. مقامات ایالات‌متحده بارها گفته‌اند که پنجره توافق محدود است زیرا سرعت کار هسته‌ای ایران باعث می‌شود که مفاد توافق اولیه منسوخ شود.

سرنخ شروع دور جدید مذاکرات

در جریان سفر اخیر امیر قطر به تهران، پیشنهاداتی از سوی وی مبنی بر از سرگرفتن مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا برای رفع بن‌بست مذاکرات وین داده شد که ایران این پیشنهاد را پذیرفت. هدف امیر قطر از این پیشنهاد رفع تنش بین ایران و آمریکا در حوزه موضوع هسته‌ای ایران بود. از طرفی در پی سفر جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و موافقت ایران و آمریکا، قرار شد مذاکرات رفع تحریم‌ها از سر گرفته شود. بدین منظور شهر دوحه پایتخت قطر سه‌شنبه و چهارشنبه هفتم و هشتم تیرماه میزبان این دور از مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا با واسطه اتحادیه اروپا بود.

روند برگزاری مذاکرات دوحه

مذاکرات دو روزه در دوحه آغاز شد اما طرف اروپایی تحت‌فشار آمریکا نمی‌توانست به درخواست‌های مشروع و به‌حق ایران برای حل بعضی از موضوعات کلیدی پاسخ دهد. در چنین فضایی هیئت مذاکره‌کننده ایرانی هوشمندانه در دام سه کشور اروپایی نیفتاد زیرا مسائل توانمندی بازدارندگی و نفوذ ایران در منطقه مسائلی هستند که اساساً ارتباطی به فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز ایران ندارند. بر این اساس مذاکرات وین از اوایل سال جاری متوقف شد اما سفر اخیر جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران امیدها را برای بازگشت همه طرف‌های مذاکره‌کننده به میز مذاکره افزایش داد.

قطر به دلیل نقش غیرتهاجمی خود نسبت به ایران و جایگاهی که در روابط بین‌المللی دارد می‌توانست مکان مناسبی برای فراهم ساختن مقدمات ازسرگیری مذاکرات وین تلقی شود اما ظاهراً سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان نمی‌توانند خارج از اراده آمریکا تصمیمات راهبردی اتخاذ کنند. آمریکا و کشورهای اروپایی تلاش دارند تا روسیه و چین را از روند مذاکرات وین حذف کنند و به حاشیه برانند و با ایران به یک توافق دوجانبه برسند که این توافق می‌تواند منافع ایران و اروپا را حداقل در حوزه همکاری‌های نفت و گاز تضمین کند.

گفته می‌شود نقطه قوت مذاکرات اخیر دوحه موافقت آمریکا و غرب برای افزایش حجم صادرات نفتی ایران بود که در چنین شرایطی این مسئله می‌تواند مبنای ازسرگیری مذاکرات جدید ایران و تروئیکای اروپا در وین قرار گیرد.

درنهایت باید گفت کشورهای اروپایی به دلیل بحران اوکراین و کاهش شدید صادرات نفت و گاز روسیه به اروپا درصدد جایگزینی نفت و گاز ایران برآمده‌اند اما فشار آمریکا و لابی صهیونیستی مانع از دست‌یابی اروپایی‌ها و ایران به یک توافق مثبت شد. بااین‌حال مذاکرات دوحه به پایان رسید. اما سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرده که در مورد ادامه مسیر و مرحله بعدی گفت‌وگوها، طبق روال همیشه باقری و مورا در تماس خواهند بود. کنعانی گفته در ادامه روند مذاکرات رفع تحریم‌ها، نظرات و پیشنهادهای عملیاتی ایران درباره موارد باقی‌مانده طرح شد و طرف مقابل نیز ملاحظات خود را ارائه کرد. به تلاش‌هایمان برای بازگرداندن توافق به مسیر درست ادامه خواهیم داد. این اظهارات به این معناست که گویا مذاکرات قطر با نیت بررسی موارد اختلاف باقیمانده تشکیل‌شده و حالا قرار است به شکل دیگری ادامه داشته باشد. اما در دور قبلی مذاکرات وین، طرفین بارها تأکید کردند که متن توافق آماده است و تنها یکی دو مورد باقیمانده و در این موارد هم چند باری طرفین با هم گفتگو کردند. اما اکنون هم دوباره همان مسئله مطرح‌شده و قرار است تلاش‌ها برای رسیدن به توافق ادامه داشته باشد.

انتهای پیام/۴۱۰۶/