نقدی بر فهرست الفبایی اصلاح‌طلبان/ مثلث اصلاحات، روحانی و لاریجانی نقطه قوت لیست اصلاح‌طلبان

گروه سیاسی: لیست ائتلاف فراگیر اصلاح‌طلبان امروز منتشر شد؛ فهرستی 30 نفره، به سرلیستی محمدرضا عارف که بعد از قرار گرفتن نام سرلیست، به صورت الفبایی تنظیم شده و در اختیار اهالی رسانه قرار گرفت.

پاسخی به مطالبه ممانعت از تکرار مجلس نهم

فهرست 30 نفره برای تهران، پاسخی به این مطالبه بود که: اصلاح‌طلبان با وجود نبود چهره‌های شاخص خود، مردم را به مشارکت حداکثری در انتخابات تشویق کنند.

پس از اعلام نظر شورای نگهبان درباره صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس دهم، بحثی بین فعالان سیاسی اصلاح‌طلب در مورد انتشار لیست انتخاباتی شکل گرفت. برخی معتقد بودند با وجود این ردصلاحیت‌ها انتشار لیست انتخاباتی فاقد معناست. همچنین برخی بر لیستی با افرادی کمتر از 30 نفر تأکید داشتند.

اما در این میان، مطالبه ای مبنی بر تغییر روند حاکم بر مجالس اصولگرای هفتم، هشتم و نهم وجود داشته و دارد که اصلاحات نمی‌تواند از کنار آن به سادگی بگذرد؛ مطالبه ای که بر جلوگیری از تکرار مجلس نهم و پایان بخشیدن بر حاکمیت مطلق اصولگرایان بر پارلمان تأکید دارد. پاسخ به این خواسته عمومی، در شرایط رد صلاحیت گسترده اصلاح طلبان، قطعا خط کشیدن بر گزینه قهر با صندوق رأی و ارائه فهرست بر مبنای واقعیات موجود بوده است.

بر این مبنا، در نهایت با توصیه بزرگان اصلاحات، نظر کلی اصلاح‌طلبان بر انتشار لیست 30 نفره از کاندیداها برای تهران نهایی شد.

حامیان دولت به همراه اصلاح طلبان

همین باور باعث شد اصلاح‌طلبان ناامید نشوند و تلاش کنند تا با همین افراد تأیید صلاحیت شده، لیست انتخاباتی آماده کنند. لیست انتخاباتی که به غیر از اصلاح‌طلبان، شامل شخصیت‌های حامی دولت و اصولگرایان اعتدالی هم بشود. اصلاح‌طلبان تأکید دارند که با این کار می‌توانند ترکیب مجلس آینده را تغییر دهند و از راهیابی تندروها به مجلس دهم جلوگیری کنند.

برای این کار حامیان دولت در جریان‌های مختلف مورد توجه قرار گرفتند و باور به شکل گیری مجلسی بدون تندروها، گستره همگرایی اصلاح طلبان با حامیان دولت از هر طیف را وسعت بخشید.

علی لاریجانی و همسویان فکری او در زمره مهمترین بخش از حامیان دولت هستند که در ارائه فهرست، از سوی اصلاح طلبان و اعتدالیون مورد توجه قرار گرفتند.

لاریجانی در جریان برجام در حمایت از دولت، فعالیت درخوری داشت. در سایه همین حمایت، ائتلاف اصولگرایان با او مرزبندی کرد و هیچ یک از حامیان او نیز در فهرست اصولگرایان قرار نگرفتند.

استراتژی «مجلس دهم؛ مجلس اعتدالی»، منجر به قرار گرفتن نام دو تن از همراهان فکری لاریجانی در فهرست اصلاح طلبان شد؛ کاظم جلالی که رئیس فراکسیون رهروان ولایت در مجلس نهم شورای اسلامی است و بهروز نعمتی که سخنگوی این فراکسیون است.

مثلث اصلاحات، روحانی و لاریجانی، به عنوان نقطه قوت فهرست نهایی ارائه شده، گام مؤثر و مهم اصلاح طلبان برای شرکت در انتخاباتی است که بازیگران مهم این جبهه از شرکت در آن محروم شده اند.

در شرایطی که قدرت چانه زنی رقیب برای فعالیت در انتخابات با کاندیداهای مختلف، افزایش یافته است، تهیه لیستی که بتواند هم نظر شخصیت‌های سیاسی و هم نظر مردم را تأمین کند کار بسیار دشواری بود. اما با این حال اصلاح‌طلبان توانستند با استفاده از تجربه سال 92 گام دوم را بردارند و لیست انتخاباتی تهیه کنند. تشکیل این مثلث، نقطه قوت دیگری است که مقدمات شکل‌گیری یک مجلس بدور از افراطی‌گیری را می تواند فراهم کند.

اما با این حال این لیست انتخاباتی نکات قابل تأملی دارد. از جمله نحوه چینش اسامی در آن است. چرا که به جایگاه سیاسی افراد و میزان شهرت آن‌ها توجهی نشده است. در این لیست اسامی افراد با سابقه و مشهور سیاسی کمتر از ده نفر است‌ که اسامی آن‌ها نیز در میان چهر‌ه‌های تازه، کمتر به چشم می‌آید. نماد اصلاح‌طلبی لیست، اولین اسم آن یعنی محمدرضا عارف است که برای عموم مردم شناخته شده است؛ اما فارغ از اصلاح طلب، اعتدالی یا حامی دولت بودن افراد، اسامی دیگری می توانست به دنبال نام عارف بیاید که نظر مردم را به سمت وزن فهرست جلب کند.

انتخاب راهکار الفبایی که به نظر می رسد برای جلوگیری از حرف و حدیث های درون ائتلافی اتخاذ شده است، در این مقطع که دست اصلاح طلبان و حامیان دولت با ردصلاحیت ها بسته شده است، نمی توانست راهکار مناسبی در بستن لیست انتخاباتی باشد. وجود اسامی افرادی چون علی مطهری، علیرضا محجوب و دیگرانی از این دست بعد از نام عارف، می توانست به معرفی بهتر فهرست این ائتلاف کمک شایانی کند. حال آنکه این اسامی در میان نام دیگران گم شده اند.

می‌توان گفت که تلاش اصلاح‌طلبان برای تشکیل لیست انتخاباتی که نظر مردم را جلب کند با این نوع چینش ناکام مانده است چون مردمی که اخبار سیاسی را دنبال می‌کنند و درصدد هستند رأی هفتم اسفند خود را بر اساس اسامی لیست‌ها در صندوق رأی بیاندازند اسامی ابتدایی این لیست خیلی توجه آنها را جلب نخواهد کرد.

شاید حتی در میان اهالی رسانه و سیاست نیز بسیاری از این افراد قابل شناسایی نباشند. به نظر می رسد، بهتر بود بستن فهرست انتخاباتی بر مبنای میزان شهرت افراد باشد و فهرستی با ترتیب میزان شهرت، در اختیار مردم و رسانه ها قرار گیرد، تا مردم با دیدن 10 نفر ابتدایی این لیست، وزن فهرست را بالا دیده و به سمت رأی لیستی ترغیب و تشویق شوند.

معرفی چهره های گمنام لیست ها با قرار گرفتن اسامی مشهور در ابتدای لیست و به دنبال آن، ارائه اسامی جدید، یکی از روش هایی است که می توانست در این میان مورد توجه و محل عمل قرار گیرد.

دستمایه ای برای رسانه های رقیب!

از سوی دیگر، به محض اعلام فهرست در رسانه ها، برخی اخبار و اظهارنظرها از درون جبهه اصلاحات، بیانگر آن بود که هنوز برخی اصلاح طلبان به خوبی این پیام را دریافت نکرده اند که اختلافات طبیعی درونی نباید به بیرون از جبهه بزرگ اصلاحات درز کند؛ آن هم در شرایطی که رقیب با همه امکانات و با دسترسی بالای خود، کمر همت را بسته است تا با تمام قوا راه را بر اصلاح طلبان و حامیان دولت ببندد و مجلس دهم را نیز به مانند مجالس هفتم، هشتم و نهم ترتیب دهد.

انتشار برخی اخبار مبنی بر نهایی نبودن این فهرست در فضای مجازی از سوی برخی گروه های درون جبهه اصلاحات و تکذیب ها، امروز بعد از انتشار لیست انتخاباتی اصلاح طلبان، دستمایه برخی رسانه های رقیب شد که جای نقد را بر اصلاح طلبان باقی می گذارد.