حکایت متفاوتی از قهرها و تحریم‌ها!

به گزارش خبرنگار حوزه  سینمایی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، سی و نهمین جشنواره بین المللی فیلم کوتاه تهران شب گذشته با معرفی آثار برگزیده به کار خود پایان داد. جشنواره فیلم کوتاه  تهران تنها جشنواره «اسکار کوآلیفای» ایران است. به این معنا که می‌تواند اثر برگزیده خود را به جایزه اسکار معرفی کند. اتفاقی که دیشب برای فیلم اسپانیای «فیلسوف» افتاد تا ساخته «کونچا بانرکویرو و آلخاندرو آلوارادو» به عنوان فیلم برگزیده جایزه بزرگ جشنواره به آکادمی اسکار معرفی شود.  ضمن این که امسال برای اولین‌بار در تاریخ تاسیس انجمن سینمای جوان سه نفرازفیلمسازان کوتاه جشنواره، به بنیاد فارابی معرفی شدند تا برای ساخت فیلم بلند داستانی حمایت شوند.

اگر چه جشنواره سی و نهم از بیست و هفتم مهرماه آغاز شده بود، اما برخی اخبار و حواشی مرتبط با آن از مدتها پیش نقل محافل بود. این حواشی بیشتر به خاطر واکنش برخی از فیلمسازان حاضر در جشنواره و تعدادی از اعضای هیئت داوران به ناآرامی‌ها اخیر در کشور و اعلام کناره‌گیری آنها بود. برخی سینماگران مطالبه لغو و یا تغییر زمان برگزاری آن را مطرح کردند، اما دبیر جشنواره زیر بار آن نرفت و سرانجام هم در موعد مقرر برگزار شد.

علاوه بر فیلمسازان، برخی از هنرمندان همچون فردین خلعتبری (آهنگساز)، حسن حسینی (منتقد)، پویان صدقی(فیلمساز) و حمید نجفی راد (تدوین‌گر) که قرار بود در این رویداد نشست آموزشی برگزار کنند نیز به دلیل آنچه شرایط خاص عنوان شده از همراهی و شرکت در این رویداد انصراف دادند.

*حکایت قهرها و تحریم‌ها!

با این حال آن‌گونه که دبیر جشنواره در نشست خبری و گفت‌و‌گو با رسانه‌ها اعلام کرده بود، فعالیت جریان رسانه‌ای که بر انصراف فیلمسازان از جشنواره تأکید داشت با فاصله زمانی معناداری از ناآرامی‌های اواخر شهریور رقم خورد. مهدی آذرپندار در گفت‌و‌گویی در این باره گفته است: جشنواره چهارشنبه ۲۷ مهر آغاز شد. وقتی یک هفته به عقب می‌رویم به چهارشنبه ۲۰ مهر می‌رسیم که شاهد بیشترین انصراف‌ها از جشنواره بودیم. این جریان از سه‌شنبه شب آغاز شد، بیشترین تعداد انصراف را در روز چهارشنبه داشتیم و بخشی از آن هم در روز پنجشنبه ادامه داشت. این همان آخر هفته‌ای است که روز شنبه بعد از آن، یکی از ملتهب‌ترین روزهای ناآرامی‌ها در تهران، سنندج و برخی شهرهای دیگر بود.

آذرپندار در ادامه این پرسش روشن را مطرح می‌کند که : چرا در غروب این روز شنبه، هیچکس انصراف نداد؟ چرا در روز یکشنبه و دوشنبه بعد از این شنبه ملتهب، کسی انصراف نداد؟ مگر نمی‌گویند چون حال بیرونی فیلمسازان متأثر از این حوادث بد بوده، انصراف داده‌اند؟ پس باید انصراف‌ها به مقطع اوج‌گیری حوادث نزدیک باشد! وقتی از بیرون به این جریان نگاه می‌کنم، احساس می‌کنم محرک اصلی استوری برخی افراد در فضای مجازی بود. البته این به معنای آن نیست که فیلمسازان ما از این جریانات ناراحت نبوده‌اند، بلکه واقعیت این است که بین این ناراحتی و ماجرای حضور در جشنواره، ارتباط منطقی پیدا نمی‌کردند.

* نتیجه معکوس یک جریان‌سازی رسانه‌ای

دبیر جشنواره فجر پیش از آغاز جشنواره و در روزهای پایانی نیز عنوان کرد که فقط دو فیلمساز به صورت رسمی و مکتوب آثر خود را از جشنواه خارج کردند و سایر انصراف ها در حد  اعلام نظر در فضای مجازی بود.  اما با آغاز جشنواره مشخص شد که رویای جریان تحریم خیلی زود به صخره سخت واقعیت خورده است؛ حضور پرشور مخاطبان و صاحبان اثر به ویژه در دو روز پنجشنبه و جمعه و برگزاری منظم و کامل برنامه‌های جنبی با حضور همه اساتید از پیش تعیین‌شده نشان داد که خبرسازی برای قهر و تحریم نه‌تنها کارساز نبوده بلکه این رویکرد به مصداق «از قضا سرکنگبین صفرا فزود»  نتیجه‌ای معکوس داشته و تعداد بسیار زیادتری از مخاطبان راهی پردیس ملت شدند.

 * فیلمسازانی جوان که خام نمی شوند!

شاید برخی منتقدان، تبلیغات گسترده شهری و زیرنویس‌های صداو سیما که به رایگان بودن اکران‌های جشنواره تاکید داشتند را عامل موثر حضور رنگ مخاطبان در پردیس سینمایی ملت بدانند. این ادعا نیز جای نقد فراوانی دارد چراکه فیلم کوتاه برخلاف فیلم بلند، فاقد جذابیت‌هایی همچون حضور بازیگران چهره و سلبریتی ها است. ضمن این که بخش عمده‌ای از آثار این جشنواره نیز نیز مستندهای کوتاه، پویا نمایی یا فیلم‌های کوتاه تجربی است که به صورت طبیعی مخاطبان محدود و خاص دارد.   

استقبال از سی و نهمین جشنواره فیلم کوتاه تهران با وجود سنگ اندازی‌ها و قهر و تحریم‌ها، نشان داد که این رخداد هنری این ظرفیت را دارد که بهترین و مؤثرترین جشنواره سینمایی کشور باشد. چراکه با خیل انبوه فیلمسازان مواجه است. فیلم کوتاه نوآور و خلاق است و با قیود و محدودیت‌های سینمای تجاری و مناسبت‌های اقتصادی حاکم بر سینمای حرفه‌ای مواجه نیست. با توجه به قدمت و عمر طولانی‌اش این امکان را داشت که از هر حیث ارتقا پیدا کند.

در این میان، آنچه نصیب طرفداران ایده «تحریم» شد، بی‌اعتنایی اغلب فیلمسازان و البته مخاطبان بود. فیلمسازان جوان به خوبی به این نکته رسیده‌اند که فارغ از هر طرز تفکر و زمینه‌های سیاسی و اجتماعی، باید فرصت جشنواره معتبر فیلم کوتاه تهران را مغتنم بشمارند و آن را به عنوان آوردگاهی معتبر برای آغاز حرکت حرفه‌ای فیلمسازی خود در نظر بگیرند.