بارگاهی که در آن کتاب تشیع و تاریخ ایران ورق می‌خورد

گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، مائده شیرپورـ در جنوبی‌ترین منطقه تهران در میانه یک خیابان می‌توانی خلوتی ناب بیابی. بارگاهی بیابی که مامن همه خستگی‌ها و دلتنگی‌هایت باشد. آرامگاهی را خواهی یافت که روح خسته‌ات از زندگی و روزمرگی‌ها و شلوغی‌ها را جلا داده و آرامت می‌کند. آنجایی که دختران و زنانی را با چادر نماز بر سر می‌توانی ببینی تا باز هم چادر مادر و مادربزرگت را یاد کنی، آنجا که عده‌ای با امید برآورده شدن حاجت نشسته‌اند. می‌توانی از همه دغدغه‌های پایتخت دور شوی. می‌توانی از این دنیای ناآرام و اخبار ناگوارو... جدا شوی و به جایی پناه ببری که آرامت کند. انگار نه انگار که این مکان مقدس، این مامن آرام در تهران واقع شده است.

از در که وارد می‌شوی آرامشی است که به روحت وارد می‌شود تا همه چیز را به جز ارتباطت با خدای خودت برداری و بروی گوشه‌ای دنج بیابی و مدام حساب کنی و اشک بریزی که ببخش و بگذر، اشک بریزی و بگویی ببخش که غفلت و زرق و برق دنیای فانی دورمان کرده از با خود بودن و خلوت کردن با تو.

درست در انتهای شهر، آنجا که  رقابت برای بالا بردن قیمت‌ها، چشم و هم‌چشمی‌ها و به رخ کشیدن‌ها تمام می‌شود. آنجا می‌توانی با خیال راحت نقاب از چهره برداری و در آرامگاهی امن خلوت کنی.

*افتخار میزبانی ری از  سیدی والاتبار

شهرری چندین قرن است که افتخار میزبانی از حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) را در تارک خود می‌بیند. حرمی که از ایام قدیم زیارت و سیاحت تهرانی‌های اصیل به آنجا ختم می‌شده. باغ طوطی، کباب‌های خوشمزه و زیارت مردی از تبارامام حسن مجتبی (ع) در کنار هم باعث شده که بسیاری از پایتخت‌نشین‌ها در خوشی و غم راهی حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) شوند.

حضرت عبدالعظیم (ع) (متولد چهارم ربیع‌الثانی سال ۱۷۳ ق) از نزدیک‌ترین یاران امام هادی (ع) مردی محترم و متدین بود که تحت فشار خلفای عباسی و به توصیه امام دهم از سامرا به ری آمده و نسبش با چهار واسطه به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد. وی در زمان زندگی خود به زیارت حرمی در نزدیکی سردابه محل اقامت خود می‌رفته و از آن به عنوان مقبره امامزاده حمزه یاد می‌کرده است جایی که بعد از وفاتش در پانزدهم شوال سال ۲۵۲ ق به خاک سپرده شد، البته گفته شده که تا پیش از شاه طهماسب صفوی، مقبره شاه عبدالعظیم حسنی (ع) ضریحی نداشته و اولین ضریح این مجموعه را شاه طهماسب وقف کرده است.

این ضریح چوبی بود و برای این روی مقبره قرار داده شد تا زائران مستقیماً با صندوق در تماس نباشند. این ضریح تا زمان فتحعلی شاه دست نخورده باقی ماند و تغییری روی آن ایجاد نشد. اما این پادشاه قاجار ضریح چوبی را با یک ضریح نقره جابجا کرد. ضریح نقره‌ای حرم شاه عبدالعظیم (ع) در دوران ناصرالدین شاه مرمت شد. اکنون ضریح روی پایه مرمری ۳۵ سانتی‌متری قرار دارد و بخش بالایی آن اشعار و کتیبه‌های قدیمی است که از زمان‌های گذشته باقی مانده است. اما همیشه این محل، با ضریح و بدون ضریح، با مقبره چوبی یا نقره محلی بود برای آرام گرفتن دل‌هایی که از دنیای مادی خسته شده‌اند و می‌خواهند اندکی با خود خلوت کنند.

*مشاهیری که در قبله پایتخت مدفون‌اند

اما خلوت با خود که تمام می‌شود می‌توانی بیرون از حرم سری به صحن باغ طوطی و قبرستانی که در این صحن موجود است بزنی و تاریخ را در گام‌هایی که برمی‌داری مرور کنی. کافی است نام‌های روی سنگ را بخوانی تا از قائم‌مقام فراهانی تا حاج آقا مجتبی تهرانی را در چند دقیقه زیارت کنی.

باغ طوطی نام قبرستان تاریخی است که در حرم شاه عبدالعظیم واقع شده؛ در قبرستان باغ طوطی شخصیت‌های مهمی دفن شده‌اند که در حوزه‌های مختلفی شهرت داشته‌اند. افرادی همچون ناصرالدین شاه قاجار، آیت‌الله سیدابوالقاسم کاشانی، آیت‌الله اثنی عشری، امیری فیروزکوهی، قائم‌مقام فراهانی، شهید شیخ محمد خیابانی، ستارخان قراچه‌داغی، اسماعیل آشتیانی، بدیع‌الزمان فروزان‌فر، آیت‌الله حاج شیخ جواد فومنی‌حائری، آیت‌الله حسن آشتیانی، آیت‌الله احمد آشتیانی، شهید طیب رضایی، شهید حاج اسماعیل رضایی، شیخ ابوالفتوح رازی، پدر و مادر همسر حضرت امام خمینی (ره)، علامه محمد قزوینی، آیت‌الله میرزا عبدالکریم حق‌شناس استاد اخلاق تهران، آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی، آیت‌الله مجتبی تهرانی و آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی از جمله افراد مدفون شده قدیمی و معاصر در این آرامستان هستند.

این محل نیز می‌تواند برای مرور سرنوشت افراد و تاریخ مسیر مناسبی باشد. اگر قدم بزنی و بخوانی و مرورشان کنی حتما می‌تواند جایی برای درس گرفتن باشد. قبرستان باغ طوطی می‌تواند برایت نقل کند که چطور می‌توانی با تربیت فرزندی صالح ماندگار شوی، این سنگ‌نوشته‌ها برایت یادآوری می‌کند که این سرزمین چه شیرمردانی را به خود دیده تا امروزت را در آرامش سپری کنی. آرام می‌شوی که بدانی در هر دوره‌ای مردانی از این سرزمین برای آرامش امروزت سینه سپر کردند و همچنان هستند مردانی که نمی‌گذارند آرامشت به هم بخورد.

بازار و آرامستانی از دل تاریخ در مجاورت حرم حضرت سیدالکریم (ع)

اما بعد از آرام شدن و تفکر در سنگ‌نوشته‌های قدیمی و افراد مشهوری که در باغ طوطی آرمیده‌اند می‌توانی دوباره به دنیای مادی برگردی و برای خرید یادگاری از زیارت حضرت عبدالعظیم (ع) راهی بازار شوی.

بازار حرم شاه عبدالعظیم به دوران صفویه بر می‌گردد و حدود ۵۰۰ سال قبل ساخته شده است. این بازار در دوران قاجار هم بازسازی شده و اکنون یک چارسوق با سقفی گنبدی شکل دارد، سمت غربی آن به کاروانسرای دوقلو می‌رسد و از سمت شرق به یک میدان کوچک منتهی می‌شود. آن قدیم‌ها تاجرانی که در جاده ابریشم تجارت می‌کردند، محصولات خود را در این بازار می‌فروختند. می‌شود یادگاری از کاسبان بازار قدیمی ری بخری و راه بیافتی تا چند قدم آن طرف‌تر از بارگاه عبدالعظیم (ع) که ثواب زیارتش می‌تواند برابر با زیارت امام حسین (ع) باشد،آرامگاه ابن بابویه را نیز زیارت کنی.

گورستان تاریخی ابن‌بابویه یکی دیگر از بنا‌های قدیمی و مشهور شهر ری است. اسم این قبرستان، برگرفته از نام «محمد بن‌بابویه» معروف به شیخ صدوق از عالمان و محدثان شیعه است و مشاهیر و چهره‌های شناخته‌شده شیعه در این قبرستان دفن شدند. همچنین مزار شهدای ۳۰ تیر ۱۳۳۱ در تهران نیز در این قبرستان قرار دارد.

ابن بابویه آرامگاه ابدی امامزاده هادی از فرزندان امام کاظم (ع)، ابوالقاسم پاینده (نویسنده و مترجم). سیدحسین فاطمی (سیاست‌مدار و روزنامه‌نگار)، شیخ رجبعلی خیاط (از عابدان و زاهدان معاصر)، رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی (موذن مشهور ایران)، سیداشرف‌الدین گیلانی (معروف به نسیم شمال نویسنده و مدیر روزنامه نسیم شمال)، عباس یمینی‌شریف (از شاعران و نویسندگان کودکان در ایران)، علی‌اکبر دهخدا (ادیب و لغت‌شناس و بنیان‌گذار لغت‌نامه دهخدا)، جهان‌پهلوان غلامرضا تختی (ورزشکار و کشتی‌گیر اهل ایران) و.. شده است. آرامگاهی که می‌تواند باز هم تو را راهی تاریخ کند تاریخ سرزمین عزیزمان که به خود پهلوان و قهرمان کم ندیده است.

فقط چند ساعت با دود و دم و ترافیک و زرق و برق فاصله می‌گیری و به محله ری می‌روی تا در منطقه ۲۰ معدل معرفت و اخلاقت بیست شود و بی دغدغه زیارت کنی، پند بگیری و بیاموزی و آرام شوی. کافی است بهانه‌ای بیابی و برای خلوت کردن راهی شوی. آنقدر این منطقه نزدیک است و راه درسترسی دارد که می‌توانی هر طور دلت خواست راهی شوی. متروو تاکسی و اتوبوس هر کدام را انتخاب کنی می‌توانی به حرم حضرت  عبدالعظیم (ع) و ابن بابویه بروی. همین امروز هم می‌توانی راهی شوی. کافی است اراده کنی و برای ولادتش کنارش باشی.