نقش دیپلماسی در بازار انرژی و تامین امنیت ملی/ بازی روسیه در بازار گاز

به گزارش خبرنگار گروه اقتصاد و کارآفرینی خبرگزاری آنا، بررسی‌ها نشان می‌دهد کشور قطر از رهگذر دیپلماسی انرژی فعال و بین‌المللی و اجتناب از اهرم‌سازی سیاسی از آن، توانسته علاوه بر دستاورد‌های سیاسی، درآمد‌های ناشی از صادرات گاز را، سکوی پرتاب توسعه اقتصادی و اجتماعی خود قرار دهد و به موفقیت‌های قابل توجهی دست یابد.

مهدی عرب صادق، کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با خبرنگار آنا با بیان اینکه استفاده از ابزار سخت نظامی در وابسته سازی کشور‌ها، اولویت کاربردی خود را در دیپلماسی فعال تا حدودی از دست داده و جای خود را به ابزار نرم و مسائل سیاسی واگذار کرده است (البته نفی کننده نیاز قدرت در میدان بعنوان ضرورت و پشتوانه دیپلماسی نیست) گفت: بنابراین می‌توان گفت دیپلماسی، نقش بسزایی در روابط بین الملل پیداکرده است. اهمیت استراتژیک نفت و گاز در کنار اولویت یافتن دیپلماسی در تأمین امنیت ملی، سبب شده تا کشور‌ها از ابزار دیپلماسی در مقوله انرژی بیش ازپیش استفاده کنند.

وی ادامه داد: دیپلماسی انرژی در واقع محصول تلاش کشور‌ها برای بهره گیری از ابزار انرژی برای تحقق اهداف و منافع ملی در عرصه سیاست خارجی است و لازم است جمهوری اسلامی ایران با بومی سازی الگوی دیپلماسی انرژی مطابق با نیازها، اهداف و دورنمای توسعه اقتصادی، زمینه‌های لازم جهت دستاورد‌های قابل ملاحظه‌ای را ایجاد کند.

** پیوند نزدیک دیپلماسی و انرژی

به گفته این متخصص صنعت برق، دیپلماسی انرژی منبع تولید قدرت نرم، زمینه ساز توسعه همکاری‌های بین المللی و منطقه‌ای و ابزار ارتقای منزلت ملی و بین المللی در محیط سیاست خارجی است و زیرساخت‌های انرژی می‌تواند پشتیبان اقدامات دیپلماتیک این کشور باشد و مقوله انرژی می‌تواند مولفه‌ای مهم از امنیت ملی کشور به حساب آید.

عرب صادق با اشاره به اینکه حتی برخی کشور‌ها مثل روسیه به منظور حفظ انحصار خود در بازار انرژی اروپا، گاز داخلی خود را از کشور‌های آسیایی خریداری می‌کند و همزمان گاز خود را با قیمت بالاتری به اروپا می‌فروشد، اظهار داشت: در صورت فعال شدن ظرفیت‌های اقتصاد انرژی ایران در منطقه خزر، امکان ترانزیت ذخایر انرژی این دریا به وسیله ایران به اروپا بسیار قوت می‌گیرد که این امر در تقابل با منافع روسیه در انحصار بازار انرژی اروپا و حفظ سلطه خود بر کشور‌های آسیای مرکزی و قفقاز است.

وی دیپلماسی انرژی را عرصه تعامل و برهم کنش اقتصاد و سیاست دانست و افزود: هدف مهم کشور‌ها در عرصه سیاست خارجی، ارتقای منزلت در سطح بین المللی است، دیپلماسی انرژی می‌تواند با تلاش برای ایجاد فضایی از رشد و توسعه اقتصادی این مهم را یاری کند. چرا که به نظر می‌رسد بدون یک اقتصاد پویا و فعال نمی‌توان به منزلت بین المللی دست یافت؛ بنابراین اگر سیاست خارجی درصدد ارتقای منزلت بین المللی است باید به عرصه اقتصاد توجه ویژه‌ای داشته باشد.

** عملکرد روسیه در بازار انرژی/ ثبات اقتصادی از طریق منافع مشترک

طبق اظهارات این کارشناس ارشد صنعت برق روس‌ها با تقویت سازمان‌ها و پیمان‌های منطقه‌ای نظیر سازمان همکاری شانگهای، مجمع کشور‌های صادرکننده گاز طبیعی، اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بریکس و... که عمده فعالیت‌ها و محور اصلی همکاری نیز، مسائل اقتصادی و انرژی است، تلاش کرده اند شکل نوینی از همگرایی منطقه‌ای اقتصادمحور را پی ریزی کرده که در مقابل گسترش فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی غرب بایستد. نوع عملکرد روسیه در این جنگ سبب شده تا کشور‌های اروپایی بیش از پیش به فکر متنوع سازی واردات انرژی باشند.

وی با اشاره به اینکه نقش انرژی به عنوان وجه غالب در اقتصاد سیاسی و نیز روابط بین المللی کشور‌های انکار ناپذیر است و امروز انرژی به ابزار کارآمدی در دیپلماسی تبدیل شده که می‌تواند صلح و ثبات منطقه‌ای را با همکاری‌های دو و چندجانبه به ارمغان بیاورد، تصریح کرد: ابزار انرژی می‌تواند نقش سیاسی کشور‌ها را در معادلات قدرت منطقه‌ای تقویت کند و از طریق دیپلماسی انرژی و گره زدن اقتصاد سایر کشور‌ها با صادرات انرژی، کشور تبدیل به محل  ثبات و توسعه در منطقه می‌شود؛ البته یکی از چالش‌های جدی برای تداوم ایفای نقش گسترده خود در بازار انرژی، رشد سریع مصرف داخلی در این کشور است.